Aqtöbe oblysynda 2009 jylǧy halyq sanaǧy qorytyndysy 757 768 adamdy körsetken. Onyŋ ışınde 601 463-ı — qazaq, 103 069-y — orys, 25 485-ı — ukrain, 800-ı — özbek jäne t.b. ūlttar bar. Al 1 qyrküiekten bastalǧan biylǧy sanaqqa Aqtöbe oblysy boiynşa äzırge 173 myŋǧa juyq adam qatysqan. QR Strategiialyq josparlau jäne reformalar agenttıgı Ūlttyq statistika biurosynyŋ Aqtöbe oblysy boiynşa departamentınıŋ basşysy Joldasqali Beisovtıŋ aituynşa, biylǧy ūlttyq sanaq nauqanyna degen aqtöbelıkterdıŋ belsendılıgı joǧary.
Onyŋ aituynşa, bügınge deiın aqtöbelıkterdıŋ arasynda sanaq.gov.kz saity arqyly 149 782 adam, egov.kz portaly arqyly 14 674 adam, «Aitu» mobildı qosymşasy arqyly 8 405 adam tırkelgen. Onyŋ ışınde oblys ortalyǧynan 56 256 adam qatyssa, odan keiıngı orynda Mūǧaljar audany tūr. Būl audannan 16 933 tūrǧyn sanaqqa qatysqan. Al jergılıktı halyq sanyna şaqqandaǧy sanaqtan ötkenderdıŋ ülesı boiynşa Yrǧyz audany alda tūr. Mūnda azamattardyŋ 41 paiyzy saualdarǧa jauap bergen.Sonymen qazırgı taŋda tūrǧyndar onlain sanaqqa täulık boiy jūmys ısteitın sanaq.gov.kz saity, Egov.kz portaly nemese «Aitu» mobildı qosymşasy arqyly qatysuyna mümkındıgı bar. Biylǧy jyldyŋ 15 qazanyna deiıngı uaqytta kez kelgen qazaqstandyq sanaqqa onlain rejimde qatysa alady. Al dästürlı aralau, iaǧni qyzmetkerlerdıŋ üilerge baruy 1-30 qazan aralyǧynda ūiymdastyrylady.
Departament mamandarynyŋ aituynşa, biylǧy ūlttyq halyq sanaǧynyŋ jaŋaşyldyǧy — zamanaui sifrlyq tehnologiialardy engızu jäne prosestı avtomattandyru. Iаǧni halyq turaly derekterdı jinau prosesı ekı ädıspen jüzege asyrylady. Bırınşı ädıs sanaq.gov.kz mamandandyrylǧan saitta internet-saual qoiu arqyly sanaq jürgızu ädısı. Iаǧni, 1 qyrküiek-15 qazan aralyǧynda tūrǧyndar osy saitqa kırıp, özı turaly mälımetterdı qaldyryp, halyq sanaǧyna üles qosa alady. Eger osy aralyqta üilerıŋızge adamdar kelıp, «bız halyq sanaǧy üşın keldık» dese, oǧan senuge bolmaidy. Alaiaqtar boluy mümkın. Qazır sanaq tek qana onlain formatta ǧana jürgızılıp jatyr.Arnaiy saitqa kıru üşın eşqandai elektrondy sifrlyq qoltaŋba qajet emes, tek jeke säikestendıru nömırıŋızdı bılseŋız boldy. Sait üş tılde — qazaq, orys, aǧylşın tılderınde jasalǧan. Jüiege telefon nömırıŋız nemese elektrondy poşta arqyly kıruge bolady. Saitta 2021 jylǧy halyq sanaǧy turaly maŋyzdy aqparattardy, soŋǧy jaŋalyqtardy bıluge bolady, sonymen bırge sanaqtan ötuge qatysu üşın beinenūsqaulyqtar da berılgen. Sait virtualdy kömekşınıŋ kömegımen respondentterdıŋ ornalasqan jerıne qaramastan, özdıgınen sanaqtan ötuge jäne özımen otbasy müşelerıne sanaq paraqtaryn toltyruǧa mümkındık beredı. Portal 1 qyrküiek-15 qazan aralyǧynda täulıgıne 24 saǧat boiy qoljetımdı bolady. Saitqa kırıp, 91 sūraqqa jauap beruı kerek. Degenmen azamattar būl saualdardyŋ barlyǧyna jauap beredı degendı bıldırmeidı. Sebebı sanaq paraqtarynda şetelge ketken nemese elge kelgen adamdarǧa, tek äielderge, erlerge, balalarǧa ǧana qoiylatyn sūraqtar bar. Sondai-aq üidıŋ jaǧdaiyna qatysty saualdarǧa tek üidıŋ iesı ǧana jauap beredı. Är azamat öz otbasy müşelerıne jauap bere alady. Qolynda tek jeke säikestendıru nömırı boluy kerek. Biylǧy sanaqta 2009 jylǧy halyq sanaǧyna qaraǧanda tılderdı meŋgeru, neke jaǧdaiy, bala tuu jäne jūmyspen qamtu sūraqtary keŋeitılgen. Negızınen tūrǧyn üi jaǧdailary, etnomädeni sipattamalar, bılım jäne sauattylyq, köşı-qon, neke jaǧdaiy, bala tuu, jūmyspen qamtylu, künkörıs közderıne qatysty sūraqtar qoiylǧan.
Sondai-aq biylǧy jyldyŋ erekşelıgı — pandemiiaǧa qatysty sūraqtar engızılgen. Pandemiianyŋ jūmysyna äserı, vaksina alu sekıldı sūraqtar da bar.Aita ketu kerek, azamattar «Elektrondyq ükımettıŋ» portaly arqyly da sanaqqa qatysuyna bolady.
Danagül BAIMŪQAŞ,
«Adyrna» ūlttyq portaly.
