AQŞ memlekettık departamentınıŋ basşysy Entoni Blinken bır sözınde aldaǧy 2022 jyly Pekinde ötetın qysqy Olimpiada oiyndaryna AQŞ boikot jariialauy mümkın degendı aityp qaldy. Būl, bylaişa aitqanda, bızdıŋ elge berılgen ym, işara siiaqty bolyp körındı maǧan. Nege?
Bırınşıden, sondai joǧary deŋgeidegı basşy jaidan-jai ym jasamaidy, ol onyŋ statusyna sai emes jäne sport saiasattan tys degen halyqaralyq jazylmaǧan zaŋdy elemeuşılık bolyp tabylady. Endeşe ondai oidy memleket basşylary emes, azamattyq qoǧam ökılderı kötergenı qisyndy bolmaq.
Ekınşıden, Qytai ekspansiiasynan şyn qorlyq körıp otyrǧan qai el? Şyŋjaŋdaǧy qazaqtardy genosidke ūşyratyp otyrǧan Qytai saiasatynan japa şegıp otyrǧan bızdıŋ el emes pe? Qytai elşılıgınıŋ aldynda neşeme künderden berı adamdaryn bosatudy sūrap zarlaǧan analardyŋ dausyn esti tūra elşılıkten bır adam şyǧyp jauap bermeuın qalai tüsınuge bolady? Būl tek astamşylyq qana emes, tıptı eşqandai moralǧa syimaityn, adamgerşılıkten jūrdai, naǧyz ittık qoi? Soǧan şydap ün qatpai otyrǧan bızdıŋ memlekettı qazaqqa janaşyr memleket deuge kımnıŋ auzy barady?
Talai qorlyqty qazaqpen bırdei körıp kele jatqan ūiǧyrda tıptı memleket te joq. Endeşe bızder, azamattyq qoǧam ökılderı, nege osy mäselenı kötermeimız? İnisiativa tömennen bastalǧany dūrys emes pe? Aitalyq, Pekinde ötkelı otyrǧan qysqy Olimpiada oiyndaryna boikot jariialaiyq! Mūny Batys elderı qoldasa, eger AQŞ qoldasa basqalary da qosylady dep oilaimyn, būl Qytaiǧa abyroi äkele qoimas. Eŋ bolmaǧanda öşımızdı solai alsaq? Bärıbır basqaşa qolymyzdan ne keledı?
Jalpy osy Olimpiadanyŋ ötuıne 2014 jyly Almaty men Pekin dauysqa tüsıp, nebärı tört dauyspen Pekin jeŋıp ketıptı. Al köptegen elder bastapqyda qatysqanmen de artynan öz kandidaturalaryn qaityp alypty. Mysaly Polşa, Ukraina, Norvegiia, Şvesiia qarjylyq qiynşylyqtar tudyrady degen eseppen jarystan bas tartqan. Al Şveisariia, İspaniia, Germaniia öz elderınde referendum ötkızıp, nätijesınde halqy qarsy şyqqan.
Sonda aqşasy köp, referendum ötkızu oilaryna da kelmegen, halqynan sūraudy da qajet dep tappaǧan aqymaq ükımet - ekı avtoritarlyq eldıŋ ükımetı bolyp otyr. Tıptı basqalar olardy ädeiı arandatyp, artynan jorta jarys jolynan şyǧyp qaldy ma, kım bılıptı? Qalai bolǧanda da bızdı qūdai saqtapty, äitpese naǧyz korrupsiianyŋ kökesı, aqşa jeu osy kezderde jürıp jatar edı.
Quanyş EDILHANTEGI
"Adyrna" ūlttyq portaly
