Sizdi qytyqtaǵanda qandaı sezimde bolasyz? Ómirińizde sizdi bir ret bolsyn qytyqtaǵan shyǵar? Bireýlerge ol kúlkili sezim bolsa, biri qytyqtaýdy jek kóredi. Sonymen, qytyqtaý degenimiz ne jáne biz odan nege qorqamyz?
Qytyqtaý - jaqyn qarym-qatynastaǵy adamdar arasynda bolatyn áleýmettik minez-qulyq. Bul ana men bala arasyndaǵy qarym-qatynastyń alǵashqy formalarynyń biri deýge bolady. Sonymen qatar, qytyqtaý qarym-qatynasty nyǵaıtady jáne adamdar arasyndaǵy ózara jaqyn bolýyna septigin tıgizedi eken.
Germanııanyń Tıýbıngen ýnıversıtetiniń ǵalymdary qytyqtaýdy ózin-ózi qorǵaý áreketimen baılanystyrdy. Iá, bul kezdeısoqtyq emes. Óıtkeni deneniń jıi qytyqtaıtyn bólikteri (moıyn, qabyrǵa, ish) osal bolyp keledi. Qytyqtaý mıdyń aýyrsynýǵa jaýap beretin bóligin oıatyp, nátıjesinde adamdar qorǵanys reakııasyn kórsetýge beıim keledi.
Zertteýshilerdiń aıtýynsha, qytyqtaǵandaǵy kúlki ádettegi kúlkiden erekshe. Bul eki jaǵdaıda da mıdyń mımıkalyq, emoıonaldy jáne dybystyq reakııalaryn basqaratyn bóligi belsendiriledi. Al qytyqtaǵan kúlki sonymen qosa, dene temperatýrasyna, ashtyqqa, sharshaǵyshtyqqa, sondaı-aq urys nemese qashý sekildi ınstınkttik reakııalarǵa jaýap beretin gıpotalamýsty bólýge kómektesedi.
Adamdar ózderin qytyqtaǵan kezde nege kúle almaıdy? Sebebi mı bul áreketterge jaýap berýdiń qajeti joq ekenin túsinedi.
Qytyqtaǵan kezdegi kúlki jáne onyń paıda bolý sebepteri áli zerttelmegen, biraq zertteýshiler bul qubylys adam evolıýııasy men ózindik sana-sezimniń damýynyń alǵashqy kezeńderine jatady dep boljaıdy.
Aıaýlym ÁBILDA,
«Adyrna» ulttyq portaly
