AQŞ prezidentı Donald Tramp Amerika aumaǧynda ötuı tiıs bolǧan Talibanmen kelıssözderdıŋ toqtatylatynyn mälımdedı. Öz kezegınde, Taliban mūndai mälımdemede keiın Auǧanstandaǧy AQŞ äskerlerınıŋ ölımı köbeietının eskerttı. Soǧys jaŋa kezeŋge ötıp jatqan siiaqty, jäne jaqyn arada Auǧanstanda beibıtşılık bolmaidy. Būl turaly" Ferǧana" aqparat agenttıgı habarlaidy.
Asqynu
Talibannyŋ resmi keŋsesı ornalasqan Katar astanasy Dohada (Resei Federasiiasynda tyiym salynǧan terroristık ūiym) AQŞ pen Taliban arasyndaǧy beibıt kelıssözderge qaramastan, Auǧanstandaǧy qaqtyǧystar men terroristık şabuyldar soŋǧy ailarda küşeie tüstı. Kün saiyn derlık «Taliban» ükımettık küşter men olardyŋ odaqtastaryna qarsy şabuyldar men jankeştıler arqyly jarylystar jasauda. Öz kezegınde resmi Kabuldyŋ äskeri jäne polisiia küşterı belgılı bır radikaldy toptardyŋ baqylauyndaǧy aumaqtardy tazartuǧa tyrysuda.
Mäselen, 2 tamyzda «Taliban» soltüstık Badahşan provinsiiasynyŋ Täjıkstanmen şekaralas äkımşılık ortalyǧy Faizabadtaǧy stadionda jergılıktı polisiia qyzmetınıŋ qolbasşysy Nazir Mohammed Niazidı jaryp jıberdı. Onyŋ basşylyǧynda üş myŋnan tört myŋǧa deiın "Talibanǧa" qarsy soǧysyp jatqan sarbazdar boldy. Soŋǧy ailarda «Taliban» Badahşanda bırqatar operasiialardy jürgızdı jäne bırqatar audandardy, sonyŋ ışınde Täjıkstanmen şekarany jaulap aldy. Sonymen qatar, olar Türkımenstanmen şekarada ükımet küşterıne sättı şabuyldar jasauda.
Kabuldaǧy jarylystyŋ tütını. Suret Khaama.com
Auǧanstan astanasynda da «Taliban» terroristık şabuyldary jiılep kettı. 2 qyrküiekte AQŞ-tyŋ Auǧanstandaǧy arnaiy ökılı Zalmai Halilzad Auǧanstannyŋ basty arnasy "TOLOnews" telearnasynda ükımetke qarsy qozǧalys turaly söilegen kezde, Kabulda Grin-Villde jankeştıler ärtürlı ükımettık emes ūiymdardyŋ jäne şeteldıŋ diplomatiialyq ökıldıkter tūratyn audanynda jük kölıgın jaryp jıbergenın aitty. Nätijesınde bes Nepal azamaty, Ūlybritaniianyŋ ekı azamaty, Rumyniia azamaty jäne toǧyz jergılıktı tūrǧyn, taǧy 119 adam, sonyŋ ışınde şeteldıkter jaraqat aldy.
Zalmai Halilzad. Surette: AQŞ-tyŋ Auǧanstandaǧy elşılıgınıŋ baspasöz qyzmetı
2019 jyldyŋ basynda AQŞ-tyŋ radikaldy dıni aǧymmen kelısuge tyrysatyn negızgı mäselelerı belgılı boldy - şeteldık äskerlerdıŋ Auǧanstannan şyǧarylu şarttary, olar ketkennen keiın eldıŋ terroristık toptar üşın tramplinge ainalmaityndyǧyna kepıldık beruı (būl öte qyzyqty, öitkenı talibterdıŋ özderı terrorister sanalady), qozǧalys pen Auǧanstan ükımetı arasyndaǧy tıkelei kelıssözderdıŋ bastaluy, sondai-aq «Taliban» müşelerın bosatu jäne zaŋdastyru.
Soŋǧy ekı aidaǧy kelıssözderde ekı tarap ta bırneşe ret özderınıŋ jabyq esıkter artyndaǧy äŋgımelerı «soŋǧy kezeŋge» jettı jäne olardyŋ arasynda kelısım jasalady dep aituda. Onyŋ üstıne, mūndai mälımdemeler qanşalyqty qatty estılse, Kabuldaǧy jarylystar men provinsiialardaǧy «Talibannyŋ» şabuyldau operasiialary da jiılei bastady, degenmen 2019 jyldyŋ basynan berı salystyrmaly tynyştyq boldy (beibıt auǧandyqtar üşın būl maŋyzdy boldy, öitkenı 2018 jyl qan AQŞ kelgelı qan az tögılgen beibıt uaqyt boldy).
AQŞ prezidentınıŋ rezidensiiasynda auǧandyq şeneunıkter men «Taliban» basşylarynyŋ kezdesuı bolǧan jaǧdaida, bıraq būl kezdesu jospary köpşılıkke jariialanbaǧanmen, kelıssözderdıŋ şaryqtau şegı boluy kerek edı. Bıraq 5 qyrküiek künı Kabulda bolǧan terrorlyq şabuyldan keiın, AQŞ äskeri qyzmetkerı qaza tapqanda, Tramp kezdesu bolmaidy jäne Talibanmen kelıssözder toqtaidy dedı.
Ary qarai ne bolady?
Amerika prezidentı «eger (Taliban) atysty toqtatudy qamtamasyz ete almasa, olar beibıt kelısım jaily äŋgımenı bastamaimyz» dep mälımdedı.
Taliban ökılı Zabihulla Mujahid Trampty dialogty toqtatqany üşın synǧa aldy. «Būl AQŞ üşın [Auǧanstanda] odan da köp şyǧyndarǧa äkeledı» dep qorqytty. Qozǧalys «jihadty jalǧastyramyz» dep uäde berdı, bıraq būl onyŋ kelıssözderdı qaita bastau mümkındıgın aşyq qaldyrdy. «Eger soǧystyŋ ornyna kelıssöz joldary taŋdalsa, bız būǧan daiynbyz», - dedı Mujahid.
Kemp-Devidtegı kelıssözder AQŞ-tyŋ Auǧanstandaǧy operasiiasynyŋ bastaluyna sebep bolǧan 2001 jylǧy 11 qyrküiektegı Niu-Iorktegı terroristık şabuyldyŋ kezektı mereitoiyna orailastyrylǧandyǧy qyzyq.
Tramptyŋ qatty aitqanynan keiın AQŞ-tyŋ memlekettık hatşysy Maik Pompeo «Talibanmen» beibıt kelıssözderdı radikaldy qozǧalystyŋ «maŋyzdy mındettemelerımen» qaita bastauǧa bolady dedı. Sırä, AQŞ prezidentınıŋ sözderı - būl talibterdı tüpkılıktı kelısımge keluge jäne äskeri qarsylyqty toqtatuǧa şaqyratyn erekşe ultimatum, öitkenı, şeteldık äskerler Auǧanstannan ketıp qana qoimaidy, olardyŋ osy elge baqylauyn taǧy da arttyrady. Iаǧni, auyr tūrmys jaqsy soǧystan jaqsy.
Sonymen bırge, "TOLOnews" saualnama jürgızgen auǧandyqtardyŋ köpşılıgı (25 myŋnan astam adam) beibıt kelıssözderdıŋ toqtatyluyn maqūldady. 40 jyldan astam uaqyt boiy soǧys jürıp jatqan eldıŋ köptegen bılımdı tūrǧyndary şeteldık äskerdıŋ şyǧaryluy talibterdıŋ bilıktı basyp aluyna alyp keledı, būl onyŋ qatygez «ortaǧasyrlyq erejelerın» engızedı dep sanaidy. Olar üşın jaqsy soǧys jaman älemnen görı jaqsy.
Kabuldaǧy jarylystyŋ tütını. Suret Khaama.com
Auǧanstan astanasynda da «Taliban» terroristık şabuyldary jiılep kettı. 2 qyrküiekte AQŞ-tyŋ Auǧanstandaǧy arnaiy ökılı Zalmai Halilzad Auǧanstannyŋ basty arnasy "TOLOnews" telearnasynda ükımetke qarsy qozǧalys turaly söilegen kezde, Kabulda Grin-Villde jankeştıler ärtürlı ükımettık emes ūiymdardyŋ jäne şeteldıŋ diplomatiialyq ökıldıkter tūratyn audanynda jük kölıgın jaryp jıbergenın aitty. Nätijesınde bes Nepal azamaty, Ūlybritaniianyŋ ekı azamaty, Rumyniia azamaty jäne toǧyz jergılıktı tūrǧyn, taǧy 119 adam, sonyŋ ışınde şeteldıkter jaraqat aldy.
5 qyrküiek künı jankeştı özın elordanyŋ ortalyǧynda ornalasqan köptegen äkımşılık ǧimarattar men elşılıkter ornalasqan Ūlttyq qauıpsızdık basqarmasy (ŪQK) ötkızu punktınıŋ janynda jaryp jıberdı. AQŞ armiiasynyŋ bır sarbazy, rumyniialyq bır soldat jäne taǧy on adam qaza tapty, 42 adam jaraqat aldy. Däl osy şabuyl Tramptyŋ Amerika territoriiasyndaǧy prezidenttık rezidensiiadaǧy Talibanmen kezdesudı boldyrmauǧa sebep boldy.
Katar kelıssözı
Qyrküiek aiynyŋ basynda Katarda Taliban saiasi biurosy men Zalmai Halilzad bastaǧan amerikandyq delegasiia arasyndaǧy kelıssözderdıŋ toǧyzynşy raundy aiaqtaldy. Būl kelıssözder bır jyl būryn Tramp Talibanmen küresu üşın amerikandyq kontingenttı qūru strategiiasy jūmys ıstemeitının mälımdegennen keiın bastaldy (būl strategiia bır jyl boiy qoldanyldy). Bırneşe aidan keiın AQŞ-tyŋ beibıtşılık bastamasy Auǧanstanda jeke müddelerı bar Taliban liderlerı men ärtürlı elderdıŋ joǧary lauazymdy şeneunıkterı arasyndaǧy resmi kelıssözderdıŋ tızbektı reaksiiasyn tudyrdy. Mäselen, Taliban delegasiiasy Reseidıŋ Syrtqy ıster ministrlıgı ūiymdastyrǧan türlı konferensiialarǧa üş ret baruǧa qol jetkızdı (Taliban qozǧalysynyŋ Resei Federasiiasynyŋ aumaǧynda tyiym salynǧan ūiymdardyŋ tızımınde tūrǧanyna qaramastan). Taşkent Talibanmen, Qytaimen, Päkıstanmen konsultasiialar bastady ...
Zalmai Halilzad. Surette: AQŞ-tyŋ Auǧanstandaǧy elşılıgınıŋ baspasöz qyzmetı
2019 jyldyŋ basynda AQŞ-tyŋ radikaldy dıni aǧymmen kelısuge tyrysatyn negızgı mäselelerı belgılı boldy - şeteldık äskerlerdıŋ Auǧanstannan şyǧarylu şarttary, olar ketkennen keiın eldıŋ terroristık toptar üşın tramplinge ainalmaityndyǧyna kepıldık beruı (būl öte qyzyqty, öitkenı talibterdıŋ özderı terrorister sanalady), qozǧalys pen Auǧanstan ükımetı arasyndaǧy tıkelei kelıssözderdıŋ bastaluy, sondai-aq «Taliban» müşelerın bosatu jäne zaŋdastyru.
Soŋǧy ekı aidaǧy kelıssözderde ekı tarap ta bırneşe ret özderınıŋ jabyq esıkter artyndaǧy äŋgımelerı «soŋǧy kezeŋge» jettı jäne olardyŋ arasynda kelısım jasalady dep aituda. Onyŋ üstıne, mūndai mälımdemeler qanşalyqty qatty estılse, Kabuldaǧy jarylystar men provinsiialardaǧy «Talibannyŋ» şabuyldau operasiialary da jiılei bastady, degenmen 2019 jyldyŋ basynan berı salystyrmaly tynyştyq boldy (beibıt auǧandyqtar üşın būl maŋyzdy boldy, öitkenı 2018 jyl qan AQŞ kelgelı qan az tögılgen beibıt uaqyt boldy).
AQŞ prezidentınıŋ rezidensiiasynda auǧandyq şeneunıkter men «Taliban» basşylarynyŋ kezdesuı bolǧan jaǧdaida, bıraq būl kezdesu jospary köpşılıkke jariialanbaǧanmen, kelıssözderdıŋ şaryqtau şegı boluy kerek edı. Bıraq 5 qyrküiek künı Kabulda bolǧan terrorlyq şabuyldan keiın, AQŞ äskeri qyzmetkerı qaza tapqanda, Tramp kezdesu bolmaidy jäne Talibanmen kelıssözder toqtaidy dedı.
Ary qarai ne bolady?
Amerika prezidentı «eger (Taliban) atysty toqtatudy qamtamasyz ete almasa, olar beibıt kelısım jaily äŋgımenı bastamaimyz» dep mälımdedı.
Taliban ökılı Zabihulla Mujahid Trampty dialogty toqtatqany üşın synǧa aldy. «Būl AQŞ üşın [Auǧanstanda] odan da köp şyǧyndarǧa äkeledı» dep qorqytty. Qozǧalys «jihadty jalǧastyramyz» dep uäde berdı, bıraq būl onyŋ kelıssözderdı qaita bastau mümkındıgın aşyq qaldyrdy. «Eger soǧystyŋ ornyna kelıssöz joldary taŋdalsa, bız būǧan daiynbyz», - dedı Mujahid.
Kemp-Devidtegı kelıssözder AQŞ-tyŋ Auǧanstandaǧy operasiiasynyŋ bastaluyna sebep bolǧan 2001 jylǧy 11 qyrküiektegı Niu-Iorktegı terroristık şabuyldyŋ kezektı mereitoiyna orailastyrylǧandyǧy qyzyq.
Tramptyŋ qatty aitqanynan keiın AQŞ-tyŋ memlekettık hatşysy Maik Pompeo «Talibanmen» beibıt kelıssözderdı radikaldy qozǧalystyŋ «maŋyzdy mındettemelerımen» qaita bastauǧa bolady dedı. Sırä, AQŞ prezidentınıŋ sözderı - būl talibterdı tüpkılıktı kelısımge keluge jäne äskeri qarsylyqty toqtatuǧa şaqyratyn erekşe ultimatum, öitkenı, şeteldık äskerler Auǧanstannan ketıp qana qoimaidy, olardyŋ osy elge baqylauyn taǧy da arttyrady. Iаǧni, auyr tūrmys jaqsy soǧystan jaqsy.
Sonymen bırge, "TOLOnews" saualnama jürgızgen auǧandyqtardyŋ köpşılıgı (25 myŋnan astam adam) beibıt kelıssözderdıŋ toqtatyluyn maqūldady. 40 jyldan astam uaqyt boiy soǧys jürıp jatqan eldıŋ köptegen bılımdı tūrǧyndary şeteldık äskerdıŋ şyǧaryluy talibterdıŋ bilıktı basyp aluyna alyp keledı, būl onyŋ qatygez «ortaǧasyrlyq erejelerın» engızedı dep sanaidy. Olar üşın jaqsy soǧys jaman älemnen görı jaqsy.
Audarǧan "Adyrna" ūlttyq portaly
