Saryaǧaş kurorttyq aimaǧynda em aludy köpten berı armandaǧan jaiymyz bar edı. Būl nietımız «Aişa bibı» şipajaiynyŋ qasiettı Ramazan aiynyŋ künderıne säikes kelıptı. Bız de körmei-bılmei tūryp-aq şipajaidyŋ «Aişa bibı» dep ataluy yqylasymyzdy audardy. Keiıngı jyldary elımızde kelısse de, kelıspese de şeteldık ataularǧa üiırsektegış, elıktegış, özımızdıŋ töl düniemızdı mıse tūtpai, jattyŋ bärın keremet köretın dertke şaldyqtyq. Al myna mekemenıŋ atauy qazaqşa ǧana emes, tarihi bastaulardan negız alatyn, Aişa bibıdei bükıl türık halyqtaryna ortaq tūlǧanyŋ esımı berıluı – elge degen mahabbattyŋ, Otanǧa ülken jürektıŋ nyşany dersız.
Mūnda barşa meiırbikeler, ashana qyzmetkerlerı ünemı külımsırep, emaluşylarǧa airyqşa yqylas tanytuǧa tyrysyp tūrady. Bılmegen dünieŋızdı tüsındırıp, baǧyt-baǧdar, maǧlūmat beruden eş jalyqpaidy. Em aluşy jūrt ta bas qosa qalsa boldy, daiaşylardyŋ sypaiylyǧyn, qyzmetkerlerdıŋ ıltipatyn, därıgerlerdıŋ bılımdılıgın, sabyrly, salihaly mınezın aityp qauqyldasyp jatqany.
Kündelıktı şipajaidyŋ keşkılık bi alaŋynda jasy egde demaluşylarmen jas balaǧa deiın qazaqtyŋ änderıne bi bilep köŋıl köteredı. Būl bır jaǧynan demaluşylarǧa, emdeluşılerge dene jattyǧuy dese de bolady.
Ärbır Ūlystyŋ ūly künı – Nauryz, Auyzaşar, Oraza Ait, Qūrban Ait jäne taǧy basqa merekelerge şipajai dastarhan jaiyp, 200 adamdyq bas qosular ūiymdastyryp tūrady. Oraza Aitqa arnalǧan merkelık dastarhannyŋ bırıne özımız qatysyp, jomarttyqtyŋ kuäsı boldyq. Osy şipajaiǧa ömırın arnaǧan mekeme basşylary, därıgerler, jas mamandar söz söilep, qūttyqtau sözderın arnady. Al emdeluşıler şipajai basşylary men qyzmetkerlerıne arnalǧan alǧystaryn aityp jatty.
Suynyŋ temperaturasy – 48-51°S. Ūŋǧymalardan sekundyna 5 litr su aryndap şyǧady. Saryaǧaş qalasy täulıgıne 354 m3 su alady. Saryaǧaştyŋ şipaly suy dämınıŋ özgeşelıgımen, emdık qasietterımen, sapasynyŋ joǧarylylyǧymen ülken sūranysqa ie. Osy mineraldy su kenı negızınde «Aişa bibı» şipajaiy jūmys ısteidı. Sudyŋ tabiǧi emdık faktorlaryn (mineraldy suy, emdık balşyǧy, klimaty) negızınen as qorytu jüiesınıŋ, büirektıŋ sozylmaly qabynularyn, buyn aurularyn emdeuge, öt tazalaityn, ış-qūrylys tazalaityn,qant tüsıretın, ūiqy bezın emdeuge negızdelgen.
Būl jerden tıptı emdık, fizio-terapiialyq, massajdyq qūral-jabdyqtardy da satyp aluǧa bolady. Şipajai basşylary mekemege Jaŋaqorǧannan emdık saz balşyqty da aldyryp, buyn aurulary men suyq tigen demaluşylardyŋ alǧystaryn arqalap, rizaşylyqtaryn alyp otyr. Qan qysymy joǧary demaluşy üşın qoldanylatyn sülıkpen emdeu terapeiasy el-jūrttyŋ ärdaiym köŋılınen şyǧyp keledı. Şipajaida san salaly em türlerı qoldanylady. Mysaly, parafin-ozekerit, elektroforez, amplipuls, UFO, ingaliasiia, darsenval, almag 02, teplon, ärtürlı därılık şöptermen, pantamen daiyndalatyn mineraldy vanna men duş, balqaraǧai men panta böşkesı, massaj jäne taǧy basqalar.
Ärkım öz qalauy boiynşa öz densaulyǧyna qajettı emın-erkın taŋdauǧa qūqyly. Qan qysymy joǧary kısılerge ystyq em türlerın aluǧa bolmaityndyǧy eskertıledı. Ünemı emdeluşılerdıŋ qan qysymy ölşenıp, tekserılıp tūrady.
Mekeme basşylary ünemı emdeluşılermen kezdesıp, olardyŋ ötınışterın, eskerpelerın eskeruge, jyly şyrai tanytyp, demaluşylardyŋ hal-jaǧdaiyn sūrap jüredı. Būl – eŋ bırınşı el aldyndaǧy jauapkerşılıktı sezınu bolsa, ekınşıden, emdeluşıler üşın jyly qarym-qatynastyŋ özı bır em-dom bolyp tabylady. «Aişa bibı» şipajaiynyŋ qyzmetkerlerı «köbıne ystyq em qoldanylatyn mezgılde, suyq suǧa tüsuge, basseinge tüsuge bolmaityndyǧy jaiynda keŋester jiı aitylady. Emdeluşı demaluşy suyqtap qalsa, barlyq em dalaǧa ketedı. Emdelu kezınde demaluşylardyŋ suyqtap qalu qauıpı joǧary bolady» deidı. Rasynda, emdeluşılerdıŋ dūrystap tolyqtai em alyp, olardyŋ şipajaidan ketkennen keiın de auyrmauyn oilaityn şipajai basşylary kemde-kem bolar.
«Aişa bibıde» bärı de jaŋa, sapaly jihazdar, soŋǧy tehnologiia, bılıktı, ısker mamandar ūiymdastyrylǧan. Mūnda kelgen demaluşylardyŋ bärı sapaly em alyp, alǧys aityp auyrǧan aǧzasyna şipa bolǧanyna quanyp, taǧy da kelemız, Alla būiyrtsa dep qoştasuda.
Nūrsūlu ERMEKBAEVA,
«Aişa bibı» şipajaiynyŋ meŋgeruşısı:
- «Aişa bibı» şipajaiy 2013 jyly aşyldy. Men osyndaǧy qyzmetke mekeme aşylmastan būryn alǧaşqylardyŋ bırı bolyp kelgen edım. Sodan berı osy mekemede tūraqty qyzmet etıp kelemın. Mekeme basşylary Jūmabek aǧa men Tūrsynhan apai emge qatty köŋıl böledı. Sol sebeptı, bızde emnıŋ türlerı öte köp. Emdeluşıler syrtqa şyqpai bır ǧimarattyŋ ışınde em alady. Mūnyŋ özı ülken artyqşylyq. Köptegen şipajailarda ashana bır jaqta, jatyn bölmeler bır jaqta, em alu bölımderı basqa jaqta ornalasqan. Mūndai jaǧdaida emdeluşıler syrtqa şyǧyp, jelden terı qatyp jatady. Saryaǧaşta negızınen demaluşylar terleu arqyly em alady. Al ter qatyp qalsa, em bola qoimas. Tıptı aurudy asqyndyryp aluy da yqtimal. Sol sebeptı, emdeluşıler köbıne bızdı taŋdap jatady. Äsırese, emnıŋ qadırın tüsınetın ülken jastaǧy demaluşylar pıkırı osyǧan tüiısedı.
Aldyŋǧy jyldary 300 zaǧip demalyp-emdeluşı jandarmen de jūmys jasadyq. Zaǧiptarmen jūmys jasap, olarǧa qyzmet körsetu oŋai emes ekenın özderıŋız de topşylap otyrǧan bolarsyzdar. Äitse de, bızdıŋ qyzmetkerler olardyŋ da köŋılınen şyǧa bıldı. Olar şipajaidy qimai qoştasty.
Bızdıŋ şipajaida 65 qyzmetker tūraqty jūmyspen qamtylǧan. Olardyŋ sapaly jūmys ısteuıne barynşa jaǧdai jasalǧan. Är bala sanyna bailanysty jalaqyǧa qosymşa üsteme qosylady. Sonymen qatar, qyzmetkerler men jūmysşylarǧa üi aluǧa nemese üi saluǧa bailanysty qarjylai kömek te körsetıledı. Keiın ol qarajat ailyqtan ūstalyp otyrady. Qyzmetkerlerımızdıŋ basym bölıgı – jastar. Osynda jürıp bır-bırımen tanysyp otau qūryp jatqandary da bar. Qanşama jastar basşylardyŋ qamqorlyǧy arqasynda üilı bolyp, tūrmystaryn tüzep keledı.
Bügınde şipajaida 200 adamdyq oryn bar. Qazır qosymşa ǧimarat salynyp jatyr. Az künde ol bıtse, taǧy 60-70 adamdyq oryn aşylady. Tiısınşe, şipajaidyŋ auqymy keŋıp, örkendei tüspekşı. Zamanaui jaŋa emdık apparattar jäne emder qosyluda.
Qūralai ORDABAIQYZY,
«Aişa bibı» şipajaiynyŋ bas därıgerı:
- Demaluşylar men emdeluşıler eŋ äuelı qabyldau bölmesınen keiın mekememızdıŋ därıgerlerıne qaralady. Arnaiy diagnoz qoiylǧannan keiın ǧana emdeu prosesı bastalady. Mūnda eŋ myqty zamanui tehnologiialar negızınde diagnozdar qoiylady. Şipajai basşylary jylma jyl zamanaui jaŋa tehnologiiaǧa sai ärtürlı aparattardy satyp alyp otyrady. Sonyŋ negızınde sapaly em jürgızıledı. Zamanaui ärı jaŋa sapadaǧy aparattarymyz bar. Mäselen, VLOK (vnutrisosudistaia lazernaia ochişeniia krovi) – qan tamyrlardy lazerlık jolmen tazalauǧa arnalǧan aparat.
Emnıŋ eŋ negızgı türı – şipaly su. Ärtürlı aparattardy körgen el şipaly sudy ışudı ūmytyp ketetın jaǧdailar kezdesedı. Är joly tamaqqa deiın 100 gramm mineraldy su ışu kerek jäne 5-10 minut ötken soŋ fito-şai ışıledı, al 30 minuttan keiın tamaqqa barǧan abzal. Bızde köp salaly em türlerı qoldanylady. Ärbır emnıŋ arasynda 15-30 minuttai üzılıs jasap, dem alyp baryp emdı jalǧastyrǧan jön.
Almas JÜSIPBEKOV,
därıger, hirurg, urolog, gastroentolog:
- Şipajaida demaluşylarǧa barlyq jaǧdai jasalǧan. Bır mezgılde dem alyp, bır mezgılde qajettı em alyp ketuge tolyqtai mümkındıkter qarastyrylǧan. Arnaiy stasionarlyq emdeu bölımınde urologiialyq jäne ginekologiialyq, asqazan, bauyr, büirek jäne taǧy basqa dertterge qarsy jambasqa, qan tamyrlarǧa därılık eguler jürgızıledı. Qosymşa ärtürlı därumender aldyrtuǧa da bolady. Qan tazartu, sülık salu siiaqty em-dom aluǧa da mümkındıkter bar. Mūndai jan-jaqty em aluǧa jaǧdai jasalǧan şipajailar kemde-kem. Parafin-ozekerit, elektroforez, amplipuls, UFO, ingaliasiia, darsenval, almag 02, teplon, Jaŋaqorǧannan äkelıngen şipaly balşyq, ärtürlı därılık şöptermen, pantamen daiyndalatyn mineraldy vanna men duş, balqaraǧai men panta buymen bulaityn böşke, tört mezgıl fito şäiler, massaj jäne körşı Belarus mekenınen keletın Bişofit magniilı mineralı – 4 türı, antistress, buyndarǧa, vannalarǧa , öt şyǧaruǧa ışetın jäne balşyq qūiu, maraldyŋ müiızınıŋ qany taǧy basqa em türlerımen «Aişa bibı» şipajaiyna keluşılerge sapaly qyzmet körsetemız.
Qarlyǧaş QOSPANOVA,
«Aişa bibı» şipajaiynyŋ ashana bölımınıŋ meŋgeruşısı:
- Būl mineraldy su adam aǧzasynyŋ barlyq bölıkterıne paidaly. Qūramynda köptegen paidaly elementter bar. Qūramy öte bai. Joǧary mineraldy zattar kezdesedı. Bıraq, būl suǧa barlyq tamaq säikes kele bermeidı. Saryaǧaş suy dūrys adam tamaqtanǧan jaǧdaida ǧana em bolady. Sony em aluşylar eskerse eken deimız. Bız tamaqty emmen säikes keluın qadaǧalaiyz. Mäselenkei, dändı-daqyldardan äzırlenetın tamaq ış-qūrylysty tazalauǧa kömektesedı. Özderıŋız bılesızder, mineraldy sudyŋ eŋ paidaly tūsy – adamnyŋ as qorytu joldary. Kelgen demaluşy Saryaǧaşqa ışkı aǧza, as qorytu, ışek joldaryn, ötın tazalatuǧa keledı. Arasynda demaluşylar bılmestıkpen qūnarly tamaqtar, dämdeuıştermen äzırlengen as sūrap jatady. Bız barynşa as mäzırınıŋ dietalyq negızde äzırlenetındıgın, toiyp tamaq jeudı är demaluşy qataŋ qadaǧalaǧany dūrystyǧyn tüsındıruge tyrysamyz. «Auru – astan...» dep atam qazaq beker aitpaǧan. Köptegen dert dūrys tamaqtanbaudyŋ saldarynan tuady.
Sonymen qatar, daiaşylardyŋ ızettılıgıne, emdeluşı demaluşylardyŋ qyzmet körsetuıne airyqşa köŋılderı auyp jatady. Olar ünemı külıp, jaidary bolyp jüruı kerek. Būl emdeluşılerdıŋ köŋıl-küiıne äser etetın bırınşı şart. Basşylar barlyq qyzmetkerlerden sypaiy, biiazy boludy talap etedı. Būl bızdıŋ şipajaida dästür retınde qalyptasqan jaǧdai. Daiaşylar tört mezgıl em aluşylarǧa jügırıp jürıp qyzmet jasaidy. Barlyq em aluşylar daiaşylarǧa riza. Jaqsy köŋıl-küimen äzırlenıp, ūsynylǧan tamaqtyŋ özı em bolady. Emnıŋ basty kepılı – dūrys tamaqtanu. Är aptanyŋ är täulıgıne, är türlı dietalyq taǧamdar men qosa qazaqi jūma künı qazaqtyŋ etı, tary, bauyrsaq, sary ırımşık berıledı.
Äliia SÄRSENBAEVA, aǧa medbike:
- «Aişa bibı» şipajaiynda parafinmen, balşyqpen em-dom jasalady. Parafin boidaǧy buyndardan suyqty şyǧarady, denedegı tūzdardy erıtedı. Ol tızege, belge, jelkege jäne taǧy basqa buyndarǧa qoiylady. Balqaraǧai buymen, panta buymen bulandyru arqyly em jürgızıletın böşkeler de bar. Demalyssyz, meiramsyz, taŋǧy 05-ten keşkı 18-00 ǧa deiın em üzılısız jıberıledı.
Elmira QŪRMANBAEVA, medbike:
- Men şipajaida elektroforez, amplipuls, UFO tärızdı aparattarmen jūmys jasaimyn. Būdan özge de bızde emdık qūrylǧylar jetkılıktı. Därılık şöptermen ingaliasiia, darsenval, almag 02, teplon, mineraldy sumen auyz quystaryn juu taǧy basqa em türlerı jüzege asyrylady. Elektroforez jüike jüie syrqatyna myŋ da bır em bolsa, amplipuls tūz jinalǧanǧa qarsy taptyrmaityn daua. UFO – ultra külgın säuleler arqyly auyz, mūryn, tamaq joldaryna em jürgızetın qūrylǧy. Būl emdık qūrylǧy arqyly köptegen el-jūrtqa qyzmet körsetıp kelemız.
Halyq yqylasy
Janbolat ESENǦALİŪLY, mūǧalım:
- Men otbasymmen bırge Batys Qazaqstan oblysy, Terektı audany, Abai auylynan «Aişa bibı» şipajaiyna arnaiy keldım. «Aişa bibı» şipajaiy köŋılımızden şyqty. Qyzmet körsetu sapasy öte joǧary eken. Qyzmetkerlerınıŋ bärı de ünemı jymiyp, ızet körsetıp jüredı. Medbikeler men daiaşylardyŋ barlyǧy şetınen sypaiy, inabatty. Osyndai joǧary deŋgeidegı ūjymdy ūiymdastyra bılgen mekeme basşylaryna da alǧysymyz şeksız.
Gülbaqyt MOMYNOVA, aspazşy:
- Men Aqmola oblysyndaǧy Stepnogorsk qalasynan keldım. Sol qaladaǧy bırden-bır körnektı sport-internat mektebınıŋ ashana meŋgeruşısı retınde qyzmet jasaimyn. Tamaq daiyndau, as äzırleu boiynşa käsıbi mamanmyn dep aituyma bolatyn şyǧar. Sol sebeptı, barǧan jerımde ashanadaǧy olqylyqtar men artyqşylyqtardy bırden aŋǧaryp otyramyn. «Aişa bibı» şipajaiyndaǧy as mäzırı maǧan qatty ūnady. Mūndaǧy aspazşylar tamaqty dämdı etıp äzırlep qana qoimaidy, bar yqylas-peiılımen, taza köŋılmen, şyn nietpen ūsynady. Şipajaidaǧy aspazşylardyŋ käsıbi deŋgeiı öte joǧary ekendıgın aitqym keledı.
Jūmagül QALDYROVA, demaluşy:
- Men osy şipajaiǧa Reseidıŋ Novotroisk qalasynan «Aişa bibı» şipajaiyna arnaiy keldım. Saryaǧaş şipajaiyna keludı köpten armandap jür edım. Aqtöbenıŋ Hromtau qalasynda tūratyn Jadger Ujanova esımdı äpkem ekeumız aqyldasa otyryp osy «Aişa bibı» şipajaiyn taŋdaǧan edık. Äpkem ekeumız osynda bırge demalyp jürmız. Taŋdauymyzǧa ökıngen joqpyz, qaita öte quanyştymyz. Bızge mūnda massaj qyzmetı öte qatty ūnady. Mineraldy suy da tamaşa eken! Al keşkısın ūiymdastyrylatyn bi men oiyn-sauyq barlyq uaiym-qaiǧyny ūmyttyrady, boiǧa qozǧalys äkelıp, jattyǧu bolady, eŋ bastysy, köŋıl-küidı köteredı. Şipajaidyŋ baǧyndyrar asuy älı alda dep oilaimyn.
Marusia TAJİBAEVA, demaluşy:
- Biyl 2017 jyldyŋ mausym aiynyŋ ekınşı onkündıgınıŋ soŋynda mūnaily Maŋǧystau oblysy, Aqtau qalasy «MaŋǧystauMūnaiGaz» AQ bırlestıgıne qarasty «JetıbaiMūnaiGaz» öŋdırıstık basqarmasynyŋ käsıpodaq joldamasymen arnaiy oŋtüstık öŋırdegı «Aişa bibı» sauyqtyru keşenıne demaluǧa keldım.
Bızdıŋ käsıpodaq mūnaişylarǧa jyl saiyn jan-jaqqa demaluǧa joldama berıp otyrady. Degemen de, būl keşende menıŋ bırınşı ret boluym. «Aişa bibı» keşenınıŋ em-domy, qyzmet körsetu sapasy, tazalyǧy öte joǧary deŋgeide. Massaj, parafin, sülekpen emdeu, ış qūrylystaryn juu bölımderındegı jıgıtter men qyzdar maşyqtanǧan mamandar, barlyǧy öte kışıpeiıl, emdeluşılerge qūraq ūşyp qyzmet körsetedı. Keşen basşysy Jūmabek Nüsıpūly Almabekov demaluşylarmen jiı kezdesıp jüredı. Bızge mūnda qasiettı Ramazan aiynda demaluǧa būiyrǧan eken. Keşende arnaiy mal soiylyp, Ait merekesıne orai as berıldı. Mekeme basşysy tarapynan jasalǧan būl igı ıske köpşılık rizaşylyǧyn bıldırdı. Demaluşylarǧa būl da bır qazaqtyŋ darhandyǧy men keŋpeiıldıgın körsetkendei ıs boldy. «Aişa bibı» sauyqtyru keşenı basşylyǧy men qyzmetkerlerıne jäne özımızdıŋ «JetıbaiMūnaiGaz»-daǧy lauazymdy tūlǧalar T. Aidynov, T.Nysambaev myrzalarǧa alǧys aitamyn.
Saryaǧaş – körıktı meken
Saryaǧaş – Oŋtüstık Qazaqstandaǧy eŋ kökorai şalǧynǧa bölengen, aǧaşy men suy mol ölke. Mūnda jyldyŋ kez kelgen mausymynda em aluǧa bolady. Ädettegıdei qyruar halyq em aluǧa eŋ qolaily mezgıl küz ben köktem ailarynda keledı. Qysta da aua-raiy jyly. Sonymen qatar, qysta keluşılerge, naqtyraq aitqanda, «Aişa bibı» şipajaiynda aitarlyqtai jeŋıldıkter qarastyrǧan.
Saryaǧaştyŋ sūlu körınısı – alystan qol būlǧaǧan tauymen, jaziraly jaiylymdarymen aiqyndala tüsedı. Qūramy miniraldy zattarmen bai Saryaǧaş bar demaluşyǧa tanymal. Endı ony bar älemge äigılı etıp, dünienıŋ tükpır-tükpırınen keletındei etıp nasihattau ısı aldymyzda tūr. Saryaǧaştyŋ şipajailary jaiynda aǧylşyn tılınde internet saittar, maqalalar, video-rolikter köptep äzırlesek, taŋsyq dünie ızdegen şeteldıkter jauynnan keiıngı saŋyrauqūlaqtai qaptap kele bastar edı. Onda olarǧa qyzmet körsetetın aǧylşyn tıldı mamandarǧa da sūranys tuady. Eldıŋ bäsekege qabılettı bolyp qalyptasuy osylai bastalmaqşy.
«Aişa bibı» sanatoriiı özınıŋ geografiialyq ornalasu jaǧynan jäne köp milliondy halqy bar Taşkent şaharyna 20 şaqyrym jerde ornalasuy turisterdıŋ jolauşylap qaituyna yŋǧaily. Ūltymyzdyŋ arǧy-bergı tarihyndaǧy arys azamattardyŋ mäŋgılık mekenı bolǧan kielı topyraq Arystanbab pen Qoja Ahmet İassaui kesenelerıne, qasiettı Türkıstanǧa sapar şeguge, Şymkentke, Taşkentke, Ämır Temır saǧanasy bar Samardqandty körıp qaituǧa mümkındık mol.
Jüzı jyly qyzmetkerler
Almatydan şarşap-şaldyǧyp Saryaǧaştaǧy «Aişa bibı» keşenıne jetkenımızde şipajai qyzmetkerlerı bızdı jyly qarsy aldy. Jaima şuaq jaidary keiıpte qarsy alǧan kezde mekeme qyzmetkerlerı riiasyz köŋılı barlyq jol auyrtpalyǧyn da ūmyttyryp jıbergendei boldy.
Mūnda barşa meiırbikeler, ashana qyzmetkerlerı ünemı külımsırep, emaluşylarǧa airyqşa yqylas tanytuǧa tyrysyp tūrady. Bılmegen dünieŋızdı tüsındırıp, baǧyt-baǧdar, maǧlūmat beruden eş jalyqpaidy. Em aluşy jūrt ta bas qosa qalsa boldy, daiaşylardyŋ sypaiylyǧyn, qyzmetkerlerdıŋ ıltipatyn, därıgerlerdıŋ bılımdılıgın, sabyrly, salihaly mınezın aityp qauqyldasyp jatqany.
Kündelıktı şipajaidyŋ keşkılık bi alaŋynda jasy egde demaluşylarmen jas balaǧa deiın qazaqtyŋ änderıne bi bilep köŋıl köteredı. Būl bır jaǧynan demaluşylarǧa, emdeluşılerge dene jattyǧuy dese de bolady.
Ärbır Ūlystyŋ ūly künı – Nauryz, Auyzaşar, Oraza Ait, Qūrban Ait jäne taǧy basqa merekelerge şipajai dastarhan jaiyp, 200 adamdyq bas qosular ūiymdastyryp tūrady. Oraza Aitqa arnalǧan merkelık dastarhannyŋ bırıne özımız qatysyp, jomarttyqtyŋ kuäsı boldyq. Osy şipajaiǧa ömırın arnaǧan mekeme basşylary, därıgerler, jas mamandar söz söilep, qūttyqtau sözderın arnady. Al emdeluşıler şipajai basşylary men qyzmetkerlerıne arnalǧan alǧystaryn aityp jatty.
Saryaǧaş suynyŋ qasietı
Saryaǧaş suy – Saryaǧaş mineraldy suy, Keles artezian alaby öŋırınen 1946-48 jyldary tabyldy. Şipaly-termaldy suy senoman iarusynda, 800-1170 metr tereŋdıkte, ärqaisysynyŋ qalyŋdyǧy 150-200 metr. Ol qūmtas, qiyrşyqtas, saz qabattarynda kezdesedı. Suy azotty, mineraldylyǧy 0,5-0,8 g/l, gidrokarbonatty-natriilı, sıltılı bolyp keledı. Kremnii qyşqylynyŋ (30-40 mg/l), ftor (1,5-4,4 mg/l) mölşerı köp.
Suynyŋ temperaturasy – 48-51°S. Ūŋǧymalardan sekundyna 5 litr su aryndap şyǧady. Saryaǧaş qalasy täulıgıne 354 m3 su alady. Saryaǧaştyŋ şipaly suy dämınıŋ özgeşelıgımen, emdık qasietterımen, sapasynyŋ joǧarylylyǧymen ülken sūranysqa ie. Osy mineraldy su kenı negızınde «Aişa bibı» şipajaiy jūmys ısteidı. Sudyŋ tabiǧi emdık faktorlaryn (mineraldy suy, emdık balşyǧy, klimaty) negızınen as qorytu jüiesınıŋ, büirektıŋ sozylmaly qabynularyn, buyn aurularyn emdeuge, öt tazalaityn, ış-qūrylys tazalaityn,qant tüsıretın, ūiqy bezın emdeuge negızdelgen.
Köp salaly em-dom
Mūnda san salaly em jürgızıledı. Fitoterapiia, iaǧni tört mezgıl şöp därıler qainatylyp berıledı. Osynda arnaiy tabiǧi biologiialyq därı-därmekter satylatyn arnaiy därıhana da bar.
Būl jerden tıptı emdık, fizio-terapiialyq, massajdyq qūral-jabdyqtardy da satyp aluǧa bolady. Şipajai basşylary mekemege Jaŋaqorǧannan emdık saz balşyqty da aldyryp, buyn aurulary men suyq tigen demaluşylardyŋ alǧystaryn arqalap, rizaşylyqtaryn alyp otyr. Qan qysymy joǧary demaluşy üşın qoldanylatyn sülıkpen emdeu terapeiasy el-jūrttyŋ ärdaiym köŋılınen şyǧyp keledı. Şipajaida san salaly em türlerı qoldanylady. Mysaly, parafin-ozekerit, elektroforez, amplipuls, UFO, ingaliasiia, darsenval, almag 02, teplon, ärtürlı därılık şöptermen, pantamen daiyndalatyn mineraldy vanna men duş, balqaraǧai men panta böşkesı, massaj jäne taǧy basqalar.
Ärkım öz qalauy boiynşa öz densaulyǧyna qajettı emın-erkın taŋdauǧa qūqyly. Qan qysymy joǧary kısılerge ystyq em türlerın aluǧa bolmaityndyǧy eskertıledı. Ünemı emdeluşılerdıŋ qan qysymy ölşenıp, tekserılıp tūrady.
Mekeme basşylary ünemı emdeluşılermen kezdesıp, olardyŋ ötınışterın, eskerpelerın eskeruge, jyly şyrai tanytyp, demaluşylardyŋ hal-jaǧdaiyn sūrap jüredı. Būl – eŋ bırınşı el aldyndaǧy jauapkerşılıktı sezınu bolsa, ekınşıden, emdeluşıler üşın jyly qarym-qatynastyŋ özı bır em-dom bolyp tabylady. «Aişa bibı» şipajaiynyŋ qyzmetkerlerı «köbıne ystyq em qoldanylatyn mezgılde, suyq suǧa tüsuge, basseinge tüsuge bolmaityndyǧy jaiynda keŋester jiı aitylady. Emdeluşı demaluşy suyqtap qalsa, barlyq em dalaǧa ketedı. Emdelu kezınde demaluşylardyŋ suyqtap qalu qauıpı joǧary bolady» deidı. Rasynda, emdeluşılerdıŋ dūrystap tolyqtai em alyp, olardyŋ şipajaidan ketkennen keiın de auyrmauyn oilaityn şipajai basşylary kemde-kem bolar.
«Aişa bibıde» bärı de jaŋa, sapaly jihazdar, soŋǧy tehnologiia, bılıktı, ısker mamandar ūiymdastyrylǧan. Mūnda kelgen demaluşylardyŋ bärı sapaly em alyp, alǧys aityp auyrǧan aǧzasyna şipa bolǧanyna quanyp, taǧy da kelemız, Alla būiyrtsa dep qoştasuda.
Nūrsūlu ERMEKBAEVA,
«Aişa bibı» şipajaiynyŋ meŋgeruşısı:
- «Aişa bibı» şipajaiy 2013 jyly aşyldy. Men osyndaǧy qyzmetke mekeme aşylmastan būryn alǧaşqylardyŋ bırı bolyp kelgen edım. Sodan berı osy mekemede tūraqty qyzmet etıp kelemın. Mekeme basşylary Jūmabek aǧa men Tūrsynhan apai emge qatty köŋıl böledı. Sol sebeptı, bızde emnıŋ türlerı öte köp. Emdeluşıler syrtqa şyqpai bır ǧimarattyŋ ışınde em alady. Mūnyŋ özı ülken artyqşylyq. Köptegen şipajailarda ashana bır jaqta, jatyn bölmeler bır jaqta, em alu bölımderı basqa jaqta ornalasqan. Mūndai jaǧdaida emdeluşıler syrtqa şyǧyp, jelden terı qatyp jatady. Saryaǧaşta negızınen demaluşylar terleu arqyly em alady. Al ter qatyp qalsa, em bola qoimas. Tıptı aurudy asqyndyryp aluy da yqtimal. Sol sebeptı, emdeluşıler köbıne bızdı taŋdap jatady. Äsırese, emnıŋ qadırın tüsınetın ülken jastaǧy demaluşylar pıkırı osyǧan tüiısedı.
Aldyŋǧy jyldary 300 zaǧip demalyp-emdeluşı jandarmen de jūmys jasadyq. Zaǧiptarmen jūmys jasap, olarǧa qyzmet körsetu oŋai emes ekenın özderıŋız de topşylap otyrǧan bolarsyzdar. Äitse de, bızdıŋ qyzmetkerler olardyŋ da köŋılınen şyǧa bıldı. Olar şipajaidy qimai qoştasty.
Bızdıŋ şipajaida 65 qyzmetker tūraqty jūmyspen qamtylǧan. Olardyŋ sapaly jūmys ısteuıne barynşa jaǧdai jasalǧan. Är bala sanyna bailanysty jalaqyǧa qosymşa üsteme qosylady. Sonymen qatar, qyzmetkerler men jūmysşylarǧa üi aluǧa nemese üi saluǧa bailanysty qarjylai kömek te körsetıledı. Keiın ol qarajat ailyqtan ūstalyp otyrady. Qyzmetkerlerımızdıŋ basym bölıgı – jastar. Osynda jürıp bır-bırımen tanysyp otau qūryp jatqandary da bar. Qanşama jastar basşylardyŋ qamqorlyǧy arqasynda üilı bolyp, tūrmystaryn tüzep keledı.
Bügınde şipajaida 200 adamdyq oryn bar. Qazır qosymşa ǧimarat salynyp jatyr. Az künde ol bıtse, taǧy 60-70 adamdyq oryn aşylady. Tiısınşe, şipajaidyŋ auqymy keŋıp, örkendei tüspekşı. Zamanaui jaŋa emdık apparattar jäne emder qosyluda.
Qūralai ORDABAIQYZY,
«Aişa bibı» şipajaiynyŋ bas därıgerı:
- Demaluşylar men emdeluşıler eŋ äuelı qabyldau bölmesınen keiın mekememızdıŋ därıgerlerıne qaralady. Arnaiy diagnoz qoiylǧannan keiın ǧana emdeu prosesı bastalady. Mūnda eŋ myqty zamanui tehnologiialar negızınde diagnozdar qoiylady. Şipajai basşylary jylma jyl zamanaui jaŋa tehnologiiaǧa sai ärtürlı aparattardy satyp alyp otyrady. Sonyŋ negızınde sapaly em jürgızıledı. Zamanaui ärı jaŋa sapadaǧy aparattarymyz bar. Mäselen, VLOK (vnutrisosudistaia lazernaia ochişeniia krovi) – qan tamyrlardy lazerlık jolmen tazalauǧa arnalǧan aparat.
Emnıŋ eŋ negızgı türı – şipaly su. Ärtürlı aparattardy körgen el şipaly sudy ışudı ūmytyp ketetın jaǧdailar kezdesedı. Är joly tamaqqa deiın 100 gramm mineraldy su ışu kerek jäne 5-10 minut ötken soŋ fito-şai ışıledı, al 30 minuttan keiın tamaqqa barǧan abzal. Bızde köp salaly em türlerı qoldanylady. Ärbır emnıŋ arasynda 15-30 minuttai üzılıs jasap, dem alyp baryp emdı jalǧastyrǧan jön.
Almas JÜSIPBEKOV,
därıger, hirurg, urolog, gastroentolog:
- Şipajaida demaluşylarǧa barlyq jaǧdai jasalǧan. Bır mezgılde dem alyp, bır mezgılde qajettı em alyp ketuge tolyqtai mümkındıkter qarastyrylǧan. Arnaiy stasionarlyq emdeu bölımınde urologiialyq jäne ginekologiialyq, asqazan, bauyr, büirek jäne taǧy basqa dertterge qarsy jambasqa, qan tamyrlarǧa därılık eguler jürgızıledı. Qosymşa ärtürlı därumender aldyrtuǧa da bolady. Qan tazartu, sülık salu siiaqty em-dom aluǧa da mümkındıkter bar. Mūndai jan-jaqty em aluǧa jaǧdai jasalǧan şipajailar kemde-kem. Parafin-ozekerit, elektroforez, amplipuls, UFO, ingaliasiia, darsenval, almag 02, teplon, Jaŋaqorǧannan äkelıngen şipaly balşyq, ärtürlı därılık şöptermen, pantamen daiyndalatyn mineraldy vanna men duş, balqaraǧai men panta buymen bulaityn böşke, tört mezgıl fito şäiler, massaj jäne körşı Belarus mekenınen keletın Bişofit magniilı mineralı – 4 türı, antistress, buyndarǧa, vannalarǧa , öt şyǧaruǧa ışetın jäne balşyq qūiu, maraldyŋ müiızınıŋ qany taǧy basqa em türlerımen «Aişa bibı» şipajaiyna keluşılerge sapaly qyzmet körsetemız.
Qarlyǧaş QOSPANOVA,
«Aişa bibı» şipajaiynyŋ ashana bölımınıŋ meŋgeruşısı:
- Būl mineraldy su adam aǧzasynyŋ barlyq bölıkterıne paidaly. Qūramynda köptegen paidaly elementter bar. Qūramy öte bai. Joǧary mineraldy zattar kezdesedı. Bıraq, būl suǧa barlyq tamaq säikes kele bermeidı. Saryaǧaş suy dūrys adam tamaqtanǧan jaǧdaida ǧana em bolady. Sony em aluşylar eskerse eken deimız. Bız tamaqty emmen säikes keluın qadaǧalaiyz. Mäselenkei, dändı-daqyldardan äzırlenetın tamaq ış-qūrylysty tazalauǧa kömektesedı. Özderıŋız bılesızder, mineraldy sudyŋ eŋ paidaly tūsy – adamnyŋ as qorytu joldary. Kelgen demaluşy Saryaǧaşqa ışkı aǧza, as qorytu, ışek joldaryn, ötın tazalatuǧa keledı. Arasynda demaluşylar bılmestıkpen qūnarly tamaqtar, dämdeuıştermen äzırlengen as sūrap jatady. Bız barynşa as mäzırınıŋ dietalyq negızde äzırlenetındıgın, toiyp tamaq jeudı är demaluşy qataŋ qadaǧalaǧany dūrystyǧyn tüsındıruge tyrysamyz. «Auru – astan...» dep atam qazaq beker aitpaǧan. Köptegen dert dūrys tamaqtanbaudyŋ saldarynan tuady.
Sonymen qatar, daiaşylardyŋ ızettılıgıne, emdeluşı demaluşylardyŋ qyzmet körsetuıne airyqşa köŋılderı auyp jatady. Olar ünemı külıp, jaidary bolyp jüruı kerek. Būl emdeluşılerdıŋ köŋıl-küiıne äser etetın bırınşı şart. Basşylar barlyq qyzmetkerlerden sypaiy, biiazy boludy talap etedı. Būl bızdıŋ şipajaida dästür retınde qalyptasqan jaǧdai. Daiaşylar tört mezgıl em aluşylarǧa jügırıp jürıp qyzmet jasaidy. Barlyq em aluşylar daiaşylarǧa riza. Jaqsy köŋıl-küimen äzırlenıp, ūsynylǧan tamaqtyŋ özı em bolady. Emnıŋ basty kepılı – dūrys tamaqtanu. Är aptanyŋ är täulıgıne, är türlı dietalyq taǧamdar men qosa qazaqi jūma künı qazaqtyŋ etı, tary, bauyrsaq, sary ırımşık berıledı.
Äliia SÄRSENBAEVA, aǧa medbike:
- «Aişa bibı» şipajaiynda parafinmen, balşyqpen em-dom jasalady. Parafin boidaǧy buyndardan suyqty şyǧarady, denedegı tūzdardy erıtedı. Ol tızege, belge, jelkege jäne taǧy basqa buyndarǧa qoiylady. Balqaraǧai buymen, panta buymen bulandyru arqyly em jürgızıletın böşkeler de bar. Demalyssyz, meiramsyz, taŋǧy 05-ten keşkı 18-00 ǧa deiın em üzılısız jıberıledı.
Elmira QŪRMANBAEVA, medbike:
- Men şipajaida elektroforez, amplipuls, UFO tärızdı aparattarmen jūmys jasaimyn. Būdan özge de bızde emdık qūrylǧylar jetkılıktı. Därılık şöptermen ingaliasiia, darsenval, almag 02, teplon, mineraldy sumen auyz quystaryn juu taǧy basqa em türlerı jüzege asyrylady. Elektroforez jüike jüie syrqatyna myŋ da bır em bolsa, amplipuls tūz jinalǧanǧa qarsy taptyrmaityn daua. UFO – ultra külgın säuleler arqyly auyz, mūryn, tamaq joldaryna em jürgızetın qūrylǧy. Būl emdık qūrylǧy arqyly köptegen el-jūrtqa qyzmet körsetıp kelemız.
Halyq yqylasy
Janbolat ESENǦALİŪLY, mūǧalım:
- Men otbasymmen bırge Batys Qazaqstan oblysy, Terektı audany, Abai auylynan «Aişa bibı» şipajaiyna arnaiy keldım. «Aişa bibı» şipajaiy köŋılımızden şyqty. Qyzmet körsetu sapasy öte joǧary eken. Qyzmetkerlerınıŋ bärı de ünemı jymiyp, ızet körsetıp jüredı. Medbikeler men daiaşylardyŋ barlyǧy şetınen sypaiy, inabatty. Osyndai joǧary deŋgeidegı ūjymdy ūiymdastyra bılgen mekeme basşylaryna da alǧysymyz şeksız.
Gülbaqyt MOMYNOVA, aspazşy:
- Men Aqmola oblysyndaǧy Stepnogorsk qalasynan keldım. Sol qaladaǧy bırden-bır körnektı sport-internat mektebınıŋ ashana meŋgeruşısı retınde qyzmet jasaimyn. Tamaq daiyndau, as äzırleu boiynşa käsıbi mamanmyn dep aituyma bolatyn şyǧar. Sol sebeptı, barǧan jerımde ashanadaǧy olqylyqtar men artyqşylyqtardy bırden aŋǧaryp otyramyn. «Aişa bibı» şipajaiyndaǧy as mäzırı maǧan qatty ūnady. Mūndaǧy aspazşylar tamaqty dämdı etıp äzırlep qana qoimaidy, bar yqylas-peiılımen, taza köŋılmen, şyn nietpen ūsynady. Şipajaidaǧy aspazşylardyŋ käsıbi deŋgeiı öte joǧary ekendıgın aitqym keledı.
Jūmagül QALDYROVA, demaluşy:
- Men osy şipajaiǧa Reseidıŋ Novotroisk qalasynan «Aişa bibı» şipajaiyna arnaiy keldım. Saryaǧaş şipajaiyna keludı köpten armandap jür edım. Aqtöbenıŋ Hromtau qalasynda tūratyn Jadger Ujanova esımdı äpkem ekeumız aqyldasa otyryp osy «Aişa bibı» şipajaiyn taŋdaǧan edık. Äpkem ekeumız osynda bırge demalyp jürmız. Taŋdauymyzǧa ökıngen joqpyz, qaita öte quanyştymyz. Bızge mūnda massaj qyzmetı öte qatty ūnady. Mineraldy suy da tamaşa eken! Al keşkısın ūiymdastyrylatyn bi men oiyn-sauyq barlyq uaiym-qaiǧyny ūmyttyrady, boiǧa qozǧalys äkelıp, jattyǧu bolady, eŋ bastysy, köŋıl-küidı köteredı. Şipajaidyŋ baǧyndyrar asuy älı alda dep oilaimyn.
Marusia TAJİBAEVA, demaluşy:
- Biyl 2017 jyldyŋ mausym aiynyŋ ekınşı onkündıgınıŋ soŋynda mūnaily Maŋǧystau oblysy, Aqtau qalasy «MaŋǧystauMūnaiGaz» AQ bırlestıgıne qarasty «JetıbaiMūnaiGaz» öŋdırıstık basqarmasynyŋ käsıpodaq joldamasymen arnaiy oŋtüstık öŋırdegı «Aişa bibı» sauyqtyru keşenıne demaluǧa keldım.
Bızdıŋ käsıpodaq mūnaişylarǧa jyl saiyn jan-jaqqa demaluǧa joldama berıp otyrady. Degemen de, būl keşende menıŋ bırınşı ret boluym. «Aişa bibı» keşenınıŋ em-domy, qyzmet körsetu sapasy, tazalyǧy öte joǧary deŋgeide. Massaj, parafin, sülekpen emdeu, ış qūrylystaryn juu bölımderındegı jıgıtter men qyzdar maşyqtanǧan mamandar, barlyǧy öte kışıpeiıl, emdeluşılerge qūraq ūşyp qyzmet körsetedı. Keşen basşysy Jūmabek Nüsıpūly Almabekov demaluşylarmen jiı kezdesıp jüredı. Bızge mūnda qasiettı Ramazan aiynda demaluǧa būiyrǧan eken. Keşende arnaiy mal soiylyp, Ait merekesıne orai as berıldı. Mekeme basşysy tarapynan jasalǧan būl igı ıske köpşılık rizaşylyǧyn bıldırdı. Demaluşylarǧa būl da bır qazaqtyŋ darhandyǧy men keŋpeiıldıgın körsetkendei ıs boldy. «Aişa bibı» sauyqtyru keşenı basşylyǧy men qyzmetkerlerıne jäne özımızdıŋ «JetıbaiMūnaiGaz»-daǧy lauazymdy tūlǧalar T. Aidynov, T.Nysambaev myrzalarǧa alǧys aitamyn.
Daiyndaǧan Arman SERIKŪLY
