Ushar basyn bult shalǵan Alataýdyń baýraıyna aqshańqan kıiz úı tigilgen. Aınalasy alqyzyl gúlge oranǵan qazaqy úıdiń mańyna burymdy qyz-kelinshekter jınalyp, saýyq-saıran quryp otyrǵandaı. Al anaý shettegi aq kımeshekti qos báıbishe salmaqty áńgimeniń tıegin aǵytqanǵa uqsaıdy. Bul qazaq qyzdarynyń arasynan shyqqan tuńǵysh sýretshi Aısha Ǵalymbaevanyń «Kıiz úı janynda» atty kartınasyndaǵy kórinis.
Ómir boıy qolynan qylqalamy túspegen sýretshi Aısha Ǵalymbaeva ártúrli janrlarda júzdegen kartına jazyp, respýblıkalyq, odaqtyq, halyqaralyq kórmelerge qatysty. Eńbegi elenip, el qurmetine bólendi. Alaıda sýretshiniń balalyq shaǵy aýyr ótti. Aısha Ǵarıfqyzy 1917 jyly 29 jeltoqsanda Almatyǵa taıaý jerdegi Esik aýylynda dúnıege kelgen eken. Áke-sheshesinen erte jetim qalǵan ol anasynyń sińilisiniń qolynda ósedi. Sińilisi Hanıfa apaıynyń tórt balasyn ósirip jetkizemin dep júrip turmys ta qurmaǵan. Asharshylyq jyldary jáýdirep otyrǵan balalarǵa azyq taýyp berý ol úshin óte qıynǵa soǵatyn. Aısha sýret ónerine kishkentaıynan qyzyqty. Qaǵazdyń qat, qaryndashtyń joq kezi bolsa da ebin taýyp sýret salatyn. Áke ornyna áke, ana ornyna ana bolǵan Hanıfa balalardyń betterinen qaqpaı ósirdi. Olardy qasyna otyrǵyzyp ismerlikke baýlydy. Keıinnen Aısha aýyldaǵy mektepten bilim alyp, arabsha hat tanydy. 1943 jyly Almaty kórkemsýret ýchılıesin bitirgen soń Máskeýdegi Búkilodaqtyq kınematografııa ınstıtýtynyń moda óneri fakýltetine túsedi. Oqýyn oıdaǵydaı támamdaǵannan keıin shyǵarmashylyqtan bir sátke de qol úzgen joq. Ol tańnyń atysynan úıdiń janyndaǵy sheberhanasyna bet alar edi. Aıadaı sheberhanasynda otyryp bastaǵan kartınasyna oıly kózderimen uzaq qaraıtyn. Uzaq qaraıtyn da, oıyn jınaqtap baryp jazýǵa kirisetin. Palıtradaǵy oınaqy boıaýlar kenep betine túsken saıyn mazmuny baı kartına qazaq ómirinen syr shertetin. Aısha Ǵarıfqyzynyń shyǵarmashylyǵyndaǵy negizgi taqyryp qazaq áıeliniń obrazy edi. Onyń ár jazǵan portretindegi negizgi oı bir arnaǵa kelip toǵysatyn. Iaǵnı keńes dáýirindegi áıelderdiń sulýlyǵy, sáni, tirshiligi beınelenetin. Atap aıtsaq, «Qostanaı berekesi», «Jemis jınaýshy», «Kúlásh ánderi», «Kesteli kımeshek» syndy portretterinen sol dáýirdiń ıisi ańqıdy. Sonymen qatar alpysynshy-jetpisinshi jyldary ultymyzdyń ónerin, mádenıetin beıneleýge den qoıdy. Osy tusta sýretshiniń shyǵarmashylyǵynda ártúrli taqyryptaǵy sıýjettik kartınalar oryn aldy. Aısha Ǵalymbaeva kartınadan bólek «Mahabbat týraly ańyz», «Ójet qyz», Shoqan Ýálıhanov týraly «Onyń zamany áli alda», «Bul Shuǵylada bolǵan edi» deıtin fılmderdiń qoıýshy sýretshisi boldy. 1958 jyly «Qazaqtyń ulttyq kıimderi» atty albom shyǵardy. Sýretterin toptastyrǵan kitaptar da jaryq kórdi. Sonyń birin paraqtap otyryp, «Qýanyshty kún» atty kartınasy erekshe kóz tartty. Sýrettiń boıaýynan buryn mazmunyn túsinýge tyrystym. Munda sýretshi kúzgi jıyn-terin aıaqtalǵannan keıingi saban toıdy beınelegenge uqsaıdy. Qońyr kúz. Ortada ulttyq kıim kıgen qyz shyr kóbelek aınala bılep júr. Mańaıyna jınalǵan qyzdar qońyr dombyradan kúmbirlete kúı tógip otyr. Arǵy planda qyzyl tústi jalaýlar jelbireıdi. Báıge, kúres, arqalanǵan adamdar. Bul polotnoda qylqalam sheberi halyqtyń qýanyshyn, rýhyn, kóńil kúıin sezine otyryp jetkizgen. Aısha Ǵalymbaeva ár kartınasyn úlken tebirenispen, tolǵanyspen bastaǵany anyq. Ár sýretti bastar aldynda tereń oıǵa shomatyn. Bul týraly uly Reshat Qojahmetov áńgimelep berdi. – Áli esimde... Kishkentaı kezim. Anam sheberhanasynda kóp ýaqytyn ótkizetin. Men oıanǵansha sol jerde jumys istep keletin. Kelgennen keıin tamaǵymdy berip, úı sharýasyn yńǵaılap qaıta ketetin. Anam keıbir kartınalaryn az ýaqytta aıaqtasa, endi birin jyldap, aılap jazatyn. Tabıǵat kórinisterin beınelep, úıge ilip te qoıatyn. Ákem Faızrahman ónerden alys bolǵanymen, anamdy únemi qoldap, shyǵarmashylyǵyna múmkindik týǵyzýshy edi. Anam arasynda ýchılıede sabaq ta berdi. Kóptegen belgili sýretshilerdiń topshysyn myqtap, qanatyn qataıtty. 1971 jyl. Men Máskeýde ekinshi kýrsta oqyp júrgen kezim. Bir kúni úıden sýyq habar keldi. Ákem qaıtys bolǵan eken. Aıaq astynan bolǵandyqtan ba, qabyrǵamyzdy qaıystyryp ketti. Sodan bastap anamnyń kóńilin aýlap, qabaǵyna qarap otyratynmyn. Demalysta qala syrtyna plenerge shyǵatynbyz. Sol kúnder búgin kelmeske ketti, – deıdi ol ótken kúnderdi eske alyp. Búginde Reshat Faızrahmanuly anasynyń izin jalǵastyryp keledi. Ol saz balshyqtan qumyra, kompozıııalyq músinder jasap, alys, jaqyn shetelderde ótetin kórmelerge qatysyp júr. Anasynyń ónerin óshirmeı kele jatqan uly bar, ónerin baǵalaıtyn halqy bar.
Tolyǵyraq:
https://egemen.kz/article/161900-oenerinde-oetkenninh-izi-zhatyr
