Aldaǧy bes jylda Atyrau oblysynda oryn alatyn özgerıster turaly “Adyrna” ūlttyq portalynyŋ tılşısı Atyrau oblysynyŋ äkımdıgıne bırqatar saualdar joldaǧan edı. Atyrau oblysy äkımınıŋ bırınşı orynbasary Serık Aidarbekov sūraqtarymyzǧa jauap berdı.
-Aldaǧy bes jylda Atyrau oblysynda bırqatar özgerıster oryn alatynyn tılge tiek ettıŋız. 7 myŋ otbasy baspanaly bolyp, sport keşenı men medisinalyq nysannyŋ qūrylys jobasy közdelıp otyr. Josparlanǧan jūmys ışınde taǧy qandai auqymdy, halyq igılıgıne arnalatyn jobalar bar?
-«Nur Otan» partiiasynyŋ Atyrau oblysy boiynşa filialynyŋ sailaualdy baǧdarlamasyn oryndau üşın jol kartasy bekıtıldı. Atalǧan jol kartasyna säikes, oblysymyzda aldaǧy bes jyldyqta 103 myŋ jaŋa jūmys ornyn aşu, 7,2 myŋ päter nemese 450 myŋ şarşy metr tūrǧyn üi qūrylysyn jürgızu, 10 densaulyq saqtau, 11 mektep, 56 balabaqşa, 6 jastarǧa arnalǧan jataqhanalar, 22 sport jäne 3 mädeniet nysandar (onyŋ 1-uı qaita jaŋǧyrtu) qūrylysyn salu josparlanuda.
Sonymen qatar, aimaqta 289,2 km jol, 153,46 km auyzsumen qamtu jelısı, 7 su tazartu imarattaryn salu jäne barlyq audandarda qatty tūrmystyqqaldyqtardy sūryptau keşenderın ıske qosu josparlanǧan.
Būǧan qosa, jalpy Atyrau qalasy jäne audandarda bekıtılgen aumaqtyq damu baǧdarlamalaryna säikes tiıstı jūmystar atqaryluda.
-Ötken jyly atqarylǧan jūmystardyŋ esep beru kezınde öŋırdegı baǧany tūraqtandyru maqsatynda 777 million teŋge bölıngenın baiandadyŋyz. Baǧa tūraqtalyp, özgerıster oryn aldy ma?
-Öŋırde Atyrau oblysy äkımı töraǧalyq etetın «Äleumettık maŋyzy bar azyq-tülık tauarlarynyŋ baǧalaryn ösırmeu jönındegı ştaby» qūrylyp, äleumettık maŋyzy bar azyq-tülık tauarlarynyŋ baǧalaryna jäne qoryna apta saiyn monitoring jürgızılude.
2020 jyly tötenşe jaǧdai kezınde tūraqtandyru qoryna jergılıktı biudjet rezervınen 776,850 mln.teŋge bölıp, «Atyrau» ÄKK» AQ-y esep şotyna audaryldy. Audarylǧan qarajattyŋ 555,0 mln.teŋgesı käsıpkerlık subektısı «İdeal Market» JŞS-na qaryz berılıp, 400,0 mln.teŋgesıne äleumettık maŋyzy bar azyq-tülık tauarlarynyŋ 15 türı satyp alynyp, oblys boiynşa 36 sauda-sattyq nüktelerınde naryq baǧasynan 10-15 paiyz tömen baǧamen satyluda. Al 155,0 mln.teŋgesıne 1-sūrypty nan baǧasyn tūraqty ūstau maqsatynda1000 tonna ūn satyp alynyp, naubaihanalarǧa taratyluda.
Būǧan qosa, kartop jäne kökönıs önımderınıŋ baǧasyn tūraqtandyru maqsatynda, ainalym syzbasy arqyly «Agrofeliks» ŞQ-na 200,0 mln.teŋge qaryz berıldı.
Oblys tūrǧyndarynyŋ äleumettık maŋyzy bar azyq-tülık tauarlaryna qoljetımdılıgın arttyru maqsatynda Atyrau qalasy jäne audandarda 2020 jyly 26 järmeŋke ūiymdastyryldy jäne äleumettık maŋyzy bar azyq-tülık tauarlarynyŋ baǧasyn tūraqtandyru üşın aimaq käsıpkerlerı, auylşaruaşylyǧy tauaröndıruşılerı jäne ırı sauda oryndarymen 50 memorandum jasaqtaldy.
Bügıngı künı, tūraqtandyru qoryna jaŋartu kelısımşarttary arqyly 605,6 tonna kartop jäne kökönıs önımderı tasymaldandy. Tūraqtandyru qoryndaǧy kartop jäne kökönıs önımderı Dina, Köktem, Nasiha, Saraişyq bazarlarynda naryq baǧasynan 10-15 paiyz tömen baǧamen satyluda (kartop 101 teŋge; piiaz 81 teŋge; qyryqqabat 92 teŋge; säbız 90 teŋge).
Äleumettık maŋyzy bar azyq-tülık tauarlarynyŋ baǧalary oblys äkımdıgınıŋ tıkelei baqylauynda jäne būl baǧyttaǧy jūmystar biylda jalǧasyn tabatyn bolady.
-Fraksiia otyrysynda sızdıŋ qatysuyŋyzben «Özgerıster joly: Är azamatqa laiyqty ömır!» atty «Nur Otan» partiiasy Atyrau oblysynyŋ Sailaualdy baǧdarlamasyn jüzege asyru boiynşa jol kartasy talqylandy. Aimaqta 10 ırı investisiialyq joba ıske aspaqşy eken. Jalpy maqsat, baǧyt qandai?
-«Özgerıster joly: Är azamatqa laiyqty ömır!» atty «Nur Otan» partiiasynyŋ Sailaualdy baǧdarlamasynyŋ 2021 – 2026 jyldaǧa arnalǧan ıs-şaralar josparyna 10 investisiialyq joba engızıldı. Atalǧan jobalar negızınen mūnai-himiia salasyn damytuǧa baǧyttalǧan.
İnvestisiialyq jobalar:
1. Atyrau qalasynda gaz-himiialyq keşenınıŋ qūrylysyn salu, «Kazakhstan Petrochemical Industries Inc.» JŞS.
Joba quattylyǧy: jylyna 500 myŋ tonna polipropilen öndıru. Joba qūny-814 288 mln.teŋge. Aşylatyn jūmys orny – 500 adam. Iske qosylu merzımı-2022jyl.
2. Tyǧyzdalǧan aua şyǧaratyn qondyrǧylar qūrylysyn salu, «Er Likid Karabatan Teh Gazy» JŞS.
Joba quattylyǧy: syǧylǧan aua (4000-8000nm3/s) jäne azot (7000 nm3/s deiın) öndıru. Aşylatyn jūmys orny – 8 adam. Joba qūny-6 309 mln. teŋge. Iske qosylu merzımı-2021 jyl.
3. Atyrau qalasynda kaustikalyq soda jäne tūz qyşqylyn şyǧaratyn zauytyn salu, «Global Chemical» JŞS.
Joba quattylyǧy: jylyna natrii gidroksidı (kaustikalyq soda) - 30 myŋ tonna, gipohlorit kalsii – 16,5 myŋ.tonna, temır hlory – 5 myŋtonna, tūz qyşqyly – 8,5 myŋ. tonna, RAS-17 (aliuminii oksihloridı) – 2 myŋ tonna öndıru. Aşylatyn jūmys orny – 56 adam. Joba qūny-29 960 mln.teŋge. Iske qosylu merzımı-2022 jyl.
4. Qaşaǧan ken ornynda gaz öndeu zauytynyŋ qūrylysy, «GPC Investment» JŞS.
Joba quattylyǧy: jylyna 1 mlrd. tekşe m. gaz öŋdeu, onyŋ ışınde tauarly gaz-694 mln. tekşe metr, tehnikalyq propan jäne butan – 119 myŋ tonna, gazdy kondensat – 35 myŋ tonna, tüiırşıktelgen kükırt – 212 myŋ tonna. Joba qūny-378 400 mln. teŋge. Aşylatyn jūmys orny –600 adam. Iske qosylu merzımı-2023 jyl.
5. Atyrau qalasynda Jeŋıl kömırsutekterdı tereŋ öŋdeu himiialyq keşenın salu, «Dostyk Gas Processing» JŞS.
Joba quattylyǧy: jylyna şamamen 162 myŋ tonna izooktan (alkilat), 116 myŋ tonna tazartylǧan propilen, sonymen qatar, jylyna şamamen 48 myŋ tonna propan, 27,4 myŋ tonna kölemınde butan önımderın öndıru. Joba qūny-35 431,5 mln. teŋge. Aşylatyn jūmys orny – 48 adam. Iske qosylu merzımı-2023 jyl.
6. Atyrau qalasynda Propan, butan jäne sintetikalyq tabiǧi gaz şyǧaratyn gazfraksiia zauytynyŋ qūrylysyn salu, «Karabatan Chemical Corporation» JŞS.
Joba quattylyǧy: qūrǧaq gaz, propan fraksiiasy, izobutan fraksiiasy jäne t.b. öndıru. Aşylatyn jūmys orny – 233 adam. Joba qūny-52 mlrd. teŋge. Iske qosylu merzımı-2024 jyl.
7. Atyrau qalasynda Polietilentereftalata jäne tereftal qyşqyly öndırısın aşu, «Almex Petrochemical» JŞS.
Joba quattylyǧy: jylyna 430 myŋ tonna polietilentereftalat, 375 myŋ tonna tereftal qyşqylyn öndıru. Joba qūny-283 876,2 mln.teŋge. Aşylatyn jūmys orny – 230 adam. Iske qosylu merzımı-2025 jyl.
8. Atyrau qalasynda Bioetanol jäne pelletter öndırısın salu, «GreenTech CA» JŞS.
Joba quattylyǧy: jylyna 500 myŋ tonna biootyn öndıru. Joba qūny-67 500 mln. teŋge. Aşylatyn jūmys orny – 100 adam. Iske qosylu merzımı-2025 jyl.
9. Atyrau qalasynda Gaz-himiialyq keşenınıŋ qūrylysy (2-kezeŋ polietilen öndırısı), «KLPE» JŞS.
Joba quattylyǧy: jylyna 1,250 mln. tonna polietilen öndıru. Joba qūny-3,2 trln.teŋge. Aşylatyn jūmys orny – 800 adam. Iske qosylu merzımı-2026 jyl.
10. Atyrau qalasynda Katalizatorlar öndıru zauytynyŋ salu, W.R.Grace&Co kompaniiasy.
Joba quattylyǧy: jylyna 14 myŋ tonna katalizator öndıru. Joba qūny-76 mlrd.teŋge. Aşylatyn jūmys orny – 113 adam. Iske qosylu merzımı-2026 jyl.
-Jaŋa ekologiialyq kodeks käsıporyndarǧa qandai jaŋaşa jauapkerşılıkterdı jüktedı? Öŋır ekologiialyq apattan aman ba?
-Qazaqstan Respublikasynyŋ 2021 jyldyŋ 2 qaŋtardaǧy Qazaqstan Respublikasynyŋ ekologiia Kodeksınıŋ (ärı qarai -Kodeks) talaptaryna säikes ekologiialyq qatynastardy qūqyqtyq retteu mynadai qaǧidattarǧa negızdeledı:
-bolǧyzbau qaǧidaty: qorşaǧan ortanyŋ lastanuyn, tabiǧi ortanyŋ tozuyn, ekologiialyq zalal jäne adamdardyŋ ömırıne jäne (nemese) densaulyǧyna ziian keltırıluın tuǧyzatyn nemese tuǧyzuy mümkın kez kelgen qyzmet osy Kodekste belgılengen şeŋberde, qorşaǧan ortaǧa äser etu közınıŋ özınde körsetılgen saldarlardyŋ tuyndauyn bolǧyzbau jönındegı barlyq qajettı şaralar qamtamasyz etılgen jaǧdaida ǧana jol berıledı;
-tüzetu qaǧidaty: ekologiialyq zalal tolyq kölemde joiyluǧa tiıs. Keltırılgen ekologiialyq zalaldy tolyq joiu mümkın bolmaǧan kezde, onyŋ saldarlary ǧylymi-tehnikalyq damudyŋ zamanaui deŋgeiı kezınde qanşalyqty mümkın bolǧanynşa azaityluǧa tiıs. Keltırılgen ekologiialyq zalaldyŋ saldaryn joiylmaǧan nemese azaitylmaǧan şamada olardy osy Kodekske säikes balama remediasiia jürgızu arqyly auystyru qamtamasyz etıledı;
- saqtyq qaǧidaty: qandai da bır qyzmettıŋ saldarynan tabiǧi ortaǧa jäne (nemese) onyŋ jekelegen qūramdastaryna eleulı jäne orny tolmaityn saldarlary bar ekologiialyq zalal nemese adamdardyŋ ömırıne jäne (nemese) densaulyǧyna ziian keltıru qaterı bolǧan kezde, körsetılgen terıs saldarlardyŋ bastalu yqtimaldyǧyn negızdeu jäne jetkılıktı türde däl baǧalau mümkındıgı ǧylymi jäne tehnikalyq bılımnıŋ zamanaui deŋgeiınde bolmauyna qaramastan, ekonomikalyq oryndy şyǧyndar kezınde osyndai saldarlardyŋ bastaluyn bolǧyzbau boiynşa tiımdı jäne proporsionaldy şaralar qabyldanuǧa tiıs;
- «lastauşy töleidı» qaǧidaty: qyzmetı qorşaǧan ortanyŋ lastanuyn, tabiǧi ortanyŋ tozuyn, kez kelgen nysanda ekologiialyq zalal ne adamdardyŋ ömırıne jäne (nemese) densaulyǧyna ziian keltırıluın tuǧyzatyn nemese tuǧyzuy mümkın tūlǧa Qazaqstan Respublikasynyŋ ekologiia zaŋnamasynda belgılengen, öz qyzmetınıŋ jaǧymsyz saldarlaryn bolǧyzbau jäne baqylau jönındegı, onyŋ ışınde keltırılgen ekologiialyq zalaldy tüzetu qaǧidatyna säikes joiu jönındegı talaptardy oryndau boiynşa barlyq şyǧystardy köteredıdelıngen käsıporyndarǧa jaŋaşa jauapkerşılıkter jüktelgen.
Sondai-aq, osy Kodekstıŋ 418-babynda közdelgen jaǧdailardy qospaǧanda, 2021 jylǧy 1 şıldeden bastap qoldanysqa engızıletındıgı qapergeberıledı.
Oblys üşın ekologiialyq ahual — öte özektımäsele. Ekologiialyq ahualdy jäne qorşaǧan ortanyŋ sapasyn jaqsartu baǧytynda 2020 jyldyŋ qyrküiek aiynda QR Ekologiia, geologiia jäne tabiǧi resurstar ministrlıgımen bırlese otyryp, Atyrau oblysynyŋ özektı ekologiialyq mäselelerdı şeşu boiynşa «Jol kartasy» jasaqtalyp, bekıtıldı.
Sonymen qatar, 2020 jyly jeltoqsanda Mäskeu qalasynda Resei Federasiiasy Ekologiia jäne tabiǧi resurstar ministrlıgımen 2021-2024 jyldarǧa arnalǧan transşekaralyq Jaiyq (Ural) özenı basseinınıŋ ekojüiesın saqtau jäne qalpyna keltıru baǧdarlamasyna jäne ǧylymi-zertteu jūmystaryn jürgızu jönındegı Bıryŋǧai jol kartasyna qol qoiyldy. Atalǧan şaralardy Resei Federasiiasy subektılerımen bırlese atqaru Jaiyq özenın ekologiialyq oŋaltuǧa özınıŋ oŋ äserın tigızetın bolady.
Jalpy būl baǧyttaǧy jūmystar aldaǧy uaqytta da öz jalǧasyn tabatyn bolady.
-Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev Atyrau jūrtşylyǧymen kezdesu ūiymdastyrǧan kezde şeteldıkter men jergılıktı jūmysşylarǧa bırdei jalaqy beru turaly mäselenı qozǧaǧan bolatyn. Jūmysşylardyŋ jalaqy jaǧdaiy rettelıp, oŋ sipat aldy ma?
-Öŋırde eŋbek zaŋnamalaryndaǧy qūqyq būzuşylyqtardy boldyrmau jäne şeteldık mekemelerde qazaqstandyq jūmysşylarǧa qatysty jalaqy töleude kemsıtuşılıkterdı joiu maqsatynda tiıstı jūmystar atqaryluda.
Oblys boiynşa 2019 jyly şeteldık jūmys küşın tartatyn 43 käsıporynda tekserıs jūmystary jürgızılıp, nätijesınde jalpy 390 zaŋsyzdyqtar, onyŋ ışınde qazaqstandyq jūmysşylarǧa qatysty 107 jalaqy töleu kemsıtuşılık deregı anyqtaldy. Zaŋsyzdyqtardy joiu turaly jūmys beruşılerge 24 nūsqama berılıp, 264 äkımşılık ıs qozǧalyp, 96.5mln.teŋge aiyppūl salyndy.
Nūsqamalardy oryndau jäne 107 būzylǧan eŋbek qūqyqtaryn qalpyna keltıru üşın 59şeteldık qyzmetkerlerdıŋ jalaqysy qazaqstandyq qyzmetkerlerdıŋ jalaqysymen teŋestırıldı, 48 şeteldık jūmyskermen eŋbek şarttary būzyldy, iaǧni, olardyŋ ştattyq lauazymdary qysqartyldy.
Sonymen qatar, qoldanystaǧy eŋbek zaŋnamalaryna şeteldık jūmys küşın tartatyn käsıporyndardy profilaktikalyq baqylaumen jyl saiyn qamtuǧa mümkındık beretın täuekel därejesın baǧalau kriteriilerıne tiıstı tolyqtyrularengızılıp, 2020 jyly oblys kölemındegı 30-dan astam şeteldık jūmys küşın tartatyn 10 ırı mekemelerge profilaktikalyq baqylau jäne qadaǧalau jūmystary jürgızılıp, qorytyndysymen jalaqy töleude teŋsızdıkter men kemsıtuşılık derekterı anyqtalǧan joq. Degenmen, eŋbek zaŋnamasynyŋ basqa talaptaryn būzu faktılerın joiu turaly jūmys beruşılerge 28 nūsqama berıldı.
Būǧan qosa, «Öndırıstık prosessterdı tūraqtandyru, qyzmetkerlerdıŋ eŋbek qūqyqtary men kepıldıkterın qamtamasyz etu, jūmystan bosatylatyn qyzmetkerlerdı äleumettık qorǧau jäne jūmysqa ornalastyru mäselelerı boiynşa özara yntymaqtastyq turaly» Atyrau öŋırınde jūmys jasaityn 178,1 myŋ qyzmetkerlerı bar 3 509 mekemeler men käsıporyndarmen memorandumǧa qol qoiyldy.
Sonymen qatar, oblys äkımdıgımen jūmysşylardyŋ eŋbek qūqyqtarynyŋ saqtaluyn qamtamasyz etu baǧytynda, tūraqty türde būqaralyq aqparat qūraldary, internet-resurstary, äleumettık jelıler jäne «1302» senım telefony arqyly qūqyqtyq tüsındıru jūmystary jürgızılıp, tūrǧyndardyŋ eŋbek mäselesıne qatysty sūraqtaryna jauaptar men keŋester berılude.
Oblys boiynşa şeteldık jūmys küşın tartatyn käsıporyndarda eŋbek zaŋnamasynyŋ talatarynyŋ saqtaluyn qamtamasyz etu, onyŋ ışınde qazaqstandyq jūmysşylarǧa qatysty jalaqy töleude kemsıtuşılıkterdı boldyrmau baǧytynda, jospardan tys tekseruler men profilaktikalyq baqylau jürgızu jūmystary jalǧasuda.
Eger berılgen jauappen kelıspeitın bolsaŋyz, zaŋmen belgılengen tärtıppen şaǧym keltıruge qūqyly ekenıŋız qaperıŋızge berıledı.
“Adyrna” ūlttyq portaly
