Şoqaiterek

Şyŋǧyrlau audanyndaǧy jetpıs tütındı Şoqtybai auylynan ekı-üş şaqyrym qaşyqtyqta bes adamnyŋ qūşaǧy zorǧa jetetın alyp terek ösıp tūr. Jergılıktı jūrt ony Şoqaiterek deidı eken. Bıraq, nege būlai atalǧandyǧy jönınde eşkım naqty maǧlūmat aita almady. Bıreuler Şyŋǧyrlau öŋırınde būryndary Şoqai degen batyr bolǧan eken dese, endı bırı alystan şoqaiyp körınetındıkten «Şoqaiterek» atanyp ketken destı. Alaida, taban tırer tiianaqty derek joq. Elbasymen kezınde metallurgiia salasyndaǧy eŋbek jolyn bırge bastaǧan, Nūrsūltan Äbış­ūlymen jalyn jastyq jyldarynda Ukrainanyŋ Dne­prodzerjinsk qalasyndaǧy №8 käsıptık-tehnikalyq uchilişede metallurg mamandyǧynyŋ qyr-syryna bırge qanyqqan, bügınderı Astanada tūratyn eŋbek ardagerı, tehnika ǧylymdarynyŋ doktory, akademik, Memlekettık syilyqtyŋ laureaty Qabidolla Särekenovtıŋ kındık qany Şoqai­terektıŋ töŋı­regınde tamǧan eken. Bügınderı 75-ke taianǧan Qabidolla aqsaqal ara-tūra tuǧan jerıne kelgende älgı maŋda älı künge deiın salt atpen seruendegendı jaqsy köredı desedı. Sondai sätterde aiköl azamat ainalaǧa sarqylmas perzenttık saǧynyşpen qarap, «Bala kezımızde talai asyr salǧan jerımız ǧoi. Myna Şoqaiterek bızdıŋ oiyn balasy kezımızde alyp aǧaş edı. Älı jaiqalyp tūr eken, jaryqtyq!» dep süisınetın körınedı. Būl jaidy bızge Şyŋǧyrlau orman şaruaşylyǧynyŋ ormanşysy Atalyq Qaimoldinov aǧamyz aityp berdı. Osy azamat «Şoqaiterekke şamamen 150 jyl» degen uäj keltırdı. 150 jyl – bır jarym ǧasyr, oŋai ma, sırä?! Byltyr Şoqaiterekke naizaǧai tüsıp, dıŋınıŋ tübın zaqymdap jıbergen. Zady, sodan bolsa kerek, ūşar basyna taiau bırdı-ekılı būtaǧy biyl japyraq jaimapty… Şyŋǧyrlau audandyq «Ser­pın» gazetınıŋ redaktor-direktory Adaq Şotpanovqa «Bälkım, Şoqaiterektıŋ atauynyŋ Mūstafa Şoqaiǧa bır qatysy bar şyǧar?» degen töl boljamymyzdy aityp körıp edık, özı sol audanda ömır esıgın aşqan, bügınderı jasy alpys­ty alqymdap qalǧan ärıptesımız älgındei joramalǧa negız bolar el ışınde eş derek joqtyǧyn alǧa tartty. Sonymen, Şoqaiterektıŋ atauyna qatysty bızdıŋ äzırge bar aitarymyz osy, qadırlı oqyrman. Al endı Elek özenınıŋ jaǧasyna jaqyn ösken Şoqaiterektıŋ ainalasynda aǧaştyŋ neşe türı bar. Toraŋǧy, şegırşın, emen, üieŋ­kı, tal, aqterek, kökterek deisız be, tıptı, ışınara qaiyŋ men qaraǧai da közge şalyndy. Bıraq, bır ǧajaby olardyŋ bırde-bıreuı Şoqaiterektei erekşe emes. Körer közge kädımgı bırı-bırı­nen eş aiyrmaşylyǧy joqtai körınetın orman «tūrǧyndary». Al Şoqaiterekke Allanyŋ rahymy nege airyqşa tüsıp, nelıkten ony elden erek, jūrttan bölek qylyp jaratty eken? Būl, sırä, adamnyŋ oi-sanasy jetpes tabiǧattyŋ bır tylsymy bolsa kerek… Aitpaqşy, Şoqaiterekten qarǧa adym attasaŋ boldy, orman-orystyŋ elı, Resei jerı, naqtyraq aitqanda, qazırgı Qazaqstannyŋ alǧaşqy astanasy bolǧan Orynbor oblysynyŋ aumaǧy bastalady. Şoqaiterek qūddy, ūly märtebelı Täuelsızdıkke ie bolǧan Qazaqstan Res­publikasynyŋ şekarasyn kır­pık qaqpai qyraǧy küzetıp, eldıŋ şetınde, jeldıŋ ötınde tūrǧan qa­zaqtyŋ naǧyz alyp batyry tärızdı. Sen aman bol, Şoqaiterek!

---

Bauyrjan ǦŪBAIDULLİN,

Batys Qazaqstan oblysy

"Egemen Qazaqstan" gazetı.