– Erjan aǧa, kezınde qazırgı Qūrmanǧazy atyndaǧy Qazaq ūlttyq konservatoriiasynda halyq änı kafedrasy alǧaş aşylǧanda sonyŋ tūŋǧyş tülekterı bolyp Bekbolat Tıleuhan ekeuıŋız ǧana tälım alǧan ekensızder. Ol kezben salystyrǧanda qazır şükır deu kerek şyǧar: jylyna qanşama änşıler men küişıler tülep ūşyp jatyr. Alaida sol töl önerımızdıŋ, qazaqtyŋ ūlttyq kody derlık qoŋyr dombyranyŋ ünın öşırmei, bügınge jalǧap jürgen dästürlı öner ielerı qoǧamnan özıne laiyq qūrmetke bölenıp jür dep aita alasyz ba?
– Bırjan sal, Aqan serı babalarymyzdy aitpaǧanda, odan bergı bızdıŋ zamanymyzdaǧy Ämırenıŋ şäkırtı – Jüsıpbek Elebekov, Ǧarifolla Qūrmanǧaliev, Manarbek Erjanovtardan bastap, Kenen Äzırbaev, Däneş Raqyşevtardyŋ köregendıgınıŋ arqasynda dästürlı önerdıŋ mektepterı saqtalyp, bügınge jetıp otyr. Kezınde ol kısıler sol ūşan-teŋız eŋbekterınıŋ qanşalyqty baǧasyn alǧanyn men aita almaimyn, bıraq bız üşın baǧa jetpes bailyq qaldyrdy. Alǧaş konservatoriia qabyrǧasynda halyq änı kafedrasy aşylǧanda nebärı bes adam qabyldandyq: men, Bekbolat Tıleuhan, Berık Jüsıpov taǧy ekı qyz bala. Bıraq oqu barysynda türlı jaǧdailarǧa bailanysty tek Bekbolat ekeumız bıtırıp şyqtyq. Nendei närse bolsyn jaŋadan qūrylǧan sätte türlı qiyndyqtarmen ūşyrasuy – zaŋdy qūbylys. Bır jaǧy ol elımızde saiasi formasiia auysyp, keŋestık jüienıŋ Täuelsızdıkke jol berıp jatqan kezben tūstas kelgen edı. Soǧan qaramastan, Rahmanqūl Berdıbai, Mardan Baidıldaev, Almas Almatov, Özbekälı Jänıbekovterdıŋ, sol kezdegı konservatoriianyŋ jaŋadan rektory bolyp kelgen Düisen Qaseiınovtıŋ aralasuymen ıske asqan dünie. Almas Almatov kafedraǧa basşy bolyp keldı de, janyna Jänıbek Kärmenov, Jaqsylyq Särsenǧaliev, Qairat Baibosynovtar syndy düldül änşı, ūltjandy tūlǧalardy jinady. Mıne, osyndai aǧalarymyzdyŋ jankeştı eŋbekterınıŋ arqasynda aşylǧan halyq änı kafedrasynyŋ tūŋǧyş tülekterı retınde tarihta qalǧanymyz şyndyq. Önerdegı ärıptesım Bekbolattyŋ halqyna qalai qyzmet atqaryp, önerge qalai eŋbek sıŋırıp jürgenıne, men aitpai-aq özderıŋız kuäsızder, jyrmen, qobyzben eskı zamannyŋ talai dünielerın jaŋǧyrtty. Bır sözben aitqanda, bır kezdegımen salystyrǧanda, ūlttyq önerımız bırşama tırıldı, jaŋǧyrdy, jaŋardy. Sol kezdegı konservatoriia rektory Düisen Qorabaiūlynyŋ bastan keşırgen qiyndyǧyn men araǧa san jyldar salyp, özım de önerdıŋ tūtqasyn ūstaǧan sätte tereŋ, şyn tüsındım desem bolǧandai. Täube, sol qairatkerlıktıŋ arqasynda qazır dästürlı än-küiımızdı üirenu üşın jas daryndar auyldan jyl saiyn lek-legımen kelıp jatyr. Osy halyq änı kafedrasyn aşqannyŋ nätijesınde qanşama düniemız tırıldı, bıraq «būl qai jerden negız aldy?» degen sūraq tuady ǧoi taǧy. Tüp-tamyry sonau – Jüsıpbek Elebekov, Ǧarifolla Qūrmanǧaliev aǧalarymyz ben Güljahan Ǧalieva apamyzdyŋ mūryndyq boluymen aşylǧan estrada-sirk studiiasy, qazırgı Jüsekeŋnıŋ atyndaǧy kolledj, soǧan baryp tıreledı, sodan bastau alady. Ol – sonau 1965 jyly jüzege asqan ıs. Bärımız konservatoriiany körmes būryn, alǧaş sol studiiadan tälım aldyq. Onda tıptı qazırgıdei diplom degendı bılmeitınbız, qolymyzǧa «estrada-sirk studiiasyn bıtırdı, änşı» degen kuälık beretın, esesıne soǧan qalai quanuşy ek, töbemız kökke ekı-aq elı jetpeitın edı ǧoi. Basqa salany aitpaǧanda, qasiettı qara dombyrany serık etıp, qazaǧynyŋ ünın äueletuşı Qairat Baibosynov aǧamyz da, marqūm, teŋdessız änşı Jänıbek Kärmenov aǧamyz da, Qapaş Qūlyşeva apamyz da, myna men de sol qasiettı şaŋyraqtan tülep ūştyq. Jalǧyz än ǧana emes, keiın kele onyŋ sirk te, bi de, akterlık öner de oqytylatyn respublikalyq därejedegı oqu ornyna ainalǧanyn özderıŋız bılesızder. Taǧdyr degendı qoisaŋyzşy, keiın tıptı sol oqu ornyn basqaramyn degen oi üş ūiyqtasam basyma kırıp körmeptı, bıraq baqandai 12 jyl basqardym. Tıptı keiın T.Jürgenov atyndaǧy Qazaq ūlttyq öner akademiiasy qabyrǧasynda da rektory, özımız mūryndyq bolyp, Arystanbek Mūhamediūlynyŋ qoldauymen halyq änı kafedrasyn jaŋǧyrttyq. Ol jerde qazır Jetısu mektebı jäne Altai-Tarbaǧatai mektebı baǧytynda jūmystar atqarylyp jatyr.
– Däl qazırgı kezde dästürdıŋ aldyn jalt-jūlt etken şou oraǧytyp ketıp jatyr ǧoi. Tek sol şouǧa ılese alǧan dünie ǧana ötımdı bolǧandyqtan ba, tıptı keibır dästürlı önerdıŋ tızgının ūstaǧandar da erıksız osy jaqqa oiysa bastady. Kınälai da almaimyz, kün köru de kerek, alaida osylai jalǧasa berse, saf önerımızdıŋ qaimaǧynan aiyrylyp qalmaimyz ba?
– Tek dästürlı önerdıŋ ǧana emes, qoǧamnyŋ tügel derlıgın jailady ǧoi qiyndyq. Tıptı düken sörelerınde satyp aluǧa da zat qalmaǧan kezderdı kördık. Materialdyq joqşylyqtyŋ ruhani älemge de äserı bolmai tūrmaidy. «Toiǧa nege barasyz, sahnanyŋ adamy emessız be? Kezınde ūly önerpazdarymyz toiǧa şyqpai-aq dästürdı saqtap qaldy emes pe?» degen sūraqqa bügınde bärımız zamandy aityp qūtylǧymyz keledı. Olai deuşıler tırı aqşaǧa qyzmet etıp, öz önerlerın satylatyn tauarǧa ainaldyrǧandar deuşı edım. Eger ol, aitalyq, mäselen, «Qazaqkonsertte» jūmys ısteitın bolsa, sol jerdıŋ jalaqysynyŋ azdyǧyn alǧa tartady. Özınıŋ el qatarly kölık mınıp, jaqsy baspanaly bolǧysy keletının jasyrmaidy. Degenmen men aitar edım, kezınde Ǧarekeŋder men Jüsekeŋderdıŋ, Ermek aǧa, Bibıgül apalardyŋ jaqsy ömır sürgısı kelmedı deisız be? Bıraq olar naǧyz öner üşın sondai qajettılıkterın qūrban ete bıldı ǧoi. Sol siiaqty qazır de aiadai ǧana bölmede qoŋyrqai tırşılık keşıp, şou qumai-aq önerın öltırmei jürgender bar. Toiǧa şyǧyp, şouǧa aralasa alǧandardan solardyŋ bedelı tömendep, halyqqa kerek bolmai qalǧan joq. Iаǧni jantalasa berudıŋ qajetı joq, jetpeitın dünie bärıbır jetpeidı, al baq qonam dese, bır-aq sätte. Kerısınşe, keibır ärtısterımızdıŋ qadırı qaşa bastaǧandai: toiǧa barsaŋyz, süttıŋ kezegınde tūrǧandai, asabanyŋ ainalasynda kezekte tūrǧan änşılerdı köruge bolady. Qoldarynda – bır-bır mini-disk. Būl da qol jaiyp, qaiyr sūraudyŋ basqa bır türı me dep qalamyn keide. Söitemın de, ärıptesterıme janym aşidy. Men de sol änşılerdıŋ bırımın ǧoi, men de sol klip şyǧaryp, keremet şou jasamasam da, sahnada jürmın, qūdaiǧa şükır, halyqtyŋ arasynda özıme tiesılı bedelım bar. Sondyqtan aitarym, Alla özı beretın düniesın şektep te beredı, kerısınşe, sız ekeu jasaimyn degen dünieŋızdı ortaita da alady.
– Dästürlı önerdıŋ salaly tört mektebın bılemız, sonyŋ ışınde sız batys mektebınen bastaǧan ekensız, alaida bügınde Jetısu mektebıne oiystyŋyz. Būl, iaǧni ärkım bärıbır özınıŋ jūtqan auasy men ışken suyna qarai, bärıbır öz tuǧan ölkesınıŋ änıne jaqyn degen oi ma, älde ekeuın de qatar alyp jüre alasyz ba?
– Men oquǧa qabyldanarda komissiia qūramynda otyrǧandardyŋ köbı «Jetısudyŋ balasy eken, Ǧareke, ony ne qylasyz, özınıŋ boiy alasa, qap-qara» degenı ötırık emes. Sonda Ǧarekeŋ menıŋ ışımde bır närse jatqanyn kördı me, eşteŋege qaramai qabyldady ǧoi. Äuelı batys mektebınen bastadym, alaida ūstazym Ǧarekeŋnıŋ özı maǧan bırtındep Kenen änderın üirete bastady. Özım de ıştei «Jetısudyŋ öz mektebı bolmaǧany ma, ol jaqta öner toqtap qalǧan eken ǧoi» dep oilaitynmyn ıştei. Keiın menıŋ ol oiymdy seiıltıp, mekteptıŋ tırıluıne mūryndyq bolǧan – Özbekälı Jänıbekov aǧamyz, sonan soŋ – Elbasymyz. Sol kısılerdıŋ yqpalymen Jetısu mektebın aşqanymdy maqtanyşpen aita alamyn. Ol kezde Almaty oblysynyŋ ortalyǧy – Almaty tūsynda, Mädeniet basqarmasynyŋ bastyǧy Külımhan Jaişybekqyzymen tyǧyz bailanysyp, äuelı ıstı osy ölkedegı än qoryn jinaqtaudan bastadyq. Ekı-üş jyl kölemınde jastar arasynda «Jetısu äuenderı» degen baiqau ūiymdastyrdyq. Änderdı tügel taspaǧa bastyq, qaitalau köp, bıraq bırdeŋenıŋ şetı şyqty. Sonan soŋ zeinet jasyndaǧy aqsaqal, aq şaşty äjelerımızdıŋ arasynda baiqau ötkızıp köreiık dedık. Baiqau Şelek audanynda öttı. Sonda men sızge bır qyzyq aitaiyn, jasy seksennen asqan bır äjemızdı ekı kelını ekı jaq qoltyǧynan demep, sahnaǧa şyǧardy. «Syrly aiaqtyŋ syry ketse de, syny ketpes» degendei, jas künınde ajarly bolǧany körınıp tūr. Mınezdı de bolǧan sekıldı, sondai bır özıne jarasymdy täkapparlyqpen keudesın, arqasyn tık ūstaǧan küiı oryndyqta otyrdy da, ekı büiırın ekı jaqqa taiandy. Söittı te, oi bır keremet äuelete änge basty. Qazylar qūramynda Jambyl atamyzdyŋ nemeresı Älımqūl atamyz otyrǧan, älgı äjemız bır qaiyryp tastaǧan kezınde Älımqūl atamyzdyŋ delebesı qozyp şyǧa kelsın. Ännıŋ qūdıretı qandai deseŋşı, jas künı esıne tüstı me, salǧan jerden «dombyra berıŋderşı, men de bır şyrqap jıbereiın» dedı. Bärımız aqsaqaldyŋ aiaqasty būl qylyǧyna aŋ-taŋbyz. Äjemızdıŋ appaq, tap-taza kimeşegınıŋ astyndaǧy jüzıne äjım tüsse de, jüregıne äjım tüsırmei, äielge tän sūlulyǧyn saqtaǧany, ünın saqtaǧany özınıŋ zamandasy Älımqūl ataǧa bırden äser etıp otyr ǧoi sonda. Ana kısı än salyp bola bergende atamyz sahnaǧa şyqty da, sol jerdegı bıreudıŋ dombyrasyn ala salyp, «älgınde qyzdardyŋ än salǧany maǧan erekşe äser ettı de, tätemnıŋ bır änın esıme tüsırdı» dedı. Söitıp, sol jerde Jambyldyŋ el estımegen «Qyzdar-ai» änın şyrqai jöneldı.
Ol bala künınde tyŋdap, qūlaǧynda qalǧan änı eken, ännıŋ, sūlulyqtyŋ qūdıretı sol köŋıl tükpırınde ūiyqtap qalǧan dünienı oiatqan ǧoi.
Mıne, jaŋalyq! Osyndai jaŋalyqtar köp boldy da, Jetısu mektebı düniege keldı. Onyŋ negızın osy baiqauda jinaǧan Jambyl, Kenen, Sädıqoja, Däneş, Pışan atalarymyzdyŋ änderı qūrady. Bır kezderı Ramazan ınımızben bır synypta oqyǧan, auyldasy Ǧalymjan Serıkbaev degen jıgıt bolatyn. Oqudy bıtırıp, diplomyn alyp, oŋtüstıkte demalyp jürgen kezınde aiaqastynan jazymǧa ūşyrap, suǧa ketıp qaldy. Raiymbek audanynan şyqqan ırı ǧalym, repressiia qūrbany bolǧan Qapez Baiǧabylūlynyŋ änderın jaryqqa şyǧaruşy sol ınımız edı, marqūm. Qazır sonyŋ jolyn Ramazan Stamǧaziev jalǧap, Qapez änderın ūdaiy oryndap jür. Aşarşylyq şaǧynda qasıret şekken eldıŋ auzynda talai zarly än qalypty, bız sony alǧaş sol baiqauǧa qatysuşy qariialardan estıdık. Ondaǧy söz, zar estıgende sai-süiegıŋdı syrqyratady tura.
– Şynynda, öşkendı jaǧyp, ölgendı tırıltkendei kelelı ıs bolypty. Alaida sol taspaǧa basylyp, jaryqqa şyqqan dünie qaǧazǧa qattaldy ma? Jalpy, özıŋız jai änşı emes, öner salasynda basşy bolyp, oqu oryndaryn basqarǧan da adamsyz, olai bolsa öner men ǧylymnyŋ bailanysy bügınde qanşalyqty ekendıgıne toqtalsaq…
– Soŋǧy jyldary halyq änı kafedrasynda bolsyn, basqa da öner ielerın tärbieleitın oqu oryndarynda bolsyn būǧan ülken betbūrys boldy. Özımnıŋ şäkırtterımnıŋ bırı Aqan Äbduälı – A.Jūbanov mektebınıŋ direktory, Öner akademiiasynda aşylǧan dästürlı än kafedrasynyŋ meŋgeruşısı de bolyp otyr. Menıŋ ızımdı ärı qarai jalǧastyryp otyrǧan şäkırtterımnıŋ bırı «Daryn» memlekettık jastar syilyǧyn aldy. Özı kışkentaiynda aitys aqyny bolyp bastaǧandyqtan, osy ınımız bügınde jetısulyq aqyndardyŋ maqamyn jinaqtap, ülken jinaq etıp şyǧardy. Sonan soŋ Kenen Äzırbaev atamyzdyŋ 125 jyldyǧyna arnap, «Alatau alabynda» atty atamyzdyŋ özı oryndaǧan änderın notaǧa tüsırıp, jinaǧyn şyǧardy. Oǧan Mūrat Äbuǧazy, Halyqbergen atty ınılerımız de kömektestı. Bazarälı Müptekeev, Saǧatbek Medeubekūly sekıldı azamattarymyz da osy ūlttyq mūramyzdyŋ ǧylymi tūrǧyda zertteluıne zor ülesterın qosyp, «Jetısu äuenderı» atty ekı tomdyq eŋbek şyǧardy. Būdan da bölek ırılı-ūsaqty dünieler köp. Ǧylymi ırgesı qalanuda dep aituǧa bolady.
– Jänıbek aǧamyz kezınde ändı jai oryndai salmai, aldymen onyŋ tarihyn, män-maǧynasyn maiyn tamyzyp tūryp aityp alyp, halyqty sony tyŋdauǧa yntyqtyryp, sodan soŋ şyrqauşy edı ǧoi. Bügın bolsa tıptı ännıŋ qalai atalyp, kımdıkı ekendıgı de aitylmaityn kezderı az emes. Qazır özı teoretik ǧalymdardan tys dästürlı oryndauşylardyŋ arasynda ändı zertteuşıler bar ma?
– Özınıŋ ünı de erek, bolaşaǧynan köp ümıt küttıretın änşı ärı än jolynda erınbei eŋbek etıp jürgen bırden-bır azamat dep änşı Erlan Rysqali bauyrymdy aitar edım. Ösıp kele jatqan jastardyŋ ışındegı öte ızdenımpazy. Oilau qabıletı de bölek. Leksiia-konsertterge köbırek den qoiyp jürgen – sol ınımız. Özıne talap qoiǧandyǧynyŋ arqasynda ǧoi. Jalpy, bız täube deuge tiıspız, bır kezderı joǧaltqanymyz qaita kelıp jatyr. Jänıbek Kärmenov, Qairat Baibosynov, Jaqsylyq Särsenǧaliev aǧalarymyz «dombyrany konsertke qospaityn, dästürlı änşılerdı adam qūrly körmeitın zamandy kördık» dep jatatyn. Qazır eşkım aldymyzdy kes-kestep jatqan joq. Täuelsızdıkpen bırge önerge de ülken täuelsızdıktıŋ kelgenın moiyndauymyz kerek. Bır ǧana mysal, būrnaǧy jyly 1000 küiımız şyqsa, ötken jyly 1000 änımız jinaq bolyp şyqty. Sonyŋ özı ülken jetıstık emes pe? Al būryn öner zertteuşısı ne ǧalymdardyŋ qaisysy bolsyn özınıŋ jazǧan düniesın moiyndatu üşın Mäskeuge baruǧa tiıs bolatyn. Al ol tūsta Mäskeuge qazaq önerı kerek bolǧanyna öz basym senbes edım, Zataevich sekıldıler öte az ǧoi.
– Būryn bolǧan «Qūlan sazy» atty folklorlyq-etnografiialyq än-bi ansamblın qaita qūryp, bügınde soǧan basşylyq jasap otyrsyz, sol jaily aita otyrsaŋyz…
– Ol, negızı, būryn bolǧan, bıraq keiıngı kezderı tek aty ǧana bolmasa, zaty qalmai, tozuǧa şaq qalǧan ansambl bolatyn. Elbasymyzdyŋ «Mädeni mūra» baǧdarlamasy, «Diplommen – auylǧa!» jobasy bar, sondai-sondaidyŋ barlyǧyna iek arta otyryp, qūjattaryn, smetasyn jasap, aqyry, «Qūlan sazyn» tırılttık. Almaty oblysynyŋ äkımı Serık Ümbetov aǧamyzdyŋ önerge degen janaşyrlyǧynyŋ arqasynda ol qoldau tauyp, biudjetten 48 million teŋge bölındı. Sony Almatyda da ūstap otyruǧa bolar edı, bıraq ǧimarat jaldau qūny t.b. qymbattyǧyn eskerıp, oblys ortalyǧy Taldyqorǧanda otyrudy dūrys dep taptyq. Byltyr aqpannyŋ 2-sınde bastadyq, mausymnyŋ 5-ınde ansambldıŋ aşyluyn jasadyq, mıne, bes aida qol jetkızgen jetıstıgımız. Qūramynda 48 adam bar, bügınde jaqsy jūmys ıstep jatyrmyz. Bärın kädımgı konkurs arqyly qabyldadym. Özbekälı, Ǧarekeŋ, Jänıbek aǧalarymyzdyŋ prinsipı boiynşa, iaǧni oryndauşylyq şeberlıgı öz aldyna, odan syrt kelbettıŋ kelıstılıgıne de män berdık, sebebı ärtıske onyŋ barlyǧy da qajet. Bolmasa ekı qazaq bolsa, sonyŋ bırı – änşı, üş qazaqtyŋ bırı – bişı, tört qazaqtyŋ bırı küişı bolyp şyǧa kelemız. Alaida, ūly Abai aitpaqşy, «solardyŋ bar taŋdamasy». Sonan soŋ jerge, elge bölu degen jaman ädetımız bar, men däl osy ädetten ada boludy aldyma prinsip etıp qoidym. Dūrys taŋdaǧanyma kün öte kele közım jetıp keledı, qarap otyryp süisınemın, bärı öz balalarym sekıldı. Jastary da 17 men 24-tıŋ aralyǧynda. Bızdıŋ bır maqtana alatynymyz – Elbasymyz Almaty oblysyna kelgen saparynda ol kısınıŋ aldynda konsert berdık. Bız sol kezde özımızdıŋ baǧamyzdy alǧandai sezındık. Elbasymyzdyŋ köregendegı ǧoi, är önerpazdan jeke-jeke: «Sonda osylai boldy ma, şynynda, solai qūraldyŋdar ma?» – dep jai-japsardy sūrady ǧoi. «Öte keremet jaqsy eken», – dep oblysymyzdyŋ äkımıne, öz qaramaǧyndaǧylarǧa qarap, «Osy quanyşty men Astananyŋ halqymen bölıskım keledı», – dedı. Solaişa bız qazannyŋ 7-sı künı Astananyŋ Kongress holynda konsert berıp qaittyq. Ol konsertte de öŋkei ziialylarymyz, ülken aqyn-jazuşy aǧa-apalarymyz boldy. Solardyŋ arasynan Fariza Oŋǧarsynova tıptı sol jerde oblys äkımı Serık Äbıkenūlynyŋ ūialy telefonyna qoŋyrau şalyp, «Osy jasqa kelıp men bırınşı ret arqa-jarqa bop otyryp konsert kördım, raqmet» deptı. Mıne, būl – o basta elge, jerge bölınbei, tūtas qazaqtyŋ önerın sahnaǧa alyp şyqqannyŋ jemısı. Osy jerde taǧy bır marqaiyp qaldyq. Öner adamy üşın şekpen kigızgennen görı önerıne şyn köŋılden bır auyz jyly lebız aitqany – äldeqaida zor quanyş. Sonan soŋ Oŋtüstık Koreiaǧa jüzdıŋ üstındegı adamnan qūralǧan delegasiia bardy, qūramynda bız de boldyq. Bız önerpazdarymyzdyŋ kiımderıne de asa ülken män berdık, al būl jaǧynan men Özbekälı Jänıbekov aǧamnan köp närsenı üirendım. Aldymen – Astananyŋ filarmoniiasy, sodan keiıngı orynda osy bız tūrmyz ba dep qaldym. Jaǧdai men jalaqy jaǧynan…
– Qūpiia bolmasa, är önerpazdyŋ jalaqysy qanşa?
– Keşe oqu bıtırıp barǧan bala 40 myŋ teŋgenıŋ üstınde jalaqy alyp, baspanaly bolyp jatyr. Būl – tıptı adamnyŋ tüsıne de kırmeitın dünie. Önerdegı Ǧarekeŋ, Özbekälı syndy ūstaz, aǧalarymnan alǧan tälım-tärbiemnıŋ arqasynda men sonau jas künımnıŋ özınde filarmoniiaǧa jūmysqa kelmesten 18 kün būryn üi alǧan qazaqpyn. Kompartiianyŋ qylyşynan qan tamyp tūrǧan şaqta Özbekälıdei aǧamyz önerge osyndai jaǧdai jasai aldy. Mıne, önerdı baǧalau degen qandai! Men de balalaryma sony tılep jüretınmın. Şynynda, osy «Qūlan sazynyŋ» qūrylǧanynyŋ arqasynda önerlerımen közge tüsken 11 adamǧa Almaty oblysy Jambyl audanynan päter berıldı. Balalarym: «Aǧa, sızdıŋ aitqanyŋyz keldı, bız de, mıne, jūmysqa qabyldana sala üi aldyq», – dep rizalyǧyn bıldıredı.
Alaşqa aitar datym…
Būryn bız, öner adamdary, halyqtyŋ arasynda jüretın bolsaq, bügınde aramyz alşaqtap kettı, halyq – öz ornynda, būl jerde kınä bızden. Bız qazır şeneunıkterdıŋ arasynan şyqpai qaldyq. Qazır önerpazdar «aǧa, men bälen jerge baraiyn dep edım» deidı, ol «aǧasy» bärın daiyndatyp qoiady. Barady da, älgı änşı fonogrammamen än aitqan bop, qaltaǧa konvert salyp qaitady. Sonda onyŋ nesı halyqqa qyzmet etken? Ötırık qoi «halyq» dep jürgenı, ainalyp kelgende, jeke bastyŋ qamy üşın bolyp şyqpai ma? Mıne, menıŋ osyǧan qarnym aşady, osyǧan qynjylamyn. Şoudyŋ arty osyǧan ainalyp barady. Būl da – qanaudyŋ bır türı.
• Oqşau oi
Uaqyt degen qadırın bılgenge ol tıptı altynǧa da aiyrbastamaityn qūndylyq qoi. Bız, qazaqtar, äsırese osy uaqytty baǧalai almai, bosqa ötkızuge qūmar, erteŋşıl halyqpyz. Äsırese önerde är adam öz uaqytyn jüielei bıluı şart. Basşysyŋ ba, qyzmetkerıŋnıŋ uaqytyn jeme, sol arqyly, bırınşı, onyŋ jüikesıne, ekınşı, qaltasyna kerı äser etesıŋ. Ekı saǧat eldı üiırıp alyp, soŋynda «täk, endı ne ıstesem eken?» deitın bastyqsymaqtarǧa taŋǧalamyn.
Märiiam ÄBSATTAR, «Alaş ainasy».
