Qyŋyr minezimen äigili bolǧan Balǧabai bolys alty qatyn alypty. Qazany maily, tösegi jaily, tört tüligi sai bai alpysty alqymdaǧanyna qaramastan, taǧy da at sabyltyp qalyŋdyq izdei bastaidy. «El qūlaǧy elu» degendei, jasynan aqyn, äri änşi atanǧan Balkümistiŋ daŋqyn estigen bai sony aittyrmaq bolady. Qyz auylynyŋ maŋynan aq üi tiktiredi.
– Aq didaryn körsetip, äsem änin estirtsin, – dep bir jigitin Balkümiske jiberedi.
Qūrby qyzdaryn ertip, tabaldyryqtan attai bergen Balkümisti Balǧabai qarsy alyp:
«Balkümis izdep keldim seni alystan,
Qyrandai ūiasyna qonaǧa ūşqan.
Jasatam kümis oşaq, altyn kese,
Jar bolsaŋ jaqsylyqqa qol alysqan», – dep serigine şyǧartyp, jattap alǧan öleŋin aityp, aŋyratyp qoia beredi.
Sonda Balkümis ile jauap qaitaryp:
«Jaiylǧan düiim elge ataǧyŋ bar,
Qaltaŋ toly, üstiŋde asyl şapanyŋ bar.
Tabylar ön-boiyŋnan bir ǧana min –
İegiŋde alty qarys saqalyŋ bar.
Ne kerek, kümis oşaq, altyn kese,
Tilegin jas jürektiŋ ötemese.
Aitşy, ata, on besiŋde qaiter ediŋ,
Kempirge seksendegi nekelese», – dep arsyz bolystyŋ auzyna qūm qūiyp, üiden şyǧyp ketken eken.
BİDI JEŊGEN BALA
Qaşaǧan aqynnyŋ ötkir syqaǧynan moldalar men biler ölerdei qorqady eken. Osyny biletin bir kedei jigit Qaşaǧanǧa kelip:
– Aqyn aǧa, meniŋ jalǧyz atymdy bai auylynyŋ eser jigitteri tartyp aldy. Aryzdanyp Aimaǧanbet bige baraiyn desem, älgi zorlyqşylardyŋ aǧaiyny eken. Aimaǧanbet qaitse de aǧaiynyna būratyn kisi körinedi. Atymdy qalai qaitaryp alamyn, aqyl beriŋizşi? – deidi ötinip.
– Şyraǧym, nyspyŋ kim? – depti Qaşaǧan.
– Nyspym – Şoŋǧara.
– Endeşe sen bidiŋ aldyna baryp, aryzyŋdy ait. Sonymen birge ol biligin bastamai tūrǧanda, myna bir auyz öleŋdi aitarsyŋ:
«Meniŋ atym Şoŋǧara,
Qyryn kelmei oŋ qara.
Törelikti tüzu ber,
Tuǧanyŋa soŋ qara».
Mūny qūp alǧan kedei jigit Aimaǧanbet biligine kirispei tūrǧanda osy öleŋdi aitsa kerek. Köp ortasynda betinen oty şyǧa ūialǧan bi amalsyzdan dūrys törelik berip, jigittiŋ atyn qaitarypty.
Jazyp alǧan Bolat Şaimanūly
