Bız bıletın kölık jürgızuşılerınıŋ barlyǧy jalpaq tılmen aitqanda "taksistter"- jüzderı qartaŋ kelgen, eludı eŋsergen jandar. Rasymen qai kezde bolmasyn "taksige" mıngen boida köretın "taksistterımız" arasynda bıraz ömır körgender köp. Ony tür tūrpatynan, jüzınen, tıptı kölık aidauynan, sözınen ajyratu äste qiyn emes. İä, bügıngı taqyrybymyz "taksistterge" arnalmaq.
Bıraq keiıpkerımız eludı eŋsergen jannyŋ bırı emes. Taqyrybymyz jas ta bolsa jasap jürgen jūmysyna üş jyldan asqan Älen Quanyş turaly bolmaq. Ol 18 jasynda qūjatyn alǧan boida osy jūmysqa qyzyǧuşylyqpen ainalysyp bastaǧan.
Kışkentaiynan mehanika tılıne jaqyn bolyp ösken Quanyş öz mamandyǧyn da kölık salasymen bailanystyrǧan. Quanyş biyl 21 jasta. 18 jasqa tolysymen kölık jürgızu kuälıgın alǧan ol- auyl men qala arasyna qatynap, keiın ädetke ainaldyryp ketken. Qazırgı taŋda auyldyŋ beldı taksistterınıŋ bırı. Jastaiynan maşinanyŋ maitalmany bolyp alǧan janmen "Adyrna" ūlttyq portalynyŋ tılşısı sūhbattasyp kördı:
- Quanyş myrza, köp taksist kökelerımız zeinet jasynan keiın üide bos otyrmaiyn dep osy jūmysty qolǧa aluşy edı. Sız 18 jasqa tolysymen bastap ketıpsız. Oǧan ne sebep?
- Kışkentaiymnan oiynşyq kölıktermen köp oinauşy edım. Sosyn arbalardy maşina qylyp süiredım. Eseie kele velosiped teuıp jürdım. Ülkender üşın būl jai ǧana ekı döŋgelektı jäi zat körıngenımen men üşın "asyl dünie" edı. Döŋgelegı jarylyp qalsa, özım ürıp, jöndep aluşy edım. Keiın 14 jasymnan bastap, äkemnıŋ kölıgın aidap üirendım. Maǧan äkem üiretıp äure bolmady. Özım onyŋ qimyldaryn qaitalai otyryp 1 apta ışınde lezde üirenıp aldym. Auylda tūrǧannyŋ paidaly tūsy sol ǧoi. Kermiyq dalada böget bolar eşteŋe joq. Kölıktı tızgındep alyp, oidy qyrdy aralap qyzyqtauşy edım. Osylaişa kölıktı de jöndep üirenıp aldym. Jastaiymnan janyma jaqyn, jatsynbaǧan ısım bolǧandyqtan süiıktı ısımdı- şynaiy jūmysyma nege ainaldyrmasqa degen oi tuyndady. Onyŋ üstıne bıtırgen mamandyǧym da "mehanizator" bolǧasyn tıptı alystaǧym kelmedı. Osylaişa 18 jasymda-aq "taksist" bolyp şyǧa keldım. Oǧan da biyl 3 jyl tolady eken.
- Sızge auyl men qala arasyna qatynau qanşalyqty tiımdı? Aiyna qanşa teŋge tabasyz?
- Būl jūmystyŋ maǧan berer "raqaty" köp-aq. Eger, auyl men qala arasyna qatynau tiımdı bolmasa, būl jūmysty äuelde toqtatqan bolar edım. Jalpy bır adamǧa 1500tg-den alamyn. Sonda aiyna kemı 180 000- teŋgeden tömen tüspeidı. Keide bır künde ekı ret adamdardy tasityn kezder de bolyp tūrady. Äsırese, jaz ailary tynymsyz qalaǧa aǧylatyn adamdyrdyŋ sany köp.
Būryn student kezımde qala ışınde "taksist" boluşy edım. Qazır üilendım. Sondyqtan auyl men qala arasyna adam tasu men üşın eŋ qolaily, tiımdı jūmystyŋ közı. Bır jaqsysy mūnda saǧan eşkım basşylyq etpeidı. Qalaǧan uaqytyŋda qalauyŋşa jūmysty jasai alasyŋ. Men üşın qazırgı uaqytta būdan asqan baqyt joq.
- Jolda köp jüremın dep qaldyŋyz. Ūzaq uaqyt boiy tapjylmai rölde otyrudan şarşap ketetın kezıŋız bola ma?
- Būryn är balanyŋ sanasynda "men ǧaryşker bolam" degen qiial boluşy edı ǧoi. Sol arman menıŋ de balaŋ jüregımde bolǧan edı. Qazır kölıkke mınıp, tūlparymmen jüitkıgen kezde aspanda qalyqtap ūşqandai sezımge bölenem. Sondyqtan kölıkte tapjylmai otyru jalyqtyrady dep aita almaimyn. Äitkenmen, künı boiyn kölıkte otyrǧannan şarşaitynym ras. Bıraq üidegı tättı qyzymnyŋ jüzın körıp, bır iıskegennen mauqym basylyp, şarşaǧanym lezde basylady. Odan qalsa jolda adamdarmen tıldesıp, jol qysqartatynym taǧy bar.
- İä, sol jaiynda aityp ötıŋızşı. Mıngen jolauşylarmen qandai taqyrypta äŋgımelesesızder? Qandai da bır qyzyq jailar ötken be edı?
- Men auyldaǧy eŋ jas "taksist" bolǧandyqtan mıngen jolauşylarmen onşa äŋgımelespeitınmın. Qazır uaqyt öte kele qalai äŋgımege tartyp alatynymdy bılmei de qaldym. Būl osy jūmysymnyŋ arqasy dep bılemın. Sebebı, adam tılın tauyp, bırden äŋgımege ainaldyru da oŋai jūmys dep oilamaimyn. Saǧan bır qyzyq jaidy aityp bereiın. Qala ışınde qatynap, jūmys jasap jürgen kezım. Qazır taksistterge de adam tabu oŋai ǧoi.
Türlı telefonnyŋ tılımen adamdar özderı habarlama qaldyrady. Söitıp, nesın sozaiyn bır jas jıgıt habarlama berdı. Özım de sol ainalada jürgen edım, ala keteiın degen oimen qabyldadym. Söitıp, ol kısı bır meiramhanadan mındı. Ol kezde äielımmen älı otbasyn qūrmadyq. Qyz ben jıgıt bop jürgen kezımız.
Maǧan öz otbasynyŋ suretın körsetıp, tanystyrǧan bolatyn. Bıraq älı onyŋ tuystarymen jüzbe-jüz kezdespegen edık. Äielımmen ol adamnyŋ ne qatysy bar deisıŋ ǧoi? Söitıp jüzıne qarap qalsam, baǧanaǧy er adam qyzymnyŋ tuǧan jezdesı bolyp şyǧa kelmesı bar ma? Men sol jerde qyzaryp, ūialyp baram. Men ony tanimyn.
Ol menı älı tanymaidy bır jaqsysy. Sosyn naqty sol kısı ekendıgıne köz jetkızu üşın jūmysyn sūrap, äŋgıme arasynda otbasyn, jönın sūraǧam. Däl özı bolyp şyqty. Mejelegen jerge jetkennen keiın, kelısken aqşany berıp jatyr. Men sol jerde ne alarymdy bılmei, ne almasymdy bıraz degbırıp qaldym. Almasam taǧy tüsınbei qalar dep, amalsyz jol aqysyn aldym. Mıne, sondai qyzyqtar köp bolǧan edı.
Keiın tanysqanda ol menıŋ, men onyŋ betıne qarap bıraz külıp alǧanymyz bar. Negızı qyzyq jailar öte köp. Qaisy bırı esımde qaldy deisıŋ? Keide qalaǧa jetuge säl qalǧanda "oibai üide zatymdy ūmyttym, kerı qaittyq" ,- deitın apalar bolady. Joq, deseŋ auylda senen asqan jaman adam joq bolyp şyǧa keledı. Sosyn amalsyz kerı baratyn kezder de oryn alyp tūrady. Däl sol uaqytta aşuǧa bulyqqanymmen qazır eske alsam, erıksız külgım keledı.
Sosyn, men saiasatty saǧyzşa sozyp aitatyn "taksistterdıŋ" qatarynan bolǧym kelmeidı. Äŋgımenıŋ basqa da körkem türlerı köp qoi. Sondyqtan meiılınşe jolauşylarmen köŋıldı söilesıp, äŋgımege tartamyn. Bärıbır kölıgıme äiel adamdardan görı er adamdardyŋ mıngenın qalap tūramyn. Sebebı, apailar jaǧy köbıne ūiyqtaidy. Er adammen bolsa, qai jaǧynan bolmasyn äŋgımenıŋ auany jaqsy bolady.
- Öte äserlı äŋgıme boldy. Jas ta bolsa bıraz ömırdı, bıraz qyzyqty bastan ötkerıpsız. Jolyŋyz qaşan da aşyq bolsyn! Astyŋyzdaǧy tūlparyŋyz jüitki bersın, jolauşylaryŋyz köp bolǧai!
"Adyrna" ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
