El ishinde Qazaqstan halqy Assambleıasyna qatysty túrli pikir aıtylady. Osydan birneshe jyl buryn Tursyn Jurtbaı «Assambleıa tarqatylmaı, Qazaq eli tolyq táýelsiz el bola almaıdy» degen bolatyn. Osy saryndaǵy pikirler Qordaıdaǵy jaǵdaıdan soń «Assambleıany nege asqaqtata beremiz» dep batylyraq aıtyla bastady. Olar «Assambleıa áli de óz mindetin durys atqara almaı otyr. Shyn máninde, Assambleıanyń eń basty jumysy – halyqtardyń arasynda bolyp, olardyń dostyǵy qandaı» degen suraqtarǵa jaýap izdeý bolatyn.
«Qazaqstandaǵy ulttar arasynda sheshilmeı jatqan máselelerdi qalaı sheshýge bolady»degen suraqtarǵa jaýap izdeýi kerek edi. Shyndyǵynda, el ishinde elshilik qyzmet atqaryp, qazaq dalasyna bir kezderi aryp-ashyp jetip, adam qataryna qosylyp, aman qalǵandardyń urpaǵyna: «Shańyraqqa qaraı júrińder, shyraqtar», - dep otyratyn osy uıym» deıdi.
Saıasattanýshy Dos Kóshim «Qazaqstan halqy Assambleıasy kerek» degen pikirde. «Assambleıany saıası joba retinde qoldaımyn. Memleket túrli dıaspora ókilderin bir ıdeıaǵa baǵyttap otyrýy úshin Assambleıa kerek. Bul Qazaqstanda turatyn ózge ulttardyń qazaq ultymen ıntegraııalanýy úshin kerek» deıdi Dos Kóshim.
Dos Kóshimniń paıymdaýynsha, Assambleıany osy maqsatpen qurǵan bılik ony keıin umytyp, esten shyǵaryp alǵan sııaqty.
«Osydan birneshe jyl buryn Til komıtetimen jobany bastadyq. Aımaq –aımaqqa shyǵyp, ózgerip jatqan jer ataýlary, qazaqtyń tili men tarıhy týraly jumys júrgizdik. Keıin ábden orystanyp ketken qazaq azamattarynyń ózderi «Osy kúnge deıin qaıda júrdińizder? Mundaı jobalar el arasyna kerek» degen pikirlerin aıtty. Rızashylyqtaryn bildirdi» deıdi Dos Kóshim.
Dos Kóshim Assambelıanyń mindeti tar sheńbermen shektelip qalýyna bılik de jaýapty ekenin aıtady.
Dos Kóshimniń túsindirýi boıynsha, 2020 jyly bizdi talaı synaq kútip tur. Bıyl halyq sanaǵy ótedi degen sóz bar. Aldaǵy halyq sanaǵynda elimizdiń azamattyǵyn alǵan alǵashqy «qytaı dıasporasy» da tirkeledi. Qytaılardy dıaspora retinde moıyndap, Qazaqstan halqy Assambleıasynyń músheligine tirkeıtin bolsaq, olarǵa biz óz qolymyzben elimizdiń qytaılanýyna jol ashyp beretin bolamyz. «Sondyqtan, memlekettik bılik aldaǵy ýaqytta qazaq ulty jáne Qazaqstanda turatyn ózge ulttar degen uǵymdy Assambleıa ókilderiniń aýzymen aıtqyzýy kerek. Bul máseleni keshiktirýge bolmaıdy. Sebebi Qazaqstan azamattyǵyn alǵan qytaı ultynyń ókilderi erteń sany basym ult retinde Parlamentten oryn suraıdy. Bul degen sóz «ashyqtan ashyq qorǵalady» degen sóz. Sondyqtan, memleket osyndaı túıini kúrmeýli turǵan problemalardy sheshýge Assambleıany qoldaný kerek» deıdi Dos Kóshim.
El ishinde Assambleıa degen bizde ǵana bar degender qatelesedi. Germanııada nemese Chehııada az ulttardyń máselesimen aınalysatyn mınıstrlikter bar. Olar bul máseleni bizdiń Assambleıa tárizdi qoǵamdyq uıym emes, memlekettik uıym retinde sheshedi.
«Múmkin, táýelsizdiktiń alǵashqy jyldarynda biz de bul uıymdy mınıstrlik deńgeıinde qurǵan kezde olardyń mıssııasy qazirgideı ózge ulttardyń salt –dástúrin ǵana nesıhattaýmen shektelip qalmaıtyn edi. Sebebi órkennıetti elderde az ulttar máselesimen aınalysatyn uıymdar ózge ulttardyń memleket ataýyn alyp otyrǵan ultpen ıntegraııalanýy, basqasha aıtqanda bir ult – bir memlekteke aınalýy úshin jumys isteıdi. Bizge de Qazaqstan halqy Assambleıasynyń jumysyn soǵan baǵyttaý kerek. Bul Qazaqstannyń Japonııa nemese Germanııadaǵydaı mono ultty memleketke aınalýy jolynda kópir bolýy kerek. Sondaı kúnge jetken kezde biz onyń jumysyn kerek etpeıtin bolamyz» deıdi Dos Kóshim.
Qoǵam jáne memleket qaıratkeri Dáýlet Sembaev ta osy pikirdi qoldaıdy. «Áýel basta Nursultan Ábishulynyń Assambleıa týraly ıdeıasyn qoladamaǵanmyn. Biraq onyń qajettigine keıin kózim jetti. Kóp ulttylyq bizdiń taǵdyrymyz. El ishi bolǵan soń ulttar arasynda turmystyq deńgeıdegi janjal bolyp turady. Sol kezde jekelegen ulttardyń qateligi qazaqtyń emes, sol ult ókiliniń sózimen moıyndalýy kerek. Sol ulttyń ókili qandastaryn sabyrǵa shaqyrýy kerek. Bul jaǵynan alǵanda Assambleıa óz mindetin oryndap júr. Biraq bul uıymǵa júkteler mindet aýyr. Onyń bári memlekettik saıasattyń jelisimen rettelýi kerek. Eger, Assambleıa ózge ultttardyń qazaq ultymen ıntegraııalanýy úshin jumys istese, áý bastaǵy mıssııadan aýytqymaıdy. Sol sebepti qazaq úkimeti Qazaqstan halqy Assambeıasy jumysyn osy baǵytqa qaraı úılestirýi kerek.» deıdi.
Raýan Ilııasov,
«Adyrna» ulttyq portaly
