Qazaqtyŋ basty qatelıkterı

Täuelsızdık alǧannan keiıngı qazaq bilıgınıŋ eŋ basty qatelıgı - otarsyzdandyru, dekolonizasiia prosesın der kezınde jürgızbeu boldy. Būl eŋ auyr qatelıkke jatady. Bylai aityp qoiǧanǧa üirenşıktı söz bolǧanymen, mūnyŋ astarynda tūtas ūltty qūtqaratyn ideologiialyq qaru jatqan edı. Qazırgı uaqytta otarsyzdardyru jalaŋ sözge ainalyp kettı. Täuelsızdık aldyq, derbes el atandyq, öz enşımız özımızde dep alǧaşynda qatty quandyq . Bıraq bızdıŋ täuelsızdık bır ǧana toptyŋ alaqanyna tüsıp, paidasyna jarap kettı. Tıl de, dın de, ūlttyq qūndylyqtar da degradasiiaǧa tüsıp, 30 jyl boiy ūlttyŋ özıne qyzmet etpedı. Osynşa uaqyt boiy özınıŋ ūlt qūndylyqtary ūlttyq negızıne qyzmet ete almasa, onda täuelsızdıktı kım üşın deimız... Qazır ūlttyq sanany jaŋǧyrtudyŋ ornyn şekten şyqqan jaǧympazdyq ideologiiasy jeŋıp kettı. Tıptı, jaǧympazdyqty, müläiımsıp maqtap kün körudı, ūrlyq pen arsyzdyqty saiasi ūstanymym dep maqtanatyn jastar toby da qalyptasty. Būl naǧyz degradasiia. İia, qazır ūlttyq sanany jaŋǧyrtudyŋ ornyn şekten şyqqan jaǧympazdyq ideologiiasy jeŋıp kettı. Jalaŋ ideologiianyŋ astarynda tek jasandylyq pen aram piǧyl jatady. Qazaqty jany aşymastar basqarǧandyqtan elde jalaŋ ideologiia beleŋ aldy. Mūnyŋ astarynda tek jasandylyq pen jat piǧyl ǧana jūmys ısteidı. Telearnanyŋ bärın osylar menşıktedı. Jastardy ūltsyz, jūpyny etıp ülgerdı. Sondyqtan da mūndai ideologiiamen ǧylymdy, tehnologiiany damytu, ūlt qūndylyqtaryn asqaqtatu, örkeniet jolyna tüsu mümkın emes, eşqaşan ıske aspaidy. Tek degradasiiamen kete beremız. 30 jyl tarihpen alǧanda ülken ölşemge kelmes, bıraq bır memlekettıŋ strategiialyq josparyn ıske asyruǧa jetkılıktı. Memlekettıŋ ūlttyq strategiialyq josparyna eŋ aldymen adam kapitaly, halyqtyŋ äl-auhatynyŋ artuy kıruı kerek. 30 jylda memlekettık srategiialyq josparlardy qalai ıske asyrudy Li Kuan Iý, Mohammad Mahathir siiaqty ǧalamdyq köşbasşylar öz elınde däleldep tastady. Onyŋ üstıne bız jer asty men üstı bailyqqa tolyp, äleuetı öte joǧary elmız. Mümkındıgımız mol edı. Halyqtyŋ äl-auhatyn quatty etuge bolar edı. Bıraq oǧan qazaqty basqyruşy top müddelı bolmady. Olar qazaqtyŋ tılınde söilemedı, tılı de, dılı de basqa boldy. Sol sebeptı bız feistuktıŋ betıne kelıp şulap qaldyq. Eşqandai resursy joq eldı örkeniettıŋ şyŋyna şyǧarǧan basşylardyŋ tarihta attary altyn ärıptermen jazylyp qaldy. Osy arqyly da bızdı kımder basqaryp kelgenın tūtas paiymdauǧa bolady. Men bır topty nemese, bır ūiymdaǧy adamdardy tentıretıp jıberuge bolatynyn tüsınemın, bıraq tūtas eldı tentıretıp jıberetın saiasatty tüsıne almadym. Saiasat qazaqtyŋ basqa qūndylyqtarymen qosa, mınezın de alyp kettı. Sondyqtan bız mınezsız bolyp, bas izeitın jaǧdaida ǧana otyrmyz. Qazırgı jaǧdaiymyzdyŋ barlyǧy da osy mınezımızge sai ıske asty. Bıraq menıŋ osy qoǧamdaǧy arly, ruhty, bılımdı, jaltaq mınezden aulaq, salmaqty azamattardyŋ taǧdyry alaŋdatady. Olardyŋ boiynda qazaqy qany aǧyp tūr. Eŋ auyry - būlar däl qazırgı bilık jaǧyna barmaidy. Ekınşı jaǧynan halyqtyŋ tarapynan tolyq qoldau da taba almaidy. Olardyŋ qolynda mol qarajaty joq. Olardyŋ arasynda jas buyny bar. Olardan da obal. Uaqyty ötıp jatyr. Qazaqtyŋ däl qazırgı mınezınen qazırgı jüie ūzaq uaqyt jasaidy. Arly, elım degen azamattary şetınen qartaiyp kete beredı. Sondyqtan ar-ūjdannyŋ adamdary qazaqty basqara almai otyr. Älgı deputat boldy degen 25 jastaǧy balaǧa quanbai-aq qoiyŋdar. Onyŋ artynda qardinaldar otyr. Ol bar bolǧany şainap bergendı jūtyp otyra beredı. Qazaqty ar-ūjdandy, namys pen ūiatty oilaǧan azamattary basqaruy kerek. Qai künı qazaqtar osyndai ūldaryn taǧyna otyrǧyzady, sol künı ötkeniettıŋ köşıne qadam basady. Olardy taqqa otyrǧyzu üşın qazaqtyŋ özı özgeruı kerek. Men oilaimyn, qazaqtyŋ özgeretın uaqyty endı kırıp kele jatqan siiaqty. Sebebı, bız özımızdı tanuǧa endı kırısıp jatyrmyz.