Ukraina biznesı ūzaq uaqyt boiy käsıporyndaryn oqşaulauǧa arnalǧan oryn ızdep jür. Oǧan eldegı qymbat jabdyqtardy soǧys zardabynan qorǧau sebep bolyp otyr. Olar äuelde Qazaqstandy balama meken retınde qarastyrǧanymen, keiınnen keibır Ukraina kompnaiialarynyŋ Özbekstanǧa kelıp jatqany mälım boldy.
Bırınşı kezekte ukrainalyq önım öndıruşıler Polşa, Rumyniia jäne Vengriiadaǧy öndırıstık alaŋdardy qarastyrdy. Būl elderde qoljetımdı bılıktı qyzmetkerler, qoldau baǧdarlamalary men salyqtyq jeŋıldıkter bar. Sonymen qatar europalyq serıktester de jaqyn ornalasqan.
JOBADA BAR, JOLDA JOQ
Ötken jyldyŋ aqpan aiynda ötken Qazaqstan-Ukraina biznes-forumynan keiın ukrainalyq biznes ökılderı käsıporyndaryn Qazaqstanda lokalizasiialauǧa müddelı ekendıgın jetkızgen edı.
Ukrainanyŋ Qazaqstandaǧy uaqytşa senımdı ökılı Sergei Pavlenkonyŋ aituynşa, qazırgı taŋda elımızde ukrainalyq eksportty ılgerıletuge baǧyttalǧan bölşek sauda, farmasevtika, qūrylys salasyndaǧy bırqatar bırlesken jobalar josparlanǧan. Būl turaly Caravan.kz maqalasynda aitylǧan.
Ekı el IT-salasyndaǧy yntymaqtastyqtyŋ da belgılı bır perspektivalaryne qol jetkızgen. Dese de, Qazaqstanǧa ukrain zauyttary men fabrikalaryn köşıru mümkındıgın älı eşkım qarastyrmaǧan.
Esesıne, Qazaqstan qalalarynyŋ köşelerınde ärtürlı kenşıter pen basqa resurstardy Resei satyp aldy, nemese alady degen qaişylyqty aqparat kezıp jür. Oǧan qatysty resmi mekemeler men ministrlıkter dälızındegı şeşım, ūsynystar turaly älı de anyq mälımet berılmei keledı. Resmi mälımet bolmaǧan soŋ, köpşılık äleumettık jelıde şyn-ötırıgı anyqtalmaǧan mälımetterdı taratyp, talqylap otyr.
UKRAİNALYQ KOMPANİIаLAR ÖZBEKSTANǦA ÖTIP KETTI
Elımız qalys qalsa da, körşılerımız öz mümkındıkterın ūtymdy paidalanuda. Mäselen, ötken aptada Özbekstan ukrain öndıruşılerıne soǧystan zardap şekken käsıporyndardy özderınıŋ industriialyq oryndaryna auystyrudy ūsyndy. Būl ūsynystan keiın ukrainalyq käsıpkerler öz öndırısterın sol jerge köşırıp te ülgerdı.
2021 jyly Global Spirits alkogol holdingınıŋ iesı Evgenii Cherniak Samarqandta şarap-koniak jäne araq öndırısınıŋ ıske qosylǧanyn habarlady. Sol jyly «Lekhim»farmakompaniiasynyŋ qojaiyny Valerii Pechaev Taşkent maŋynda qūny 40 mln dollar tūratyn zauyt saludy josparlap otyrǧanyn mälımdedı. Käsıpkerler olardy salyqtyŋ az mölşerı qyzyqtyrǧanyn atap öttı.
Odan bölek,olar öz önımderın özbek naryǧy arqyly körşıles Qazaqstan, Qyrǧyzstan, Täjıkstan syndy elderge tauar eksporttauǧa bolatynyn jetkızdı.
«E...» DEGIZGEN EAEO
Ekonomist Marat Abdurahmanov ne sebeptı Ukrainanyŋ Qazaqstanǧa qyzyǧuşylyq tanytpaǧanyn tüsındırdı.
«Elımız Euraziialyq ekonomikalyq odaqtyŋ qūramyna kıredı, sondyqtan ukrainalyq saiasatkerler men käsıpkerler ony öndırıs alaŋy retınde qarastyra almaidy. Al Özbekstannyŋ Reseimen ortaq şekarasy joq, EAEO-ǧa müşe emes. Būl el ukrain biznesı üşın yŋǧaily. Ukrainalyq zauyttar men fabrikalardy Özbekstanǧa köşıru, ärine, Qazaqstanǧa äser etedı. Būl öndırıstı damytuǧa arnalǧan makroorta. Sonymen bırge, ony ekonomikamyzdyŋ bäsekege qabılettılıgın arttyru üşın qajettı reformalar qabyldauda qarastyru qajet», - deidı ol.
Onyŋ aituynşa, būl özgerıstıŋ elımız üşın tiımdı-tiımsız tūstary bar. Bır jaǧynan eksport kölemı artyp, sauda infraqūrylymy damidy. Al ekınşı jaǧynan, kadrlar ketıp, şeteldık investisiialardy tartuda qiyndyqtar boluy mümkın. Bızdıŋ qūzyrly organdar osy jaittardy eskeruı qajet.
Aita keteiık, 1941-1942 jyldary Qazaqstanǧa jiyntyq jabdyqtary men qajettı şikızaty bar 142 ırı önerkäsıptık käsıporyn köşıp kelgen bolatyn. Aqtöbe ferroqorytpa zauyty Zaporoje ferroqorytpa zauytynyŋ jabdyǧyn alsa Almatydaǧy avtojöndeu zauyty Lugansk auyr maşina jasau zauytynyŋ sehtary üşın bazaǧa ainaldy. Sondai-aq Ukrainanyŋ 14 qant zauytynyŋ jabdyqtary sol kezde respublikaǧa jetkızılgen. Keibır öndırıs oryndary älı de jūmys ıstep tūr.
