Nauryz – jaŋaru men molşylyqtyŋ, bereke men bırlıktıŋ merekesı. Osy merekege orai Almaty qalasynyŋ Memlekettık quyrşaq teatrynyŋ ūlttyq qūndylyqtardy därıpteitın erekşe qoiylymy körermenge jol tartty. Teatrdyŋ talantty akterı Şohan Qūlnazarov özınıŋ rejisserlık debiutı retınde jyl basyna talasqan januarlardyŋ aŋyzǧa ainalǧan oqiǧasyn sahnalaityn «Nauryz qūpiiasy» qoiylymyn teatr süier qauymǧa jaŋaşa interpretasiiada ūsyndy.
Būl qoiylym qazaq halqynyŋ jyl sanau dästürı men mifologiialyq tüsınıkterın körkem jetkızedı. Jyl sanau jüiesıne säikes, ärbır januardyŋ öz erekşelıgı men mınezı bar. Olar bır-bırımen önerlerın ortaǧa salu arqyly jarysyp, jyldyŋ alǧaşqy künıne ielık etuge tyrysady. Körermender sahnada quyrşaq keiıpkerler arqyly Nauryzdyŋ şynaiy mänın tüsınıp, onyŋ filosofiialyq astaryna boilai aldy.
Qoiylymnyŋ erekşelıgı – quyrşaq beinelerı men sahnalyq körınısterdıŋ üilesımı. Teatr ärtısterı quyrşaqtardy şeberlıkpen basqaryp, körermenderge äserlı emosiia syilady. Ūlttyq naqyştaǧy äsem kostiumder men qazaq muzykasynyŋ sazdy şyǧarmalarynyŋ üilesımı qoiylymdy odan ärı jandandyra tüstı. Qoiylymda Del-Arte teatrynyŋ maskalyq kostiumderı qoldanylyp, erekşe atmosfera qalyptastyrdy.
Teatr ūjymy būl qoiylymdy balalarǧa ǧana emes, eresekterge de arnap äzırledı. Öitkenı, Nauryz merekesınıŋ tereŋ filosofiialyq mänın ärbır körermennıŋ jüregıne jetkızu – basty maqsat. Qoiylym barysynda körermender qazaq halqynyŋ bai mädenietımen tanysyp, dästürlerdıŋ tärbielık maŋyzyn ūǧynady. Qoiylym barysynda Qydyr ata, Kün men Tün beinelerımen qatar qol kürestıru, ūlttyq bi, äuezdı ändı oryndy paidalanǧan.
Alas dästürı – qazaq halqynyŋ köne nanym-senımderıne negızdelgen, ol üidı, jerdı, ainalany jaman küşterden, jyn-perılerden tazartudyŋ bır joly. Būl Nauryz



«Nauryz qūpiiasy» qoiylymy – ūlttyq qūndylyqtarymyzdy därıpteudıŋ bır joly. Būl erekşe spektakl körermenge merekelık köŋıl-küi syilap qana qoimai, Nauryzdyŋ mänı men maŋyzyn tereŋırek tüsınuge mümkındık berdı. Onyŋ bır körınısı retınde qoiylymnyŋ suretşısı Iýliia Chernovanyŋ jūmysyn erekşe atap ötkenımız abzal. Är keiıpker kigen qazaqy kostiumder qoiylymnyŋ tarihi jäne mädeni erekşelıgın aiqyndap, körermendı qazaqtyŋ dästürlı älemıne jeteledı. Ūlttyq oiu-örnek tek äsemdık üşın emes, belgılı bır simvolikalyq mänge ie. Mysaly, qoşqar müiız – molşylyq pen berekenıŋ belgısı, irek su – ömırdıŋ aǧymy, gül oiulary – tabiǧattyŋ jaŋaruy men köktemnıŋ jarşysy. Osy oiulardy keiıpkerler kostiumderıne üilesımdı qoldanu qoiylymnyŋ ideialyq mazmūnyn tereŋdete tüsken. Kiımder men oiu-örnekter qoiylymnyŋ körkemdık tūtastyǧyn saqtauǧa, dästürlı ruhty tereŋırek jetkızuge yqpal etedı. Mūndai ūlttyq naqyştaǧy kostiumder spektakldıŋ tarihi şynaiylyǧyn saqtap qana qoimai, körermendı qazaqtyŋ bai mädeni mūrasymen jaqyndatty.
Memlekettık quyrşaq teatrynyŋ būl tartuy – qazaq ruhaniiatynyŋ jaŋǧyruyna qosylǧan sübelı üles. Osyndai qoiylymdar arqyly ūlttyq mädenietımız ben önerımızdı öskeleŋ ūrpaqqa jetkızu – maŋyzdy mındetterdıŋ bırı ekenı anyq.
Gülım KÖPBAIQYZY