Alaş Orda
Qaşannan qazaq halqy nūrǧa qūştar,
Şaqyrǧan tym alystan bır jaryq bar.
Alaşty el qylam dep erler şyqty –
Älihan, Ahmet pen Mırjaqyptar.
El dese keudesınen küi aǧylar,
Belsenıp şyqty ne bır ziialylar.
Bastaudan bastalatyn būlaqtardyŋ
Ömırşeŋ özenderge qūiary bar.
Üzsem dep üstemdıktıŋ şynjyrlaryn,
Arnady alaşyna mūŋ jyrlaryn.
Qozǧalys baspasözsız bolmaidy dep,
Şyǧardy «Aiqap» degen bır jurnalyn.
Gazetter – «Qazaq» penen «Bırlık tuy»,
«Saryarqa» künge ūmtyldy, nūrǧa ūmtyldy.
Aqyry bolyp aqpan töŋkerısı,
Qiratyp patşa taǧyn, tündı türdı.
Zamannyŋ şaldyqsa da būl örınde,
Qazaqtyŋ ot tūtandy jüregınde.
Ataldy avtonomdy el Alaş jūrty –
Ekınşı jalpy qazaq sezınde.
Bar qazaq şat bop külıp, mereilendı,
Ümıtın būl bostandyq jebei berdı.
Qimyly Oryndbordan bastau alǧan –
Alaştyŋ astanasy Semei boldy.
Alǧaşqy AŞARŞYLYQ
Qazaqqa qara zūlmat közın tıgıp,
Qorlandy, qos üreimen ömır sürıp.
Azamat soǧysynyŋ azaby zor,
El ışı ebıl-debıl, bülınşılık.
Şaiqalǧan jyldar boiy tūnyǧy da,
Tarqaǧan toiy menen qyzyǧy da –
Sendelıp Semei tūrdy, senımı joq,
Dırıldep töŋkerıstıŋ qūzyrynda.
Būl şaqta bai men kedei tym dürdaraz,
Ejelden orys, qazaq, ol daǧy araz.
Arsiyp «aq» pen «qyzyl» arasynda,
Uaqytşa ükımet te tūrdy bıraz.
Tonady tek qazaqty mūnyŋ bärı,
Köbeidı künnen-künge zūlymdary.
Şyqqanda «Azyq-tülık otriady» –
Qyrdaǧy el qyzǧyş qūstai şyryldady
Ekpını «otriadtyŋ» tau būzatyn,
Elırse, eldı esınen taŋdyratyn.
Jesırdıŋ jetekke alyp bır siyryn,
Jarlynyŋ tartyp aldy jalǧyz atyn.
Köŋılın kektı aşu men qūsa basyp,
Bailardyŋ köbı kettı Qytai asyp.
Kedei de keter edı qosyn süirep,
Ol jaqta kım tūr deisıŋ qūşaq aşyp.
Baz keştı qazaq künnıŋ jaryǧynan,
Qūtylmai «Azyq-tülık salyǧynan».
Ystyq bop ala jazdai, jaŋbyr jaumai,
Qosyldy qūrǧaqşylyq taǧy būǧan.
Qūdai da estımedı eldıŋ mūŋyn,
Tamyry öspei jatyp soldy güldıŋ.
Alapat aşarşylyq bastaldy endı –
Jazynda – myŋ toǧyz jüz jiyrma bırdıŋ.
Amaldap, aman qalyp sanaulylar,
Qyryldy tūtasymen kei auyldar.
Tüiır joq tıske basar tüz dalada,
Ketkendei jerge sıŋıp jan-januar.
Bülınıp Reseidıŋ zor alaby,
Közınen orystyŋ da sor aǧady.
Qadalyp qanyn ışıp, malyn talap,
Qazaqtyŋ bai dalasyn tonap aldy.
Qaŋǧyryp, qazaq qaiyŋ sauyp kettı,
Keibırı nesıbesın tauyp jeptı.
Sendelıp süiekterın süiretkender
Semeidıŋ qalasyna talyp jettı.
Qalaǧa jetpegender dalada öldı,
Süiegı kömılmesten qala berdı.
Qalanyŋ aty – qala, el ortasy –
Sol kezde köp aştarǧa pana boldy.
Apat jūt auyr tidı köşpendıge,
Zar aldy betkeidı de, töskeidı de.
Şetelge auyp kettı jol tapqandar,
Qoş aityp atameken, ösken jerge!
Äbubäkır QAIRAN
"Adyrna" ūlttyq portaly
