Bügın, 7 aqpan 1930 jylǧy Qazaqstannyŋ oŋtüstıgınde bolǧan Sozaq köterılısıne 95 jyl toldy, dep habarlaidy “Adyrna” ūlttyq portaly.
Köterılıstıŋ bastaluyna audanda mal-mülkınen aiyrylǧan kulaktar men olardyŋ tuystary üşın bırneşe tūtqyndar lagerınıŋ aşyluy men mūsylmandar üşın qasiettı sanalatyn Oraza aiynda dıni ädet-ǧüryptardy oryndaǧandarǧa ökımet oryndarynyŋ aiyp saluy syltau boldy. Būl 30 jyldardyŋ basyndaǧy neǧūrlym ırı köterılısterdıŋ bırı. Köterılıske 5 myŋdai adam qatynasty. Sol uaqyttaǧy derekter boiynşa būl okiǧalar «Keŋes ökımetıne qarsy kontrrevoliusiialyq qaruly köterılıs» retınde sipattaldy. Keiınırek T. Rysqūlovtyŋ İ. Stalinge jazǧan hatynda atap körsetılgenındei, küştep ūjymdastyru dästürlı köşpelı koǧamnyŋ bırqatar erejelerın būzumen qatar jürgızıldı (qazaqtardy it terısı men jylqy küiryǧyn tapsyruǧa mäjbür ettı). Ömır saltyn būlaişa qorlau koǧamdyq narazylyq pen qarsylyqtyŋ ösuıne äkep soqty.
Aqpan aiynda Sozaktyŋ täŋıregıne 400-dei adam jinaldy. Bolys qyzmetın atqaruşy S. Şolakov han bolyp sailandy, ol öz basşylyǧymen köterılısşılerdıŋ alǧaşqy otriadtaryn qūrdy. Sozaq köterılısı Syrdyŋ boiyndaǧy Türkıstannan Jaŋaqorǧanǧa deiıngı aumaqty qamtydy. Köterılıstı basu üşın Taşkentten jalpy sany 225 adam bolǧan bırneşe äskerilendırılgen top jıberıldı. Jazalauşy otriadtyŋ qatary juyrdaǧy eldı mekenderdegı kommunarlar otriadymen tolyqty.
Köterılısşıler men OGPU otriadtarynyŋ arasyndaǧy alǧaşqy qaqtyǧys 1930-şy jyly 12-şı aqpanda Sozaqtyŋ janynda boldy. Būl şaiqas qai jaktyŋ bolsa da aiqyn basymdylyǧymen aiaqtalǧan joq. Köterılısşıler qaru-jaraqtarynyŋ naşarlyǧyna bailanysty şegınuge mäjbür boldy. Bırneşe topqa bölıngen köterılısşılerdıŋ bır toby Taşkent baǧytyna, basqasy Şolaqqorǧan arqyly Şuǧa bettedı. Jazalau operasiialaryn Qazaqstan OGPU-dıŋ basşysy Olşanskiidıŋ özı basqardy. Onyŋ nūskauy boiynşa kommunarlar otriady Sozaq köterılısıne qatysy jönınde sol küdık tudyrǧan jazyqsyz adamdardy sotsyz, tergeusız atty. Köterılısşıler sol jyldyŋ köktemınde talqandaldy. Köterılıske qatysuşylardy qūǧyndau 1938 jylǧa şeiın jalǧasty.
Qysqa merzım ışınde Sozaqta jergılıktı qūqyq qorǧau organy qyzmetkerlerı talqandalyp, ökılderı men belsendılerı qaza tauyp, 20-ǧa juyǧy qamauǧa alynǧan bolatyn.
