"Qazaq-qytai şekarasyn kesıp ötken" Şyŋjaŋ qazaqtary Qaster Mūsahanūly men Mūrager Älımūly aua-raiynyŋ qolaisyzdyǧynan ūşaqtyŋ Zaisan qalasynyŋ äuejaiyna qona almauyna bailanysty Öskemen qalasyna jetken.
Būl aqparatty Qaster Mūsahanūly men Mūrager Älımūlynyŋ advokaty Bauyrjan Azanov facebook paraqşasynda video tüsırılımmen habarlady.
Advokat Bauyrjan Azanovtyŋ Azattyqqa aituynşa, olardyŋ üstınen jürgızıletın tergep-tekseru amaldary Zaisan audanynda jalǧasady.
14 qazanda Qaster Mūsahanūly men Mūrager Älımūly Almaty qalalyq köşı-qon polisiiasyna barǧanda ŪQK Şekara qyzmetınıŋ ökılderı alyp ketken edı.
30 jastaǧy Qaster Mūsahanūly men 25 jastaǧy Mūrager Älımūly Dörbıljıŋ aimaǧynan jolǧa şyǧyp, qazannyŋ 1-ı künı Qytai şekarasynan ötkenderın aitqan. Özderınıŋ aituyna qaraǧanda, qazaq-qytai şekarasy aralyǧyndaǧy beitarap aumaqta bes kündei jürıp, qazannyŋ 6-sy künı Şyǧys Qazaqsan oblysynyŋ Zaisan, Şılıktı, Maŋyraq auyldarynyŋ tūsynan Qazaqstanǧa ötken. Keiın jolai taksi jaldap, qazannyŋ 10-y künı Almatyǧa "kelgen".
Qazannyŋ 14-ı künı Almatydaǧy adam qūqyǧyn qorǧau biurosynda ötken baspasöz mäslihatynda Qaster Mūsahanūly da, Mūrager Älımūly da Şyŋjaŋdaǧy lagerde qamauda otyryp şyqqandaryn aitqan bolatyn.
"Qytaidan qaşyp kelgen" qazaqtar Qaster Mūsahanūly (sol jaqta) men Mūrager Älımūly (oŋ jaqta) baspasöz mäslihatynda otyr. Almaty, 14 qazan 2019 jyl.
- Jazyqsyz sol jerge tört jyl segız ai qamaldym. Şyqqan soŋ bır jyl tört ai üiqamaqta otyrdym. Lagerge aparǧanda bır apta kün körınbeitın, jer asty üiınde kısendeulı otyrdym. Taqqan aiyptaryn ūryp moiyndatpaq boldy. Soqqyǧa şydamadym. Tamaq, su bermedı, - dedı Qaster Mūsahanūly.
Al Mūrager Älımūly bes jastaǧy ūlyn, otbasyn jäne äke-şeşesın tastap, amalsyzdan şekara būzyp qaşqanyn aitady.
- Şyŋjaŋda ne bolyp jatqanyn aitaiyq dep basymyzdy qauıpke tıgıp keldık. Lagerde 20 jastaǧy qyz ben jıgıt te, 80 jastaǧy qariialar da bar. Şyŋjaŋda jūrt syrtta äŋgıme aita almaidy. Bır şäugım şaidy ündemei otyryp ışedı. Janaza şyǧarmaidy, qūran oqymaidy. Aimaqtaǧy zirattardaǧy ai belgılerdı bärın alyp tastaǧan, qorqady, - deidı ol.
Qazannyŋ 4-ı künı Qazaqstan syrtqy ıster ministrı Mūhtar Tıleuberdı "Şyŋjaŋdaǧy lagerlerde qazır qazaqtar joq" dep mälımdegen. Bıraq Qaster Mūsahanūlynyŋ sözınşe, "lagerde qazaqtar älı bar".
- "Lagerde qazaq joq" degen ötırık. Beseuı şyqsa, ony kıredı. Qytai tılın üiretuge jappai kırgızıp jatyr. Inım Qasiet 2016 jyly kırgen. Qazır qaida ekenın bılmeimız. Baryp bıleiık desek, özımızdı qamai ma dep qorqamyz, - deidı ol.
Qazaqstan Mūsahanūly men Älımūlynyŋ üstınen "Memlekettık şekarany zaŋsyz kesıp ötu" baby boiynşa ıs qozǧauy mümkın. Qylmystyq kodekstıŋ būl babynda myŋ ailyq eseptık körsetkış kölemınde aiyppūl nemese bır jylǧa bas bostandyǧynan aiyryp, keiın Qazaqstan aumaǧynan şyǧaru jazasy qarastylǧan.
Būǧan deiın de "Qytaidaǧy saiasi jaǧdaidan qauıptenıp, Qazaqstan şekarasynan zaŋsyz ötuge mäjbür boldym" degen taǧy bır Qytai azamaty, etnikalyq qazaq Sairagül Sauytbai ısı 2018 jyly Qazaqstan qoǧamyn eleŋdetken.
2018 jyly mamyr aiynda "Qorǧas keden beketın zaŋsyz būzyp öttı" degen aiyppen qamauǧa alynǧan Sairagül Sauytbaiǧa Qazaqstan Qylmystyq kodeksınıŋ 392-baby ("Şekarany zaŋsyz būzyp ötu") boiynşa aiyp taǧylǧan. Ol sot prosesı bastalar qarsaŋda jäne odan keiın Qazaqstannan bosqyn märtebesın ala almaǧan. Oǧan Almaty oblystyq polisiia departamentınıŋ köşı-qon basqarmasy oǧan "pana ızdeuşı tūlǧa" kuälıgın bergen edı.
Sot Sairagül Sauytbaidy alty ai bas bostandyǧynan aiyruǧa, bıraq ony "jazasyn jeŋıldetetın erekşe jaǧdaiyna" bailanysty şartty jazaǧa almastyruǧa ükım etken. Osylaişa sot Sairagül Sauytbaidy Qytaiǧa deportasiialamai, Qazaqstanda qaldyrǧan. Būdan keiın Sairagül Sauytbaidy Şvesiia qabyldaǧan bolatyn.
"Azattyq" radiosy
