Säken Älmenov salafilık aǧymnyŋ jetegınde ketıp, 2020 jyldyŋ köktem aiynda mektep jäne kolledj oquşylaryna hidjab kiiuge rūqsat bermegenı üşın Bılım jäne ǧylym ministrlıgı ǧimaratyna qarumen kırıp, ministr Ashat Aimaǧambetovpen betpe-bet söilespekşı bolǧan. Onyŋ laŋkestık josparyn bılıp qoiǧan Ūlttyq qauıpsızdık komitetı terrorlyq äreketke oqtalǧan azamattyŋ özın tergep, qamauǧa alǧan.
BǦM KÜZETŞISIN ÖLTIRUDI JOSPARLAǦAN
Qazır jazasyn ötep jatqan Säkenmen Nūr-Sūltan qalasy Dın mäselelerın zertteu ortalyǧy bırneşe ai boiy tüsındıru jūmystaryn jürgızıp, radikaldy közqarasynan qaitarǧan. Azattyq Rýhy Säkennıŋ türmeden bergen ekskliuzivtı sūhbatyn oqyrman nazaryna ūsynady.
«Namaz oqudy 2017 jyly Jezqazǧan qalasynda kolledjde bırge oqyǧan dosym üirettı. Ol ünemı Alladan qorquymyz kerek ekenın aityp otyratyn. Aitqandarynyŋ ışındegı eŋ qorqynyştysy - qabır azaby jaily. Osylaişa namazǧa jyǧyldym, bırtındep közqarasym özgere bastady. Ūlttyq qauıpsızdık komitetın, Işkı ıster organdaryn, jalpy pogon taqqan kısılerdı «Bızdı satyp jıberedı, mūsymandarǧa qarsy jūmys ısteidı, türmege qamaidy» dep ūnatpaityn boldym. Bauyrlarmen aralasyp jürgende ükımetke, memleketke degen közqarasym özgerdı. Özım de kezınde organda tergeuşı bolyp jūmys ıstegenmın. «Qūrandy, dındı nege mektepten bastap üiretpeidı?» dep jek köre bastadym.
Osy közqaraspen Nūr-Sūltan qalasy «Mäŋgılık el» daŋǧylyndaǧy Bılım jäne ǧylym ministrlıgınıŋ ǧimaratyna kırıp, ministr Ashat Aimaǧambetovten mekteptegı oquşy qyzdarǧa ne sebeptı oramal taǧuǧa rūqsat bermegenın, kolledjdegı qyzdardyŋ hidjap kiiuıne nelıkten tyiym salǧanyn jüzbe-köz sūrap, özın kepılge almaqşy boldym. Aldyn ala bärın josparladym, esıkten kıre berıste küzetşını öltırıp ketuım kerek, äitpese ol menı öltıredı dep oiladym. Sodan soŋ ministr kabinetıne liftımen emes, baspaldaq arqyly şyǧuym kerek dep şeştım. Sebebı apatty qyzmet batyrmasyn bassa, liftınıŋ ışınde qalyp qoiuym mümkın edı. Bastyqtardyŋ ekınşı nemese üşınşı qabatta otyratynyn bılemın. Osylaişa bärın josparladym», - dedı ol.
ŪQK qyzmetkerlerı onyŋ josparyn bılıp qoiyp, terrorlyq äreketınıŋ aldyn oraidy.
«ŪQK onyŋ josparyn qalai bılıp qoiǧany turaly sızge tolyq aqparat aituǧa qūqym joq. 2020 jyldyŋ köktem aiynda ol qamauǧa alynyp, QR Qylmystyq kodeksınıŋ 256-baby (Terrorizmdı nasihattau) boiynşa sottaldy. 1991 jyly Jezqazǧan qalasynda düniege kelgen. Ajyrasqan, balalary joq. Bızdıŋ ortalyq Säkenmen ūzaq uaqyt boiy teologiialyq jūmys jürgızdı. Bügınde ol öz qatelıgın tüsındı», - deidı Nūr-Sūltan qalasy Dın mäselelerın zertteu ortalyǧy direktorynyŋ orynbasary Jandaulet Süleimenov.
KOSTEKSKİI, SASİTLİNSKİI JÄNE MÜBAROVTYŊ UAǦYZYN TYŊDAǦAN
Säkennıŋ dıni sauaty internet jelısındegı türlı uaǧyzşylardyŋ därısınen aspaǧan. «Ahi» bauyrlarynyŋ aitqanynan şyǧa almai qalǧan keiıpkerımız anasynyŋ asyn «haram» sanap, bırte-bırte yzaqor adamǧa ainalǧan.
«Qūrannan alty süre bılemın, täjüid üirengen joqpyn. İnternetten şynaiy dındı ūstanatyn şyǧar dep Şeih Abdullah Kostekskii, Abu Omar Sasitlinskiidı tyŋdai bastadym. Oǧan deiın Erlan Aqataev, Daryn Mübarovty tyŋdaitynmyn. Köbınde sol Kostekskiidı tyŋdai berdım, sonymen qatty ketıp qaldym. Bauyrlar, Abdullah Kostekskii, Abu Omar Sasitlinskiidıŋ aitqandaryn tyŋdai bermeŋızder. Olar tek qatygezdık pen soǧys, Siriia turaly ǧana aitady. Men qazır türmede otyrǧanym üşın emes, sondai äreketter ıstegenım üşın qinalyp otyrmyn. Namaz oqimyn dep anam äzırlegen tamaqty da jemei kettım. Janymdaǧylar «Maldy mūsylman bauyzdaǧanyna senımdısıŋ be?», «Mal soiylǧanda bismillah aitylyp, namaz oqylmai ma, etı haram.
Sen «kufurǧa» (küpırlık) kettıŋ» deidı. Men «kufur» degennıŋ ne ekenın sūrap edım, ol «Allaǧa qarsy kelu» dep tüsındırdı. Sodan keiın men qorqyp, müldem et jemei kettım. Äke-şeşeŋ, tuystaryŋdy «dın bılmeidı» dep sanap, olarǧa bärın tüsındıresıŋ, tüsınbegen soŋ aqyrynda töbeleske deiın barasyŋ. Namaz oqymaityn joldastaryŋdy şaqyryp, olardy dūrys jolǧa şaqyrasyŋ. Olar senıŋ aitqandaryŋa qarsy kelıp jatsa, boiyŋda aşu paida bolyp, jaŋaǧy adammen töbeleskıŋ kelıp tūrady», - dedı Säken.
SÄKENNIŊ ARMANY...
Terrorlyq äreketke oqtalǧany üşın bırneşe jylǧa bas bostandyǧynan aiyrylǧan Säken sūhbat barysynda äke-şeşesın esıne alyp, köz jasyn toqtata almady. Bügınde sol kezdegı «ahi» bauyrlary ız-tüzsız joq bolyp ketken, ūlynyŋ äiteuır bır künı bostandyqqa şyǧatynyna sengen ata-anasy ǧana türme tabaldyryǧyn tozdyryp jür.
«Äke-şeşemdı qatty renjıttım, olarǧa köp qarsy keldım. Erteŋ ömırım jetıp, bostandyqqa şyǧyp jatsam äke-şeşemdı qūşaqtap, betınen süier edım. Ol kısılerden qatty jalynyp tūryp keşırım sūraityn edım. Qazaq bauyrlar, äke-şeşeŋızge «namaz oqymaisyŋ», «jahilsıŋ», «käpırsıŋ» degen sözderdı aitudy qysqartyŋyzdar, qatty ketpeŋızder. Alla Taǧala synaimyn dese, özımızdı de synap jıberedı. Salafilık aǧymdy ūstanyp, qatty qatelestım. Men türmede otyrǧanyma emes, nadandyǧymnan sondai essız äreketter jasamaqşy bolǧanyma ökınemın», - dep aiaqtady ol äŋgımesın.
Aijan QALİEVA, Nūr-Sūltan.
Ūqsas jaŋalyqtar
