Ūlttyq kıtaphanada Almaty qalasy Dın ısterı basqarmasy jäne «Adyrna» ūlttyq-etnografiialyq bırlestıgınıŋ ūiymdastyruymen «Alaş Orda»: ūlttyq ideia jäne dın mäselelerı» atty respublikalyq ǧylymi-täjıribelık konferensiia öttı. Jiynǧa ŪǦA akademigı, tarih ǧylymynyŋ doktory Hangeldı Äbjanov, önertanu ǧylymynyŋ doktory Şaizada Toqtabaeva, tarihşy Danagül Mahat jäne Alaş arystarynyŋ ūrpaqtary men ziialy qauym ökılderı qatysty.
Jiyndy aşqan tarihşy H.Äbjanov bügıngı ruhani jaŋǧyru tūsynda Qazaq elınıŋ mäŋgılık el boluyn közdegen Alaş ideiasynyŋ özektılıgı arta tüskenın atap aitty. Ǧalymnyŋ aituynşa, qazırgı dıni, saiasi ahualdyŋ kürdelı kezeŋınde Alaş ziialylary ūstanǧan memleketşıldık, ūlttyq salt-dästür men ädet-ǧūrypty därıpteu, dın bırlıgı ideialary özektılıgın joiǧan joq.
Konferensiianyŋ «Alaş ideiasynyŋ mänı men qalyptasu kezeŋı» atty bırınşı seksiiasynda söz alǧan önertanuşy Ş.Toqtabaeva qazaqtyŋ bırtuar ǧalymy Şoqan Uälihanovtyŋ jazbalaryndaǧy salt-dästür men dın mäselelerıne toqtalyp, köşpelı halyqtyŋ dındı ūstanuy ömır saltymen erekşe üilesım tapqanyna nazar audardy. «Bügıngı jahandanu ürdısı jailaǧan qoǧamda halyq önerı men ädet-ǧūrpy ūlttyq mädenietımızdıŋ özegı boluy kerek» dedı ǧalym.
HH ǧasyr basynda qazaq dalasynda patşalyq Reseidıŋ otarlyq saiasatyna bailanysty dın mäselesı uşyǧa tüstı. Köşpelı eldıŋ jauyngerlık ruhyn basyp-janşyp, özıne baǧyndyru üşın otarşyl bilık dındı paidalanǧany belgılı. Qazaqtyŋ dästür-salty men ömırıne ülken özgerıster alyp kelgen dıni saiasattyŋ astaryn jaqsy tüsıngen Alaş qairatkerlerı būl ürdıske belsene qarsy tūrdy. Olar dın men memleket bölek boluy tiıs dep, zaiyrly memleket qūrudy maqsat tūtty. Alaş ziialylary qazaq dalasyna missioner tatar moldalaryn jıberıp, halyqtyŋ aqyl-oi, sanasyn dınmen şyrmau arqyly özınıŋ saiasi müddesın ıske asyrudy közdegen otarşyl bilıktıŋ jymysqy saiasatyn qatal äşkereledı. Sol kezde de «öleŋ aitu, küi tartu künä» dep, eldı azǧyrǧan «ukaznoi» moldalar az bolmaǧan.
Konferensiianyŋ «Alaş jäne ūlttyq ideia» atty ekınşı seksiiasynda ǧalymdar dın men dıl tazalyǧy üşın arpalysqan Ahmet Baitūrsynūly, Älihan Bökeihanūly, Ǧūmar Qaraş, Smaǧūl Säduaqasov, Nauan hazıret syndy qairatkerlerdıŋ aǧartuşylyq küresterı jaiynda keŋınen maǧlūmattar keltırdı. «Oian qazaq, qorǧan qazaq» dep, eldı bılımge, bırlıkke ündegen Alaş ziialylarynyŋ ideialary bügıngı künı de ülgı tūtuǧa laiyq. «Alaş mūrasy – mäŋgılık qūndylyq. Bolaşaǧy bar eldıŋ mūraty mäŋgılık qūndylyqtarǧa negızdeluge tiıs. Ruhani jaŋǧyru da osy mūrattarmen tyǧyz bailanysty. Bäsekege qabılettı, damyǧan 30 eldıŋ qataryna bız öz tılımızben, dılımızben kıruımız qajet. Sondyqtan bız Alaş ideialaryn tereŋ ūǧynyp, olardy basşylyqqa alsaq eşqaşan adaspaimyz» dedı jiyndy qorytyndylaǧan Hangeldı Äbjanov.
Şaraǧa qatysuşylarǧa «Alaş arystary: ūlttyq dästür jäne dın» atty derektı film körsetıldı. Jiyn soŋynda «Adyrna» ūlttyq-etnografiialyq bırlestıgınıŋ jetekşısı Arman Äubäkır konferensiiaǧa qatysqan ǧalymdarǧa alǧyshattar men sertifikattar tapsyrdy.
Dina İmambaeva, "Ana tılı".
