Belsendıler "Tälım trendke" nege qarsy?

Köptegen qoǧam ökılderınıŋ qarsylyǧyna ūşyrap jürgen  «Tälım trend» baǧdarlamasy efirge şyǧyp, alǧaşqy sany poliseilerdıŋ märtebesıne arnaldy. Polisiia qyzmetkerlerı bedelınıŋ bırde tüsıp, bırde köterılıp tūruyn  halyqpen türlı jaǧdaida qarym-qatynasqa tüsuıne bailanysty ekenın tüsıne otyryp, habardy bır şolyp şyqtyq. Mūhamedjan Tazabekovtyŋ aituynşa, däl qazır halyqtyŋ mitingke şyǧuǧa eşqandai qaqysy joq, äuelı özderın tüzep alu kerek.  Ärı özı ataǧan «divan batyrlary» (feisbuk belsendılerı) auyzdaryn jauyp otyruy tiıs. Leninnıŋ «jeke adamdyŋ qūqyǧy men bostandyǧy bolǧan jerde, memleket bolmaidy» degen sözın öte ädılettı aitylǧan dep esepteidı.   Baǧdarlama efirge şyqpai tūryp araşa sūraǧandar öz ūstanymdaryn taǧy da bıldırdı. Olar M.Tazabekovtyŋ «Asyl arnasymen» nasihattalyp jürgen tälımın Ūlttyq arnaǧa äkeluıne qarsy şyǧyp, tömendegıdei jazbalar jariialady.  

Aia Begım: Ūlttyq arnadan ketsın! 

  Mūhamedjan Tazabek jürgızetın “Talim trend” baǧdarlamasynyŋ «Qazaqstan» Ūlttyq arnasynan körsetıluıne qarsymyn. Osy baǧdarlama efirden äne şyǧady, mıne şyǧady dep 2018 jyldan berı aitylyp kelgen edı. Tūrsynjan Şapaidyŋ “Jaqsy-aq etıkşı bolatyn jıgıt eken” deitını bar. Sol aitpaqşy sanany tūmandandyratyn täpsır äŋgımesın özınıŋ instagramynda aitsyn! Bızdıŋ arnalarǧa ekologiia, tabiǧatty saqtau, adam qūqyǧy, ǧylymi tanymdyq baǧytyndaǧy baǧdarlamalar kerek!      

Aigül Orynbek: Tälım trendtıŋ astarynda zalym trend jatyr!

Öz paraqşasynda radikaldy säläfittıŋ postyn “bılmei” bölısıp qoiǧan Tazabek, Ūlttyŋ arnasynda bılmei terroristerdı jarnamalap jıberse kım jauap beredı?

2017 jyly Mūhamedjan Tazabek radikaldy säläfit Abdulhalim Abdulkarimov jariialaǧan videony öz paraqşasyna bölısken edı. Zaŋ aldynda jauap beretın bolǧan soŋ, «bılmei qalyppyn”, dep paraqşasynan öşırıp tastady! Negızı zaŋdy türde jauap beru kerek edı, äiteuır qūtylyp kettı.... Al erteŋ astarlap, telearnadan özınıŋ müridtterın bilıktı basyp aluǧa tärbielep otyrsa şe, oǧan kım jauap beredı? “Bız mūsylman elımız, Halifat qūruymyz kerek” dep atoilasa şe?! Kım jauap beredı? Daryn Mubarovtyŋ uaǧyzyn tyŋdaǧandar Siriiadan bıraq şyqty. Oǧan mümkındık bergen osy bilık! Qanşama ana botalap qaldy, otbasy oirandalyp! Bükıl ürım būtaǧymen Siriiaǧa köşıp, oralmaǧandar bar! Sol kezde osy tälım-tärbie bergış qaida boldy eken? Tälım trendtıŋ astarynda zalym trend jatyr! Bilıkke halyqtyŋ qaraŋǧy bolǧany kerek! Qaraŋǧy miy ulanǧan halyq bilıkten eşteŋe sūramaidy! Aldyna tastaǧan süiektı kemırıp jata beretın üiretılgen “itterdı” baqqan tiımdı būl bilıkke! Közı aşyq qoǧamnan, miy ulanǧan halyqty basqaru oŋai! Men Tazabektıŋ jeke ömırınde jūmysym joq, qoǧam aldynda jürgen soŋ, ūlttyŋ arnasyna şyǧyp jatqan soŋ, jüzın aşyp şyqsyn! Qazaqstan Mūsylmandary Dıni Basqarmasy dıni közqarasy boiynşa saraptama jürgızsın! Dın Isterı Komitetı nazarǧa alyŋyzdar! Resmi jauap kütemın.                                           Dina Elgezek: Dıni toptar bilık ete bastady Dıni toptar bilık ete bastady būl elde! Eldıŋ bolaşaǧyna alaŋdaityn Prezident, Premer, deputattar, ziialy qauym qaida? Memlekettık qyzmetkerler qaida? Qūqyq qorǧau organdary qaida? Basqa qaida? Au, neǧyp ündemei jatsyŋdar?                                               Dastan Myrza:  "Tälım trend" jabyluy tiıs!    1970 jyldary İran men Auǧanstan qandai boldy, qazır qandai?  Bar-joǧy 20-30 jyldyŋ ışınde tūtas bır el kardinaldy türde özgergen. Barlyǧy islam radikaldary - talibterdıŋ kesırınen. Bızdegı jaǧdai qalai osy? Negızı öte ūzaq, auqymdy taqyryp, qysqaşa toqtala keteiın. Alǧaşynda jaŋadan paida bolyp jatqan salafizmge köp män bermedık. Bırtürlı bızge qatysy joq närse siiaqty oiladyq. Keiın äke-şeşesıne kelındı sälem etkızbeitın, äruaqty, ata-dästürdı "şirk" deitın jastar paida bola bastady. Basynda şoşynyp, ürke qarap, keiın oǧan da etımız üirenıp kele jatqandai. Köşede qara jamylyp, tūmşalanǧan adam köru ädettegı qūbylys bolyp kettı. Osynyŋ bärı qalai boldy? Ne üşın bolyp jatyr? Mäselenıŋ törkını öte tereŋde jatyr. "Bolşie dengi - bolşie problemy" demekşı mūnyŋ bärı öte köp aqşa, bailyq jäne sony igere almaityn sauatsyz halyq bar jerde jüredı. Endı osyny İran men Auǧanstan negızınde saralap köreiık. İran mūnai men gazǧa öte bai el. Gaz qory boiynşa tıptı Reseidı artqa laqtyryp, älemde bırınşı oryn boluy da mümkın. Odan bölek tauly, qyratty jerlerı türlı paidaly qazbalarǧa da bai. Tūnyp tūrǧan aqşa. Endı sol aqşany belgılı bır toptar qalai iemdenu kerek? Tūtas halyqty fizikalyq türde qyryp tastai almaidy, bıraq "aldauǧa" bolady eken. Aldaǧanda da anau-mynau emes sezımtal taqyryp - dınmen aldau. Praktikalyq türde ömırge asa qajettı bolmasa da adamǧa ürei tuǧyzyp, dıni dogmamen aldau. Sebebı közı aşyq, kökıregı oiau, sauatty, bai, ūlttyq salt-dästürmen susyndaǧan "dını myqty" halyq erkındıgın, qolyndaǧy bailyǧyn bıreuge oŋailyqpen bere qoimas, sol üşın kürese alady. Al endı talibter qyzyǧatyndai Auǧanstanda ne bar deisız ǧoi. Europa men Aziiaǧa taralatyn bükıl narkotiktıŋ kökesı osy Auǧanstanda. Auǧan taularyndaǧy köknar plantasiialarynyŋ qory aqylǧa syiymsyz aqşanyŋ közı. Kolossalnye dengi. Mıne, endı osyny naqty bır ūiymdar baqylauda ūstau üşın jergılıktı halyqty dınmen ulap, orta ǧasyrǧa aidap bır tyqsa jetıp jatyr. Vualia. Boldy bıttı. Atalǧan ekı el de zaiyrly, dınmen ulanbaǧan el boldy. Alǧaşynda olarǧa oŋai bolǧan joq. Olar da bırte-bırte osyndai küige jettı. Bızdegı jaǧdai tura solardyŋ köşırmesı bolyp kele jatyr. Dın saiasatqa aralaspaidy dep Ata Zaŋǧa jazylǧanymen ıs jüzınde mülde basqaşa bolyp şyqty. Aldymen "Asyl Arna" siiaqty iakoby ızgı maqsattaǧy arnalar aşylady. Ūzaq jyldar boiy jastardyŋ miyn juyp-şaiu prosesı osy arna arqyly jüzege asyp otyrady. Būl ürdıs bolyp jatyr da. Damyp, şaryqtau şegıne jetkende 'Tälım Trend' siiaqty baǧdarlamalar paida bolady. Endı būl baǧdarlamar özderınıŋ arnaiy arnasynan emes ūlttyq, memlekettık arnalarǧa auysady. Būl - qoǧamnyŋ közın üiretu, sebebı sezımtal taqyryp bolǧasyn "knutom i prianikom" degendei bırte-bırte, eldı şoşytyp, ürkıtıp almastai qylyp ısteletın dünie. Sosyn jergılıktı halyqtan jeke ambisiiasy üşın adamdardyŋ basyn jalmauǧa deiın baratyn, aqşa üşın bärın aiyrbastaityn, tıptı Otanyn da oŋailyqpen sata salatyn orktardy daiyndaidy. Bükıl qoǧam qarsy bolsa da būl orktar suǧa salsa, batpaidy, otqa salsa, janbaidy, kesse, qan şyqpaidy, qoǧamdyq rezonansqa pysqyrmaidy da. Sebebı onyŋ da üstınen qarap otyrǧan, jüktelgen röldı aqtai ma eken dep baqylap otyrǧan toptary bar. Mıne, mäsele osynda bolyp tūr. Sol üşın de tap-tazabek siiaqtylar auyzym bar eken dep seksolog ta, stilist te, IIM-nıŋ kouchy da bola alady. Memleket küştı bolsa, menı nege sol jerge otyrǧyzyp qoiyp söiletpeidı? Körgen-baqqanymyz, bar künımız qalǧan adam Tazabek pe sonda? Aqyl-oidyŋ, parasattyŋ etalony ma sonda ol? Ärine joq, prosto bıreulerge sol yŋǧaily bolyp tūr. Taǧy bır aita ketetın jäit, salafizmdı halyqqa tez sıŋıru üşın, tez nasihattau üşın qoǧamǧa tanymal tūlǧalardy, änşı-bişı, sportşy siiaqtylardy bırınşı jaulaidy. Äsırese sport älemınde barşylyq. Olar da bıledı kımderdı bırınşı verbovka jasaudy. Sosyn aqşasy joq, jaǧdaiy naşar marginal toptar būl ūiymǧa ketuge beiım tūrady. Problema banalna - iz-za deneg. Taǧy bır baiqaǧanym, ūlttyq kody ölgen, ūlttyq immunitetı naşar, jastaiynan qolǧa su qūiyp, qonaq kütıp körmegen, ata men äjenıŋ folkloryna susyndamaǧan orysqol qazaqtar salafizmge bet būruǧa beiım tūrady eken. Jalpy ūzaq jylǧa josparlanǧan osylai eldı azdyru, nadandandyru saiasatynyŋ astarynda naqty bır ūiymdar tūrǧany belgılı. Bızdegı osyndai bylyqtardyŋ barlyǧy Kremldıŋ nūsqauynsyz bolmaidy degenge senbeimın. Al, ūzaq jylǧa josparlanǧan eldı dıni dogmamen nadandandyru saiasaty jolynda Tazabek siiaqty peşkalar paida boluy zaŋdy qūbylys. Tek sonyŋ artynda tūrǧan ūiymdar maŋyzdy bolyp tūr. 1970-jyldary İran men Auǧanstan da qazırgıdei küige tüsemız dep oilamaǧan şyǧar. Uvy! Bıraq qalai bolǧanda da olar da öz tazabekterınıŋ arqsynda osyǧan jettı, syrttan kelıp bıreu olardy mäjbürlegen joq. Halqy ertegıge senıp, qaraptan-qarap astaryndaǧy bailyqtyŋ qyzyǧynan aiyrylyp qaldy. Bız endı altyn sandyqtyŋ üstınde jalaŋbūt otyrǧan halyqpyz ǧoi. Bızdegı bailyq İran men Auǧanstannyŋ bailyǧyn summarly türde qosqannan da köp. Al endı özderıŋız oilai berıŋızder.

Aqnazar Äbdıǧapparūly: Memlekettıŋ zaiyrlylyǧyna qauıp tönedı

Men de Mūhamedjan Tazabek jürgızetın “Talim trend” baǧdarlamasynyŋ «Qazaqstan» Ūlttyq arnasynan körsetıluıne qarsymyn.

Dıni senımı köptegen adamnyŋ kümänın tuǧyzatyn jeke tūlǧa memleket qarjylandyratyn telearnada öz baǧdarlamasyn jürgızuı qauıptı qūbylys. Özı aitqandai dıni taqyrypta efirde eşteŋe aitpauy mümkın, bıraq ūlttyq taqyryptardy qozǧap halyqtyŋ yqylasyna bölenıp, köptegen jaqtas jinap aluy äbden mümkın. Sol arqyly mynalar bilıkke kele qalsa "qūdai saqtasyn", memlekettıŋ strategiialyq baǧyt-baǧdaryna, zaiyrlylyǧyna, köpvektorly saiasatyna ülken qauıp tönedı! Qalai desek te "Qazaqstan" arnasy  "Tälım trend" baǧdarlamasyn är jūma saiyn körsetıp tūrudy qolǧa aldy. Tiıstı organdardyŋ būl mäselege aralasyp-aralaspauy aldaǧy uaqyttyŋ enşısınde qala bermek.

Janbolat Sarqasqa,

"Adyrna" ūlttyq portaly