«Ulylardyń týǵan kúni bolady, ólgen kúni bolmaıdy» degen sóz qazaqtyń dara týǵan dala kompozıtory, kúı anasy Dına Nurpeıisovaǵa arnalmasa kerek. Olaı deıtinimiz, jasy ulǵaıǵan shaqta ulttyq ónerimizdi respýblıkamyzdan tysqary jerlerge shyǵaryp, eki shekti dombyranyń qońyr únimen talaı júrekterdi shymyrlatqan kúı anasy Dına shesheıdiń ómirden ótken kúni, 31 qańtardy jurtshylyq týǵan kúni dep shatastyrýmen keledi.
Osy kúni Dına sheshemizdiń tól týyndylary onyń esimimen atalatyn orkestrmen oryndalyp, oblystyń barlyq mýzykalyq oqý oryndary men orta mektepterde ulttyq ónerdiń qaıtalanbas qubylysyna tánti etetin rýhanı lázzat syılaǵan ásem qońyr keshter jyl saıyn uıymdastyrylady. Bul talantyn jazbaı tanyǵan qazaq halqynyń ónerge degen qurmeti ekeni sózsiz.
Dına — qazaqtyń dala sazgerleri Uzaq, Dáýletkereı, Túrkeshtiń kúılerin osy zamanǵa jetkizgen, uly kúıshi Qurmanǵazynyń batasyn toǵyz jasynda alǵan tól shákirti. Ómiriniń sońyna deıin ózine deıingi dala sazgerleriniń kúılerin naqyshyna keltire oryndap, búginge jetkizip, zamanyna qaraı ózi de tyń týyndylardy dúnıege ákeldi.
Kúı anasynyń Almatyǵa kelýi, sol kezdegi el ishindegi talanttardy izdep, bir ortaǵa shoǵyrlandyrýdy maqsat etken óner tarlandaryna ońaı bolmaǵanyn — búgingi urpaq esten shyǵarmaǵany durys.
Dına Nurpeıisovanyń ǵajap kúıshiligin kúlli álemge pash etýge sebepshi kúıshi-kompozıtor Smaǵul Kóshekbaev ekenin aǵa urpaq bilgenimen, qazirgi urpaq jadyna saqtaýy ekitalaı. 1936 jyly Almatyda ótken kórkem ónerpazdar baıqaýynda júldeli oryn alyp, qazaq fılarmonııasyna dombyrashylyq qyzmetine qaldyrylyp, 1940 jyly Máskeý konservatorııasy janyndaǵy qazaq stýdııasynyń kompozıtorlyq kýrsyn bitirgen Smaǵul Kóshekbaev «Botagóz», «Jaz», «Maı gúli», «Bizdiń án», «Daýyl», «Saǵynysh», «Brıgada jyry», «Biz kelemiz», t.b.án-romanstardyń avtory. Qurmanǵazynyń «Erteń ketem», «Laýshken», «Povestka» kúılerin E.G.Brýsılovskııge notaǵa túsirtken eńbegi jáne bar. Smaǵul Kóshekbaev 1936-1937 jyldary týǵan jeri Atyraý oblysy, Qurmanǵazy aýdanyna qarasty Kotıaev aýylyna keledi. Sol kezde ol, aýyl mańynan estigen jannyń esin alatyn ǵajap kúıdiń buryn-sondy estimegen áýezine tańǵalyp, kúı kúmbiri estilgen jaqty betke alyp júrip kele jatyp, kúı shertip otyrǵan bir áıelge tap bolady. Ol ózin «Dınamyn» dep tanystyrady. Kúılerdi birinen soń birin qara shanaqtan tókken dombyrashynyń shertken kúıine tamsanǵan dúldúl kúıshi S.Kóshekbaev Almatyǵa kelgen soń, qazaq mýzykasyn zertteýshi kompozıtor Ahmet Jubanovqa osy oqıǵany baıandap beredi. Ult ónerine beıjaı qaramaǵan A.Jubanov Naryn tósinde otyrǵan Dına shesheıdi Almatyǵa alyp kelýdi S.Kóshekbaevtyń ózine tapsyrady.
Elde joqshylyq jaılaǵan jyly kúıshi Dınany izdep barǵan S.Kóshekbaev týmysynan daryny asyp týǵan kúı anasyn Almatyǵa jetkizý úshin óziniń kóligin satýǵa májbúr bolady.
Sóıtip, poıyzben talaı táýlikti artqa qaldyryp, óner ordasy Almatyǵa jetedi. Qurmanǵazynyń shákirti Dınany Almatyǵa jetkizý arqyly Smaǵul Kóshekbaev kúı óneriniń urpaqqa jetýine ólsheýsiz eńbek sińirdi. Almatyǵa alǵash qadam basqan sátte, «Ójet» degen jerdegi jer úıge turaqtaǵan Dına shesheıdiń kúıin tyńdaý úshin kúnde derlik sazgerler jınalyp, Dına shesheıdiń qara shanaqtan tókken kúılerin notaǵa túsirip, orkestrge oryndaýǵa laıyqtaǵan. Qazaqtyń ulttyq mýzykasyn álemge moıyndatqan dara talant ıesi Dına shesheıdiń óner ordasy Almatyǵa baryp, kúı atasy Qurmanǵazynyń kúıleri nota bolyp qaǵaz betine túsip, túrli aspaptarda oryndalýyna sebepker bolǵan osy oqıǵany biz búgingi jáne keler urpaqtyń jadynda qalsyn dep jazyp otyrmyz. Sebebi jasy jetpis beske kelgende, týǵan jerinen jyraqqa ketý — Dına shesheı úshin ońaı bolmaǵanyn búgingi urpaq bilýi tıis.
Tursyn QALIMOVA,
Atyraý oblysy
«Aıqyn».
