Bügınde Abai atymen atalǧan köşeler tek Qazaqstanda ǧana emes, älemnıŋ tükpır-tükpırınde de kezdesedı. Būl Abaidyŋ mūrasyn, onyŋ oi-örısın, ideialaryn dünie jüzıne tanytuǧa, qazaq mädenietın jahandyq deŋgeide nasihattauǧa maŋyzdy üles qosady dep esepteledı.
Qazaqstannyŋ barlyq ırı qalalary men eldı mekenderınde derlık Abai Qūnanbaiūlynyŋ atyna berılgen köşeler, daŋǧyldar jäne alaŋdar bar. Äsırese, Almatydaǧy Abai daŋǧyly eŋ ataqty köşelerdıŋ bırı sanalady. Būl daŋǧyl qala ortalyǧyn kesıp ötıp, köptegen mädeni jäne äleumettık nysandardy bırıktıredı.
Aqynnyŋ esımımen atalǧan köşeler älemdegı bırqanşa qalada kezdesedı. Būl köşeler qazaq halqynyŋ ūly aqynyna degen qūrmettıŋ belgısı retınde, Qazaqstannyŋ halyqaralyq arenadaǧy mädenietaralyq bailanystaryn nyǧaitu maqsatynda berılgen.
Ukraina astanasy Kievte Abai atyndaǧy köşe 1988 jyldan berı bar. Bıraq 2021 jyly būl köşege qaita nazar audarylyp, mereitoilyq ıs-şaralar ötkızıldı. 2021 jylǧy ıs-şara Abaidyŋ 175 jyldyǧyna jäne Qazaqstan men Ukraina arasyndaǧy mädeni bailanystardy nyǧaituǧa orai ūiymdastyrylǧan. Būl ıs-şara köşenıŋ atauyn jaŋadan beru emes, būrynnan bar köşege qatysty merekelık ıs-şaralardy qamtydy.
Kievtegı Abai Qūnanbaiūly köşesı Podolskii audanynyŋ tarihi aimaǧynda ornalasqan. Būl köşe ukrain qoǧamynda qazaqtyŋ mädenietın, onyŋ ışınde Abai mūrasyn tereŋırek tüsınuge, qos halyqtyŋ dostyǧyn nyǧaituǧa yqpal etetın maŋyzdy mädeni oryndardyŋ bırı bolyp sanalady. Sondai-aq, aqyn atyndaǧy köşe Ukrainanyŋ Kramatorsk, Dnepropetrovsk qalalarynda da bar.
Körşıles Özbekstannyŋ Taşkent qalasyndaǧy köşege Abai esımın 1990 jyldardyŋ soŋynda bergen. Ol Qazaqstan men Özbekstan arasyndaǧy tyǧyz mädeni bailanystyŋ belgısı retınde erekşelenedı. Däl sol jyly, Qytaidyŋ Şyŋjaŋ-Ūiǧyr avtonomiialyq aimaǧyndaǧy Ürımjı qalasynda da bır köşenıŋ aty Abai atyna berıldı.
Al Qyrǧyzstanda 1995 jyly Bışkek qalasynda aqyn atyndaǧy köşe resmi türde aşylyp, ekı el arasyndaǧy dostyqtyŋ simvolyna ainaldy.
Mysyr astanasy Kairde de Abai köşesı bar. Būl köşe Abai atyna 1998 jyly berılgen. Sol kezden berı ekı el arasyndaǧy yntymaqtastyqty nyǧaitu maqsatynda elordada mysyrlyq jazuşy Tahi Huseinnıŋ esımıne köşe aty berıldı.
Kairde Abai atyndaǧy köşe ǧana emes, qazaqtyŋ bas aqynyŋ eskertkışı qoiylǧan. Qazaqstannyŋ Mysyrdaǧy elşılıgıŋ mälımetınşe, 2016 jyly Abai biustın mysyrlyq mesenattar salǧan. Avtory - Mysyrdaǧy tanymal müsınşı Usama äl-Serui.
Ötken ǧasyrdyŋ soŋynda, dälırek aitqanda, 2000 jyldyŋ aqpanynda Qazaqstannyŋ Germaniiadaǧy elşısı Erık Asanbaev pen Berlin qalasynyŋ audandyq äkımşılıgı bırlesıp, QR elşılıgı maŋyndaǧy bır köşenı Abai Qūnanbaevtyŋ atyna berdı. Nemıster ataityn "Abaiştrasse" Berlindegı ädemı köşelerdıŋ bırı sanalady.
Reseide Abai Qūnanbaiūly esımı berılgen bırneşe köşe bar. Olardyŋ ışınde eŋ belgılısı – Mäskeu qalasyndaǧy Abai köşesı. Būl köşe 2006 jyly Qazaqstan Respublikasynyŋ elşılıgı janynda ornalasqan Chistye prudy bulvarynda Abai eskertkışınıŋ aşyluymen bırge paida boldy. Eskertkış Qazaqstan men Resei arasyndaǧy dostyqty nyǧaitu maqsatynda ornatylǧan. Müsın qoladan jasalǧan jäne onyŋ avtorlary retınde qazaq müsınşısı - Marat Ainekov pen säuletşı Viacheslav Romanenko atalady.
Mäskeuden basqa, Reseidıŋ keibır aimaqtarynda da Abai atyndaǧy köşeler bar. Mysaly, Qazaqstanmen şekaralas Orynbor oblysy men Omby, Or qalalarynda aqyn aty berılgen köşeler kezdesedı.
İrannyŋ Tegeran qalasynda Abai köşesı 2010 jyly aşylǧan. Ol Abbas Abad audanynda ornalasqan, būl audan Tegeran qalasynyŋ modernizasiiasy men josparly damuynyŋ bır bölıgı retınde qūryldy. Abai köşesı Tegeranda qazaq mädenietıne degen qūrmettı bıldıretın maŋyzdy köşe bolyp sanalady.
Äzırbaijan astanasy Bakude 2011 jyldan berı Abai Qūnanbaev köşesı bar. Osy köşege aqyn aty berılgen kezde Äzerbaijan prezidentı İlham Äliev būl qadam "bızdıŋ dostyǧymyzdyŋ, bızdıŋ halyqtarymyzdyŋ tarihi tūlǧalaryna degen közqarasymyzdyŋ belgısı" ekenın atap ötken.
Köşede Abaidyŋ suretı beinelengen taqtaişa bar. Onda "Qazaqtyŋ halyq aqyny Abai Qūnanbaev" dep jazylǧan.
Qazaqstan-Türkiia dostyǧyn nyǧaitu maqsatynda Abai köşesı Ankara qalasynda 2014 jyly aşylǧan. Sonymen qatar, 2020 jyly Ystambūl daŋǧyldarynyŋ bırıne qazaqtyŋ ūly aǧartuşysy Abai esımı berıldı.
Täjıkstan astanasy Duşanbe qalasynda da Abai köşesı bar. Onyŋ ūzyndyǧy 2250 metr. Köşe qalanyŋ ortalyǧynda ornalasqan, Firdausi jäne Sino audandaryŋ boiynda jatyr. Köşe şyǧystan bastalyp, batystan aiaqtalady.
Täjık tılınde köşe atauy "Kӯchai-e Abai" dep jazylady. Jelıdegı mälımetterge süiensek, Duşanbe qalasynda osy Abai köşesınıŋ boiynda köpke belgılı "Sultoni Kabir bazary" bar.
Moŋǧoliia astanasy Ūlan-Batyr qalasynda da Abai Qūnanbaiūlyna arnalǧan köşe bar. Būl köşe Moŋǧoliiadaǧy qazaq qauymdastyǧynyŋ qoldauymen aşylǧan. Köşe qazırgı uaqytta qazaq halqynyŋ ūly aqyny men oişyly Abaidyŋ qūrmetıne atalǧan mädeni nysan retınde qyzmet etedı.
Ündıstanda da Abaiǧa arnalǧan köşe ber. Niu-Delidegı audandardyŋ bırınen aqynnyŋ atyndaǧy köşenı oŋai tabuǧa bolady. Köşe "Abai Mardj" dep atalady. "Mardj" sözı sanskrit tılınde jol nemese köşe degendı bıldıredı.
Köşe Niu-Delidegı prezident rezidensiiasynyŋ maŋynda ornalasqan. Köşege Abai aty berılgen räsımge 14 jyldan asa uaqyt būryn Qazaqstannyŋ eks-prezidentı Nūrsūltan Nazarbaev qatysqan.
Reseide Abai Qūnanbaiūly esımı berılgen bırneşe köşe bar. Olardyŋ ışınde eŋ belgılısı – Mäskeu qalasyndaǧy Abai köşesı. Būl köşe 2006 jyly Qazaqstan Respublikasynyŋ elşılıgı janynda ornalasqan Chistye prudy bulvarynda Abai eskertkışınıŋ aşyluymen bırge paida boldy. Eskertkış Qazaqstan men Resei arasyndaǧy dostyqty nyǧaitu maqsatynda ornatylǧan. Müsın qoladan jasalǧan jäne onyŋ avtorlary retınde qazaq müsınşısı - Marat Ainekov pen säuletşı Viacheslav Romanenko atalady.
Mäskeuden basqa, Reseidıŋ keibır aimaqtarynda da Abai atyndaǧy köşeler bar. Mysaly, Qazaqstanmen şekaralas Orynbor oblysy men Omby, Or qalalarynda aqyn aty berılgen köşeler kezdesedı.
İrannyŋ Tegeran qalasynda Abai köşesı 2010 jyly aşylǧan. Ol Abbas Abad audanynda ornalasqan, būl audan Tegeran qalasynyŋ modernizasiiasy men josparly damuynyŋ bır bölıgı retınde qūryldy. Abai köşesı Tegeranda qazaq mädenietıne degen qūrmettı bıldıretın maŋyzdy köşe bolyp sanalady.
Äzırbaijan astanasy Bakude 2011 jyldan berı Abai Qūnanbaev köşesı bar. Osy köşege aqyn aty berılgen kezde Äzerbaijan prezidentı İlham Äliev būl qadam "bızdıŋ dostyǧymyzdyŋ, bızdıŋ halyqtarymyzdyŋ tarihi tūlǧalaryna degen közqarasymyzdyŋ belgısı" ekenın atap ötken.
Köşede Abaidyŋ suretı beinelengen taqtaişa bar. Onda "Qazaqtyŋ halyq aqyny Abai Qūnanbaev" dep jazylǧan.
Qazaqstan-Türkiia dostyǧyn nyǧaitu maqsatynda Abai köşesı Ankara qalasynda 2014 jyly aşylǧan. Sonymen qatar, 2020 jyly Ystambūl daŋǧyldarynyŋ bırıne qazaqtyŋ ūly aǧartuşysy Abai esımı berıldı.
Täjıkstan astanasy Duşanbe qalasynda da Abai köşesı bar. Onyŋ ūzyndyǧy 2250 metr. Köşe qalanyŋ ortalyǧynda ornalasqan, Firdausi jäne Sino audandaryŋ boiynda jatyr. Köşe şyǧystan bastalyp, batystan aiaqtalady.
Täjık tılınde köşe atauy "Kӯchai-e Abai" dep jazylady. Jelıdegı mälımetterge süiensek, Duşanbe qalasynda osy Abai köşesınıŋ boiynda köpke belgılı "Sultoni Kabir bazary" bar.
Moŋǧoliia astanasy Ūlan-Batyr qalasynda da Abai Qūnanbaiūlyna arnalǧan köşe bar. Būl köşe Moŋǧoliiadaǧy qazaq qauymdastyǧynyŋ qoldauymen aşylǧan. Köşe qazırgı uaqytta qazaq halqynyŋ ūly aqyny men oişyly Abaidyŋ qūrmetıne atalǧan mädeni nysan retınde qyzmet etedı.
Ündıstanda da Abaiǧa arnalǧan köşe ber. Niu-Delidegı audandardyŋ bırınen aqynnyŋ atyndaǧy köşenı oŋai tabuǧa bolady. Köşe "Abai Mardj" dep atalady. "Mardj" sözı sanskrit tılınde jol nemese köşe degendı bıldıredı.
Köşe Niu-Delidegı prezident rezidensiiasynyŋ maŋynda ornalasqan. Köşege Abai aty berılgen räsımge 14 jyldan asa uaqyt būryn Qazaqstannyŋ eks-prezidentı Nūrsūltan Nazarbaev qatysqan.
