Jyl basynan berı äleumettık maŋyzy bar tauarlar baǧasy ösude. Äsırese, mausym saiyn baǧasy qūbylyp tūratyn kökönıs, importqa täueldı jäne syrtqy naryqta sūranysqa ie tauarlar qymbattaǧan. Statistikalyq derekterge köz jıbersek, künbaǧys maiy, qyzylşa, kartop pen säbızdıŋ qūny eselep ösken.
Aqyrynda azyq-tülık baǧasynyŋ qymbattauy eldı alaŋdatqan kökeikestı mäselelerdıŋ bırıne ainaldy. Halyqtyŋ kündelıktı tūtynatyn önımderınıŋ baǧasyna, tıptı el Parlamentı men Memleket basşysy nazar audardy. Prezident Q.Toqaev Ükımet basşysy A. Mamindı qabyldaǧanda, oǧan äleumettık maŋyzy bar azyq-tülık tauarlarynyŋ baǧasyn ūstap tūru jönındegı şaralardy jüzege asyruǧa basa män berudı tapsyrdy. Ükımet otyrysynda azyq-tülık pen tūtynu tauarlary, qyzmetter baǧasynyŋ ösuı talqylandy. Jalpy aitar bolsaq, el boiynşa azyq-tülık baǧasyn tūraqtandyru üşın sauda jelılerıne 33 milliard teŋge subsidiia bölındı. Aldaǧy uaqytta būl qarjy 50 milliardqa jetkızıledı. Būl turaly Premer-ministrdıŋ bırınşı orynbasary Älihan Smailov mälımdedı. Onyŋ aituynşa, bügınde öŋırlık tūraqtandyru qorlarynda 20 myŋ tonna azyq-tülık bar. Būǧan qosa tauardy satyp aluǧa kelısımşart jasalyp otyrǧan körınedı. Sondai-aq, aldaǧy uaqytta köterme taratu ortalyǧyn salu mındetı tūr.
Al, elımızdıŋ Auyl şaruaşylyǧy Saparhan Omarovtyŋ aituynşa,
Qazır naqty kartop joq emes, bar. Byltyrǧy kartop el astanasynyŋ özınde 200 teŋgeden satylyp jatyr. Bıraq, adamdar jaŋa şyǧyp jatqan kartopty alǧysy keledı. Jaŋa şyǧyp jatqan kartop qazırgı kezde Özbekstan, Qyrǧyzstannan kelıp jatyr, onyŋ baǧasy ärine joǧary, -degen edı.Bazar narqy qandai ekenın kündelıktı tūtynatyn tauarlar narqynan bıluge bolady. Baǧa qymbatşylyǧy jalǧasuda. Elde kartoptyŋ 1 kelısınıŋ qūny orta eseppen 300-350 teŋgege, al säbız – 400-500 teŋgege jettı. Baǧa qymbattyǧy turaly sūraǧanymyzda saudagerler özderıne tauarlardyŋ būrynǧydan älde qaida joǧary baǧamen kelıp jatqanyn aityp qaldy.
Byltyr osy kezde köterme saudalauşylardan kökönısterdı arzanǧa alatynbyz, biyl kartop ta, säbız de öte qymbat. Onyŋ sebebın sūrasaq, är närsenı alǧa tartady. Janar-jaǧarmai qymbattady. Teŋge qūnsyzdandy. Quaŋşylyqqa bailanysty kökönıstıŋ şyǧymy az bolypty. Odan qaldy pandemiiany alǧa tartady,- deidı Janar esımdı saudager.Al, Taldyqorǧan qalasynyŋ äkımdıgı baǧany tūraqtandyru baǧytynda qandai jūmystar atqaryp jatyr degen saualymyzǧa jauap ızdep kördık. Barşaǧa aian, qaladaǧy «Kommunaldy bazarda» aptanyŋ senbı künderı järmeŋke ötkızu dästürge ainalǧan.
-Oblys ortalyǧy Taldyqorǧan qalasynda äleumettık maŋyzy bar tauarlardyŋ baǧasyn tūraqtandyruǧa bailanysty şaralar jasalyp jatyr. Oblystaǧy käsıpkerlık jäne industrialdy- innovasiialyq damu basqarma, Statistika deapratamentımen bızdıŋ bölım bırlesıp, Ükımet qaulysymen bekıtılgen halyq tūtynatyn 19 türlı äleumettık maŋyzy bar tauarlarǧa monitorg jasalyp keledı. Halyq kündelıktı tūtynatyn nan önımderınıŋ baǧasyn ūstap tūru üşın «Jetysu» äleumettık –käsıpkerlık korporasiiasy AQ (SPK ) 180 tonna 1-sūrypty ūndy naubaihanalarǧa taratty. Mäselen, «Duisenbinov» JK-40 tonna, «Jumankulovoi» JK- 20 tonna, «Vatulko» JK-120 tonna bölındı. Mūnan özge korporasiianyŋ äleumettık 3 dükenı bar. Olar: Eskeldı köşesı 242/2,«Sanjar» dükenı, Abylaihan 113, Ötenai auylyndaǧy «Aizere» dükenderı. Jergılıktı önım şyǧaratyn «Akkus» JŞS, «JLC Süt» JŞS, «Aidyn» JK süt pen süt önımderın, jūmyrtqa men qūs etı, mai-qaimaq saudalaityn 4 düken men 12 sauda düŋgırşekterı jūmys jasaidy,-deidı «Taldyqorǧan qalasy käsıpkerlık bölımı» MM basşysy Nūrbol Qaliahmetov.Qazırgı taŋda jeŋıldetılgen qarjylandyru arqyly sauda jelılerı öz tauarlaryn jūrtşylyqqa jeŋıldetıp ūsynuǧa yntaly. Būl baǧytta, jeŋıldetılgen qaryz alǧan «Sabyrjan i K» JŞS, «Toimart» pen «Sanjar» dükenderınde halyq köp tūtynatyn tauarlardyŋ baǧasyna jeŋıldık beretın sörelerge nazar audaruǧa bolady. Būdan basqa, «Jetysu» ÄKKAQ qoimalary men sauda jelılerınde maŋyzdy tauarlardyŋ qory bar jäne de būl önımderdı belgılengen baǧada satuǧa mümkındık beredı. Mäselen, «Magnum» sauda üiınde 1 tonna-kürış, 1,1 tonna- qant, 1,0 tonna- kespe, 970 myŋ litr- sūiyq mai bolsa, osyndai mölşerde «Skif Treid» sauda ortalyǧynda da azyq-tülık qory bar. Sondai-aq, «Jetysu» ÄKK kürış 81,6 tonna, qant- 438,8 t, kespeler- 15,3 t, sūiyq mai-13,0 tonna saqtalyp otyr. Jalpy alǧanda, qala boiynşa el üşın maŋyzy bar tauar türlerınıŋ baǧasyn qalypty ūstap tūruǧa qatysty jūmystar jürgızıle beredı. Al mamandardyŋ sözıne süiensek,kökönıster baǧasynyŋ biylǧy ösuıne elektr energiiasy, tasymaldau, tas joldardyŋ aqyly boluy da öz äserın tigızgen. Aldaǧy uaqytta, kökönıs mäselesı şeşıledı dep kütılude. Elde şarualar alqaptaryndaǧy önımdı jinaidy.
