Dın – qaşanda özektı taqyryp. Osy taqyryp töŋıregınde türlı dauly oilar tuyndap, kereǧar pıkırler aitylady.
Tarihşy, jazuşy, qazaqtyŋ auyz ädebietın zertteuşısı, ǧalym Mūhtar Maǧauin «Halyq ünı» iutub-arnasyna bergen sūhbatynda qazaq qoǧamy men mädenietındegı dınnıŋ jaǧdaiy turaly aitty.
«Dın – apiyn degen Lenin. Apiyn az qoldansa – em, köp qoldansa – auru, men solai oilaimyn. HHI ǧasyrdyŋ aiaǧy–HH ǧasyrdyŋ basynda qazaq ziialylary, qairatkerlerı nege qarsy kürestı? Otarlyqqa qarsy äreket jasady, dınge qarsy kürestı. Dın degen – qaraŋǧylyq. Äsıre dınşıldık tükke keregı joq. Mädenietke dın emes, ǧylym-bılım, meşıt emes, mektep jetkızedı. Dınşıldık qatty küşeiıp kettı. Mūsylmandyqtyŋ qanşa paidasy bar, imanymyz dūrys: «Lä ilähä ilallah Mūhammädür rasulullah» - Alla bır, paiǧambar haq. Al onyŋ ar jaǧynda bızge arabtyŋ, arabtyŋ dınşıldıgınıŋ ne keregı bar? Onyŋ bärı bızge, tabiǧatymyzǧa jat närse. Sondyqtan qazaq ziialylary, qazaq qairatkerlerı jappai salafizm, vahhabizmge qarsy hat jazdy. Jalpy dınşıldıktı azaitu kerek. Men osy taqyrypta jazam ba degen oiym bar. Qazaq dınnen aryluy kerek, ziialylyqqa jetu kerek, zaiyrly memleket sanasyna jetu kerek. Qazır äsırese balalardy būzyp bara jatyr. Endı oilamaǧan jerde dın qazaqqa qaişy bolyp şyqty. Dındarlar «Qazaqtyŋ dästür-saltyn saqtaŋdar» demeidı, qazaqtyŋ dästür-saltyna qarsy, kiımıne qarsy. Sodan keiın qazaqtyŋ tılın büldırdı. Eŋ aiaǧy, beiıt tūrǧyzuǧa qarsy, kelın sälem bermeuı kerek. Sonyŋ barlyǧy – qazaqty qūrtatyn, bızge qaişy närse. Sondyqtan ol jai ǧana kiım emes, bırazyna zaŋ jüzınde şara qoldanu kerek (paranjy – şam). Mysaly üşın aitaiyq, salafizmnıŋ nasihatşylary bar körınedı. Nazarbaevtyŋ ınısı otyr qazır. Memleket tarapynan, Nazarbaevtyŋ özınıŋ tarapynan qoldau boldy. Öitkenı ol qazaqty ekıge böledı. Onyŋ nasihaty ükımetke qarsy bolmauy kerek. Memlekettık ūlttyq sanadan aiyrady. Sondyqtan memleketke qarsy jasalǧan, qazaqqa qarsy jasalǧan qylmys bolatyn. Qalai bolǧanda da, bız bırınşı qazaq boluymyz kerek. Dın qazaq dalasyna 7 ǧasyrdyŋ basynda keldı. Bızdıŋ şyn dınnıŋ basqa dındermen aralasyp, küşeigen kezı Altyn ordadaǧy Özbek hannyŋ tüsy. Sodan berı qazaqtyŋ dını belgılı mölşerde aqylǧa syiymdy boldy. Sonyŋ özınde HH ǧasyrda qazaq ziialylary dınge qarsy şyqty: Sūltanmahmūttyŋ jazǧany bar, basqa ziialylardyŋ jazǧandary bar», - dedı jazuşy.Posmotret etu publikasiiu v Instagram
«Adyrna» ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
