«Adyrna» ulttyq portalynyń kezekti suhbaty Mańǵystaý oblysy, Túpqaraǵan aýdanynyń tótenshe jaǵdaılar bóliminiń basshysy Nurqoja Qojabergenulymen boldy.
- Qyzmetińiz týraly aıtyp ótseńiz. Bir kúnińiz qalaı ótedi?
- Biz, tótenshe jaǵdaılar bólimi barlyq tabıǵı jáne tehnogendi sıpattaǵy tótenshe jaǵdaılardy aldyn alý, sonymen qatar joıý maqsatynda jumystar atqaramyz. Kúndelikti tańerteń 8-de órt sóndirýshiler, ıaǵnı qaraýyl kezekshilikke túsip, táýlik boıǵy kezekshilikti uıymdastyrady. Qyzmetke kele salysymen tańerteńgilik túgendeý, tekserý, adamdardyń jaǵdaıyn baqylaý sharalary jasalyp, ári qaraı jumysqa kirisemiz.
Mysaly, qaraýyldyq kezekshilikte ártúrli jaǵdaılar bolady. Basty qundylyǵymyz – azamattyq qorǵaý týraly zańǵa sáıkes adamnyń densaýlyǵy. Odan bólek úı janýarlaryna, jalpy janýarlarǵa kómektesip jatamyz. Qandaı jaǵdaı bolmasyn, jumys telefonyna qońyraý tússe, kómektesýge árkez daıynbyz. 101 nómiri táýlik boıy, sonymen qatar 112 nómiri halyqqa qyzmet etedi.
Jarty jyldyqtyń qorytyndysy boıynsha órt sóndirý bóliminde 406 shyǵys boldy. Anyqtama retinde aıtyp óteıin, oǵan órt jaǵdaılary, 16 janý jaǵdaıy, órt-taktıkalyq sabaqtar, sý kózderin tekserý t.b. jaǵdaılar jatqyzylady.
- Tótenshe jaǵdaılar qandaı bólimderge bólinedi? Halyqtyń biletini órt sóndirý bólimi ǵana.
- Bizde órt sóndirý bóliminen bólek jedel qutqarý bólimi jumys isteıdi. Qazir - ózińiz biletindeı sýǵa túsý maýsymy. Osy kezeńde qaýipsizdik sharalaryn saqtaý shart. Jedel qutqarý bólimi adamdardyń sýǵa qatysty máselelerimen aınalysady. Bıyl aýdan boıynsha 2 qaıǵyly jaǵdaı tirkelip úlgerdi (sýǵa batý jaǵdaıy). Sondaı jaǵdaılarda órt sóndirý jáne jedel qutqarý bólimi birlesip qyzmet atqarady. Negizinen mundaı tótenshe oqıǵalar jalpy bólimge tıesili.
- Halyqtyń arasynda tótenshe jaǵdaılardy aldyn alý boıynsha qandaı sharalar uıymdastyrylyp jatyr?
- Tótenshe jaǵdaılar bóliminiń bir jylǵa arnalǵan arnaıy jospary bar. Sol jumys josparyna sáıkes tótenshe jaǵdaılardy boldyrmaý jáne olardy aldyn alý maqsatynda profılaktıkalyq sharalar júrgiziledi. Mysaly, jyl bastalǵaly barlyq aýdan boıynsha bilim berý oryndarynda, balabaqshamen, oqýshylarmen túsindirme jumystary júrgizilip jatyr. Órt qaýipsizdigi, tótenshe jaǵdaı taqyrybynda muǵalimdermen birge dárister oqylyp, ınteraktıvti sabaqtar ótkiziledi jáne jarystar uıymdastyrylady.
Odan bólek jylytý maýsymy kezinde (qazan men sáýir aılary aralyǵynda) qyzmetkerlerimiz turǵyn úılerde úgit-nasıhat jumystaryn júrgizip otyrady. Sonymen qatar teńiz jaǵasynda demalyp júrgen adamdarǵa sýda adamnyń ózin ustaýy, sýdaǵy qaýipsizdik, qaıǵyly jaǵdaılardy aldyna alý baǵytynda túsindirme jumystary tıisti deńgeıde aıtylady. Odan bólek uıymdar men mekemelerde órt jaǵdaılaryn aldyn alý maqsatynda sol oryndardy tekserý jospary bar. Osyndaı birlesken sharalar árdaıym júıeli túrde jospar boıynsha júrgizilip otyrady.
Qazir - órt qaýipti kezeń. Oblysymyzda, aýdanda dala órti deıtin joq. Óıtkeni bizde orman joq. Dese de sáýir aıynan qyrkúıek aıyna deıingi aralyqty órt qaýipti kezeń deımiz. Dala órtterin aldyn alý maqsatynda jergilikti atqarýshy organdarmen, kásipkerlik bólimmen birlesip egistikte, dalada jumys jasaıtyn mekemelermen dóńgelek ústelder uıymdastyryp, túsindirme jumystary jasalady. Kez kelgen tótenshe oqıǵanyń aldynda túsindirme-eskertý jumystaryn jasaımyz. Halyqqa jadynama taratyp, vıdeorolıkter túsirip kórsetemiz. Basty maqsatymyz – halyqty aqparattandyrý.
- Osy salaǵa bet buramyn degen nıeti bar jastarǵa qandaı keńes beresiz? Olar qaı jerde bilim alýlary kerek?
- Bizde Qazaqstan boıynsha Kókshetaý qalasynda ornalasqan «Kókshetaý tehnıkalyq ınstıtýty» qyzmet atqarady. Tótenshe jaǵdaılar salasyndaǵy mamandardy daıyndaıtyn jalǵyz joǵary oqý orny - osy. Bıyldan bastap bul ınstıtýttyń satysy «azamattyq qorǵaý akademııasy» statýsyna aýysty.
Odan bólek bizde 11 jyl oqyǵan jalpy bilimmen de jumysqa kirýge múmkindik bar. Olar kishi serjanttyq quramǵa alynady. Eger er azamat jasy 35-ten aspaǵan, densaýlyǵy jaramdy bolsa, órt sóndirý salasyna jumysqa qabyldaımyz. Bul salaǵa kelý dıplomdy qajet etpeıdi. Dese de adam mansaptyq ósýdi qalasa, dıplomy bolýy kerek. Keıde jas jigitter dıplomsyz órt sóndirýshi bolyp jumys istep júrip, ózimizdiń oqýymyzdy syrttaı oqyp, ári qaraı ofıerlikke deıin, odan ári basshylyq quramǵa ósýge múmkindik alady.
Bizde tek órt sóndirýshiler emes, ınjenerlik mamandyqtar, qurylys jáne elektr salasyn bitirgen mamandar da qyzmet atqarady. Sonymen qatar bizdiń salanyń qyzmetkerleri zeınetke erte shyǵady. Erekshelik - ýnıversıtette oqyǵan tórt jyl jas mamannyń «stajy» bolyp esepteletindiginde. Jańa ǵana oqý bitirgen mamannyń eńbek kitapshasynda tórt jyl eńbek ótilimi bar degen jazý bolady.
Eskeretin jaıt, jumysqa qabyldanatyn mamandar arasynda medıınalyq baıqaý qatań júrgiziledi. Sonymen qatar dene shynyqtyrý boıynsha qosymsha synaqtar bolady. Mundaǵy maqsat – tótenshe jaǵdaı kezinde bolýy múmkin qaıǵyly oqıǵalardy aldyn alý.
- Áńgimeńizge rahmet!
Suhbattasqan: Aqmaral BEREKET,
«Adyrna» ulttyq portaly
