Koronavirustyŋ saldarynan bolǧan karantinnen soŋ Qytaida ajyrasu deregı köbeiıp ketkenınen barşamyz habardarmyz. Qazırde Qytai Ükımetı künıne 10 otbasyna ǧana ajyrasuǧa rūqsat berıp jatqan körınedı. Öitkenı nekesın būzuǧa niettıler sany tym köp. Al būl jaǧdai bızdıŋ elımızde körınıs tabuy mümkın be?
Az-kem oilanyp köreiık. Jalpy, koronavirus pandemiiasynan būryn-aq, bylaişa aitqanda, zaman tynyş kezdıŋ özınde bızdıŋ elde soŋǧy jyldary, äsırese soŋǧy onjyldyqta ajyrasu deregınıŋ kürt öskenı bar.
Ötken jyly Nūr-Sūltan qalasynda ötken jiyndardyŋ bırınde «Qazaqstan äielderı qauymdastyǧy» qoǧamdyq bırlestıgınıŋ Prezidentı Gülnar Baiymbetova Qazaqstanda ärbır ekınşı neke ajyrasumen aiaqtalatynyn jäne ol otbasylardyŋ 80%-dan astamynyŋ ortaq balalary bar ekenın aitqan bolatyn. Sūmdyq san.
Ötken jyldan berı jalǧyzbasty jäne köpbalaly äielderdıŋ är jerlerde bas köterıp jatqany taǧy bar. Ärbır äkımdıktıŋ aldyn toruyldap, şendı-şekpendıge tap berıp jatqan äielder de jeterlık. Äielderdıŋ mūndai äreketke baruyna ne sebep? Älbette, eŋ bırınşı kezekte – äleumettık jaǧdaidyŋ tömendıgı, iaǧni joqşylyq. Işınara jaǧdaiy bola tūra aşközdıkke salynyp jürgender kezdesetını zaŋdylyq. Bıraq jappai halyq arasynda mūndai körınıstıŋ beleŋ aluyna şyn mänınde jūrtşylyqtyŋ basym bölıgınıŋ jaǧdaiynyŋ naşalyǧy sebep bolsa kerek. Mūny nege aityp otyrmyz? Bız söz etıp otyrǧan ajyrasu deregınıŋ de basym bölıgı äleumettık jaǧdaidyŋ tömendıgınen oryn alatyndyǧyn salanyŋ barlyq mamany rastap otyr.
Al endı koronavirustyŋ kezınde ıstep otyrǧan jūmysynan ajyrap bır eseŋgırep qalǧan otbasylar karantin dep bır üige qamaldy. Erkın jürıp-tūruy şektelgen, ärı dese qarjylyq qiyndyq tuyndaǧan otbasynda ydys-aiaq syldyrlamauy mümkın emes. Oǧan qaşyqtan oqytudyŋ maşaqatyn taǧy qosyŋyz. Jai künnıŋ özınde balalardyŋ joǧyn, keregın tügendeu üsınde tügesıletın äielder, smartfonnyŋ joqtyǧy, internetke qoljetımsızdık, balanyŋ barlyǧyn özı oqytuy syndy mäselelermen erınıŋ mazasyn alatyny sözsız. Ärbırden keiın ol er azamattyŋ da teŋ mındetı. Änşeiındegıdei mūndai ūrys-kerıs tuyndaǧan jaǧdaida syrtqa sytylyp şyǧyp «bas sauǧalauǧa» mümkındık taǧy joq. Sodan būrynnan berı basy qyltiyp jürgen daudyŋ odan saiyn örşıp, ajyrasu turaly şeşımge naqty bel buylatynyn boljau qiyn emes.
Bıraq, bızdıŋ eldı odan saqtaityn bır ǧana ümıt bar. Ol – ūlttyq psihologiia. Ol psihologiia qazaq otbasylarynyŋ köpşılıgın onsyz da būrynnan saqtap keledı. «Jūrt ne deidı?» degen namysqa tyrysu men «Bärı de ötpelı», «Alla qalasa bärı de retteler», «Būl kün de artta qalar», «Balalar ösken soŋ bärı ūmyt bolady» degen syndy ümıtke jalǧanǧan jūbatular.
Otbasy ǧana emes, jalpy elımız bolaşaqqa zor ümıt artyp ömır sürıp kele jatqany jasyryn emes. Bızde bügıngı künnen görı bolaşaqqa degen senımmen ömır süru basymyraq. Saqtasa, sol ümıt qana saqtaidy!
Sız qalai oilaisyz?
Marjan Raqai
