Qazaqstannyŋ studentterı nege şetel de bılım aluǧa qūmar? Özge eldıŋ bılımınıŋ Qazaqstannyŋ bılımınen aiyrmaşylyǧy nede? Būl saualdarǧa Türkiiada bılım alyp jatqan Tūran universitetınıŋ studentı Arujan Qabdolda jauap berdı.
-Arujan hanym, sūhbat beruge kelıskenıŋızge raqmet. Äŋgımemızdıŋ älqissasyn özıŋızden bastaiyq. Tuǧan jerıŋız, qai jerde oqisyz ?
- Almaty oblysy, Taldyqorǧan qalasynyŋ tumasymyn. Jasym 19-da. Qazırgı taŋda Tūran universitetınıŋ Halyqaralyq qatynastar mamandyǧynyŋ 3- kurs studentımın.
-Ädette, studentterdıŋ şetelge baryp oquyna ata-anasy qarsy bolady. Al sızdıŋ ata-anaŋyz būl şeşımıŋızdı qalai qabyldady ?
-Ata-anam ünemı menıŋ şeşımımdı qoldaidy jäne eşqaşan betımnen qaqqan emes. Barlyǧyn basynda tüsındırıp aittym. Türkiiaǧa ketuge şeşımdı bırge qabyldadyq desem de bolady. Olar eş qarsy bolmady. Kerısınşe tek qoldau körsettı, sapaly bılım aluymdy qalady.
-Şetelde oqu sanaly türde maqsatyŋyz boldy ma, älde kezdeisoqtyq pa?
-Şetelde bılım alu maqsatymda bar edı. Bıraq däl Türkiiada oqimyn degen oi eşqaşan oiymda bolmaǧan. Iаǧni Türkiiada oqu kezdeisoqtyq.
-Jetı jūrttyŋ tılın bıl, jetı türlı ılım bıl degendei, Arujan hanym, sızde şetelde tıl mäselesımen qiyndyq tumadyma?
-İä, basynda tıldı jetık bılmegenımız köptegen qiyndyq tuǧyzdy. Bıraq keiınnen tılımız jattyǧa bastaǧan soŋ qatty qiynǧa soqpady.
-Qazekeŋde şetelde oqyp kelse boldy jer kökke syidyrmai maqtaimyz, al şeteldıŋ bılımı Qazaqstannyŋ bılımınen aiyrmaşylyǧy nede?
-Bırınşıden, Türkiia JOO-nyŋ jyldyq tölem aqysynyŋ qoljetımdı, arzan baǧada boluymen erekşelenedı . Mysaly, Qazaqstanda ortaşa oqu aqysy 600-800 myŋ teŋgenı qūrasa ,Türkiiada eŋ qymbat oqu jylyna 150-160 myŋ teŋgenı qūraidy.
Al bılım beru jüiesı Qazaqstandaǧydai kreditasiia jüiesı boiynşa jüzege asady. Türkiiada studentter öte köp bolǧandyqtan üi jūmysy degen närse müldem joq, studentter tek özderı üşın ǧana oqidy jäne mūǧalımnıŋ aitqan är mälımetı tek aralyq baqylau jäne emtihan kezınde sūralady, emtihandar öte qiyn formatta ötedı. Sonymen qatar, ekzamennen öte almai qalǧan studentter kurstan kursqa qalyp otyrady. Mysaly, 4-kurs studentı bolsa, ekzamenderdı tolyq jappaiynşa 5-6-şy kursqa qalyp otyrady.
-Qazırgı taŋda şekara asyp, bılımın jetıldırıp kelgenderdıŋ qarasy qalyŋ. Alaida taiaqtyŋ ekı ūşy bolatyndyǧy sekıldı būl mäselenıŋ de oŋy men terısı bar ekenı aitpasa da tüsınıktı. Şet elde oqudyŋ jaqsy jäne jaǧymsyz jaǧyn aityp ketseŋız?
Jaqsy jaqtarynan bastasam, eŋ bırınşı adamnyŋ oi-örısı, bılımı men ömırge köz-qarasy tübegeilı auysady desem de bolady. Bız būl baǧdarlama arqyly är memleketten köptegen dos taptyq, bılımımızdı arttyrdyq. Türık halqynyŋ mädenietımen, ömırımen tanystyq. Oqyp jürıp köptegen jerlerde demaluǧa, qydyruǧa da mümkındık aldyq.
Al jaǧymsyz tūstaryna toqtalsaq, basynda jat elde jalǧyz qalǧandai sezınetınbız. Ol jerde senıŋ äkeŋ de, anaŋ da, bauyryŋ da, dosyŋ da bolmaidy. Tek bırge barǧan dostaryŋ bolady. Qinalǧanyŋda olardan basqa eşkım bolmaidy.
Şetelge oquǧa ketpes būryn psihologiialyq, moraldık tūrǧydan özındı daiyndap aluyŋ kerek. Basqa ölkede öz-özıne jauap bere alatyn, myqty adam boluǧa mındettısıŋ. Sebebı otbasyŋnan, jaqyndaryŋnan alys bolu, kezıgetın är türlı problema, tıldı jetık bılmeu siiaqty mäseleler osylardyŋ barlyǧy adamǧa kerı äserın tigızbei qoimaidy.
-Şet elge baryp oqimyn , şetel körgım keledı deitın studentterge qandai keŋes aita alasyz?
-Qazır jas, ambisiialary myqty kezde el aralap, özın barynşa damytqany dūrys dep oilaimyn. Şetelde oqu arqyly qoǧamda erekşe orny bar myqty, damyǧan individ retınde qalyptasa alasyzdar. Maqsattaryŋyz aiqyn bolsa, eşnärseden qoryqpau kerek dep sanaimyn. Tek özderıŋızge senıp, Qazaqstanymyzdy şetelge jaqsy jaǧynan tanytsaŋyzdar bolǧany.
-Sızge taǧy bır osyndai mümkındık berılse, şet elde bılım alyp, sol jerde bıtırıp sol elde qalatyn ba edıŋız?
- Osyndai mümkındık taǧy berıletın bolsa, nege basqa elde bılım almasqa, bılım beru jüiesın zerttemeske ?! Bıraq asqa şetelde qalu müldem oiymda joq. Qazaqstan Respublikasynyŋ azamatşasy bolǧanym üşın şetelden alǧan bılımım men täjıribemdı qoldanyp, Otanymyzdyŋ damuyna üles qosu - ülken armanym.
-Öte keremet sūhbat boldy , sättılık tıleimın!!!
Äŋgımelesken: Tūran universitetınıŋ
3-kurs studentı Nūrsūltan Nazarbaev
