«Adyrna» ūlttyq portalynyŋ kezektı sūhbaty belgılı änşı, Qazaqstannyŋ mädeniet qairatkerı, «Serper» syilyǧynyŋ laureaty Ömırqūl Ainiiazovpen boldy.
— Ömırqūl myrza, öner jolyna qalai keldıŋız?
— Öner jolyna bala kezımnen ūmtyldym. Nege deseŋız, bızdıŋ äulet än men küige jaqyn boldy. Nūrtuǧan jyraudyŋ ūrpaǧy bolamyz. Käsıbi öner jolyna eŋ alǧaşqy qadamdy otbasymyzdyŋ ışınen özım jasadym. Maǧan deiıngılerdıŋ barlyǧy auyldyŋ altauyzy bolyp, otyrystarda än şyrqap jüredı. Negızınen öner adamy bolǧanymdy äkem qalady. Ol kısı menı 4-synybymnan bastap muzykalyq mektepke jetektep apardy. Oǧan deiın auyldaǧy Ötepbergen kökemızdıŋ aldynda otyryp, termesın tyŋdap östım. 9-synypty bıtırgen soŋ, A.Jūbanov atyndaǧy Aqtöbe muzykalyq kolledjıne oquǧa tüstım. Keiın Almatyǧa keldım. Sol kez Qydyrälı, Medeu syndy aǧalarymyzdyŋ jūldyzy jarqyrap, sahnanyŋ törınde jürgen şaǧy edı. Olardy körıp, bız de osyndai bolsaq degen asqaq armanmen konservatoriiada bılımımdı jalǧasyrdym. Dästürlı än klasynda qazaqtyŋ bırtuar änşısı Säule Janpeiısova apaiymyzdan tört jyl boiy tälım aldym. Studenttık kezımde Berık Jüsıpov, Ramazan Stamǧaziev, Erjan Qosbarmaqov syndy aǧalarymyzdan ülgı alyp, boi tüzedım. 4-kursymda Süiınbai atyndaǧy Almaty oblystyq filarmoniiasyna jūmysqa ornalastym. Ol uaqytta mekemenı Altynbek Qorazbaev basqarǧan edı. Sol kısı menı jūmysqa qabyldap, 2000 jyldardan bastap sahnaǧa aralastym. Bügınde 21 jyl boiy osy qara şaŋyraqta qyzmet etıp kele jatyrmyn.
— Keremet. Al änşı bolǧanyŋyzǧa ökıngen sätterıŋız boldy ma?
– Önerdıŋ qyzyǧy men şyjyǧy qatar jüredı. Barlyq änşınıŋ baǧy bırden janbaityny belgılı ǧoi. Ol üşın tynbai eŋbek etıp, ūzaq ızdenıste bolu qajet. Materialdyq jaǧdai da röl oinaidy. Sızdıŋ sahnalyq kiımıŋızge, dauys jazuyŋyzǧa, beinebaian tüsıruıŋızge qomaqty qarjy kerek. Osy tūrǧydan qinalmady emes, qinaldym. Bıraq önerden ketıp, basqa jerge baryp jaǧdaiymdy dūrystap alaiyn degen oi bolǧan joq. Barynşa şydamdy bolyp, sabyrǧa keldım.Filarmoniia ūjymy bastapqy uaqytta beinebaian tüsıruıme qol ūşyn sozdy. Menıŋ repertuarymdy özderıŋız jaqsy bılesızder. Dästürlı änderdı halyqtyŋ sanasyna sıŋırıp, därıpteu üşın ūzaq uaqyt kerek. Olar bırden hit bolyp ketpeidı. Dese de, şükır, eşkımnen kem bolmadyq. Qazırgı taŋda halyq tanyp-bılıp, aq batalaryn berıp jatady. Änşı bolǧanyma ökıngen emespın. Keibır jurnalister «Barlyǧyn basynan bastau mümkındıgı berılse, qandai mamandyqty taŋdar edıŋız?» dep sūrap jatady. Men ärqaşan «Şükır, önerden nesıbem kem bolǧan joq. Qaitadan osy salany taŋdar edım» dep jauap beremın. Sebebı änderım arqyly jüregım tynyştalady.
– Bügınde dästürlı änder jetkılıktı deŋgeide baǧalanyp jür me?
– Qazır dombyramen aitylatyn änder halyqtyŋ sūranysyna ie bolmai, belgılı bır ortalarda ǧana şyrqalyp jürgenı jasyryn emes. Būl da zamanǧa bailanysty dep oilaimyn. Degenmen, dästürlı än – öz deŋgeiınde damyp kele jatyrǧan sala. Oǧan ülken öner ordalary aiǧaq. Bügınde Qazaqstannyŋ kez kelgen qalasynda bır-bır muzykalyq kolledj bar. Jyl saiyn bırşama jas «dästürlı muzyka önerı» mamandyǧyn bıtırıp şyǧady. Olar gastrolǧa şyǧyp, halyqtyŋ änge degen saǧynyşyn basyp jür. Bızge aitylatyn syn-sūraqtar köp. Halyq jiı «Nege olar estrada jūldyzdary sekıldı jarqyramaidy, nelıkten zal tolyq bolmaidy?» dep sūrap jatady. Eŋ aldymen, dästürlı än - klassikalyq öner. Öresı bar, saz ben äuendı tüsınetın tyŋdarmandarymyz barşylyq. Konsertter qoiylyp jatyr. Öz tarapymnan memlekettık jäneşou konsertterde ūlttyŋ ūlt ekenın körsetıp, konsert şymyldyǧyn dästürlı änmen türse eken degen ūsynys bıldıremın. Jalpy qazırgı taŋda halyq tek estrada änşılerın tyŋdaidy ǧoi. Ol ändermen ūrpaqty tärbielei alamyz dep oilamaimyn. Dästürlı ändegı filosofiia, mädeniet, qazaqilyq, aitylatyn oi bızdıŋ ūrpaqqa kerek. Al men oryndap jürgen formattalǧan, zamanaui ülgıdegı dästürlı änderge sūranys bar. Ony menıŋ konsertterımnen baiqauǧa bolatyn şyǧar. Şaqyrtular jiı tüsedı, köptegen jobalarda töbe körsetıp jürmın. Aldaǧy uaqytta dästürlı änderdı Ǧalymjan Joldasbai, Aigül Qosanova, Aigül Elşıbaeva, Ramazan Stamǧaziev siiaqty ūlttyq boiauyn körsetıp oryndaityn jastarymyz köbeiedı degen senımdemın.
– Qalyŋ köpşılık «bügıngı än men äuennen män kettı» degen pıkırde. Osy oraida sızdıŋ de közqarasyŋyzdy bılsek.
– İä, estrada änderıne jiı syn aitylyp jatady. Ǧūmyry köp bolsa bır-ekı jylǧa sozylatyn änderdıŋ qarasy köbeiıp kettı. Oǧan bızdıŋ jastar da äues bolyp aldy. Bır jaǧynan, bügıngı sahnada oqymaǧan änşıler tolyp jür. Ortaŋqol, äuesqoi sazgerlerge baryp, biletetın änderdı jazdyryp, oryndap jürgender köp. Jeŋıl-jelpı änder bılımnıŋ joqtyǧynan, deŋgeidıŋ tömendıgınen düiım jūrtqa taralyp ketıp jatyr. Öner adamy maǧynasy bar, halyqqa muzykalyq deŋgeidı körsetetın dünie ūsynuy qajet. Bız būl tūrǧydan alǧanda aqsap tūrmyz. Ärine, jaqsy änşılerımız de jeterlık. Dese de, soŋǧy uaqytta jazylǧan änder «süiem, küiem»-nıŋ töŋıregınen şyqpaityn bolyp kettı..
– Bolaşaqta prodiuser bolu oiyŋyzda bar ma?
– Prodiuser – öz aldyna bölek bır mamandyq. Onyŋ bırneşe janry bar: jaŋalyq oilap tabu nemese daiyn materialdy satu; öz aqşasyn salyp, bıreudı köteru. Men būlardyŋ eşqaisyna aralasyp jürgen joqpyn. Bälkım, aralaspaityn da şyǧarmyn. Bügınde özımnıŋ jeke studiiam bolǧandyqtan, ekı-üş balaǧa kömektesıp, konsertterımde öner körsetulerıne jaǧdai jasap jürmın. Būl prodiuserlık deuge kele qoimas. Ony jai aǧalyq qoldau retınde tüsınseŋızder bolady. Äzırge käsıbi prodiuser bolamyn degen jospar joq. Qazır menıŋ balam rejisserlık bölımde oqyp jatyr. Mümkın, studiiamdy prodiuserlık ortalyqqa ainaldyrarmyn. Ol endı uaqyttyŋ enşısınde.
– Ūlyŋyzdyŋ öner jolynda ekenın aityp qaldyŋyz. Bastapqy kezde taŋdauyna qarsylyq bıldırgen joqsyz ba?
– Balam bırınşı «akterlık öner» mamandyǧyn taŋdady. Men qarsy bolmai, taŋdau qūqyǧyn özıne berdım. T.Q.Jürgenov atyndaǧy Qazaq ūlttyq öner akademiiasy kolledjın bıtırıp şyqty. Keiın oquyn jalǧastyryp, rejisserlık bölımıne tüstı. Negızı kinorejissuraǧa barǧysy kelgen, bıraq telerejissurada oryn bolǧandyqtan, sol mamandyqqa tüstı. Qazırgı taŋda jūmysyn oqyp jatqan mamandyǧy boiynşa jalǧastyrmaqşy. Bız eşqandai şekteu qoimadyq. Özım de önerdemın. Būiyrsa menıŋ ia ortalyqtyŋ beinebaiandaryn tüsırıp, özınıŋ önerın şyŋdaidy degen senımım bar. Mümkın kino salasyna da baryp qalar. Ol talanty men talabyna bailanysty.
– Jaryŋyz Farida Ainiiazovanyŋ da önerge jaqyn ekenın bılemız. Bolaşaqta duet körıp qaluymyz mümkın be?
– Faridamen önerdıŋ arqasynda tanystym. Ekeumız kolledjde bırge oqydyq. Ol ūstazdyq joldy, al men sahnany taŋdadym. Jarym sahnaǧa şyqqan emes. Men de şyq dep aitpappyn, ol kısı de şyqqym keledı demeptı. Joldasym – küişı, üide än aitatyny bar. Äzırşe duet bolmaityn şyǧar. Onyŋ üstıne jaqsy jaŋalyq kütıp jürmız. Alla būiyrsa säbilı bolyp jatsaq, bala tärbiesımen otyrady ǧoi. Jaqyn 2-3 jylda ondai joba bola qoimas.
– Jaqsy jaŋalyqtaryŋyzben qūttyqtaimyz! Būiyrsa araǧa 21 jyl salyp, taǧy bır märte äke atanbaqşysyz. Būl az uaqyt emes. Adamnyŋ şydamy men sabyry synalatyn kezeŋ dep aitsaq ta bolady. Ūzaq jyldan berı säbi kütıp jürgen otbasylarǧa qandai aqyl-keŋes berer edıŋız?
— Bıraz uaqyt qazaqtyŋ yrymyn ūstanyp, jaŋalyǧymyzdy jasyryp jürdık. Ärine, būl säbidı ūzaq küttık. Şydau kerek boldy. Özımızdı köp synadyq, ızdendık. Jeŋgelerıŋız bıraq uaqyt emdeldı. Säbi süie almai jürgen jandarǧa eşqaşan ümıt ızbeŋızder degım keledı. Bolmady eken dep otbasyny būzuǧa bolmaidy. Jastarǧa sabyr tıleimın. Barlyq otbasy übırlı-şübırlı bolyp, köbe bersın!
– Osy oraida elımızde bolyp jatqan ahualǧa toqtalyp ketsek. 1 aqpan künı jappai vaksinasiialau bastalǧany barlyǧymyzǧa mälım. Ekpe aluǧa qalai qaraisyz?
– Oŋ közqarastamyn. Jalpy sauatty, közı aşyq adam retınde ekpe aludy qoldaimyn. Vaksinany qabyldauǧa bılıktı mamandar men Densaulyq saqtau ministrlıgı keŋes berude. Osy taqyrypty dostarymyzdyŋ arasynda talqylaǧan kezde de jaqsy oida ekenımdı aityp otyramyn. Öitkenı būl auada jürgen ındet, onyŋ qaşan jäne qai uaqytta jūǧatynyn eşkım bılmeidı. Älbette, koronavirustan qorǧanuymyz qajet. Äzırge egılmedım, aldaǧy uaqytta şaqyryp jatsa, oilanatyn dünie dep oilaimyn.
– Sūhbatyŋyzǧa raqmet! Şyǧarmaşylyq tabys tıleimız!
Äŋgımelesken Diana ASAN,
«Adyrna» ūlttyq portaly
