Soŋǧy kezderı būqaralyq aqparat qūraldary men äleumettık jelıde dın qyzmetkerlerıne qatysty, onyŋ dıni bılımı jaily negızsız aiyptaular men orynsyz syn jazbalar jiı jariialanyp, mūsylman qauymy arasynda tüsınbeuşılık tudyruda. Eŋ ökınıştısı, osy baǧytta jazylǧan maqalalar men jazbalarǧa pıkır qaldyrǧan äleumettık jelı qoldanuşylary qoǧamda İslam, meşıt turaly jaǧymsyz pıkır qalyptastyryp jatqanyn baiqamauda.
Halqymyz: «Adam bılmegennıŋ jauy», – degendei, İslam dını turaly tolyq közqarasy qalyptaspaǧan, meşıt jūmysynan habarsyz keibır aǧa-bauyrlarymyz ben äpke-qaryndastarymyz qasiettı dınımız jaily jaǧymsyz pıkırın aşyq aityp, özgelerdıŋ kökeiıne kümän ūialatuda.
Būqaralyq aqparat qūraldary qyzmetkerlerı men äleumettık jelı qoldanuşylary İslam turaly, sonymen qatar elımızdegı küllı isı mūsylman qauymynyŋ qaraşaŋyraǧy – Qazaqstan mūsylmandary dıni basqarmasy jaily terıs aqparat taratu arqyly özınıŋ ary men namysyn, dıni senımı men asyl dının qorlap jatqanyn tüsınse eken dep oilaisyŋ.
Osy rette 2006 jyly elımızde ötkızılgen Älemdık jäne dästürlı dın köşbasşylarynyŋ kezektı sezınde būqaralyq aqparat qūraldary ökılderıne qarata aitylǧan Elbasynyŋ myna sözı erıksız eske tüsedı: «Būqaralyq aqparat qūraldary basqa dındegılerdıŋ qasiettı sezımderın qorlaudy ūşyndyra tüsse, onda būl jurnalisterdıŋ erte me, keş pe öz nanymdarynyŋ qorlanuymen betpe-bet keletını aiqyn. Bıreu üşın qasiettı närse basqa bıreu üşın äzıl nemese kelemej taqyryby bolmauy kerek. Būl qarapaiym qaǧidany, ökınışke qarai, jurnalister men saiasatşylar jiı būzady».
Şariǧatymyz är mūsylmannan dūrys söileudı nemese ündemeudı talap etedı. Soŋǧy Paiǧambarymyz Mūhammed (oǧan Allanyŋ salauaty men sälemı bolsyn): «Kımde-kım Alla Taǧalaǧa jäne aqyret künıne iman keltırse, jaqsy söz söilesın nemese ündemesın», – dep eskertken.
Jüsıp Has Qajyb Balasaǧūni babamyz bır öleŋınde:
«Qadırlısı – tılıne ūiat sıŋgender,
Jürek sözın jüregımen bılgender.
Tura sözge kelgende tıl tartpaǧyn,
Qyŋyr sözdı jasyr, tekke laqpaǧyn», – dep jyrlaidy.
Qazır aqparattyŋ zamany. Bız künıne qanşama aqparat alamyz. Alaida sol aqparattardy oi süzgısınen ötkıze bermeimız. Tıptı, körmegen nemese däleldenbegen aqparatty bıreuge jıbere salamyz. Būl ısımızge qatysty Qūrannyŋ aitar ükımı bar: «Äi mümınder! Pasyq bıreu habar äkelse, ony anyqtaŋdar. Äitpese, bılmei bır elge kesırlerıŋ tiıp, ıstegenderıŋe ökınesıŋder» («Hujurat» süresı, 6-aiat).
Būqaralyq aqparat qūraldary men äleumettık jelılerde oryn alyp jatqan taǧy bır jaǧymsyz jaittyŋ bırı – kümändı närsenı şyn etıp körsetıp, oqyrmannyŋ oiyn odan saiyn kümänǧa itermeleu. İslam dını jala jabylǧan adam jaily jaman oi oilaudan saqtanuǧa şaqyrady. Özgenıŋ syrtynan eşbır dälelsız aitylǧan sözder arqyly älde bıreu jaily jaman oi oilauǧa, kümändanuǧa, ony jek köruge bolmaidy. Qūranda Aişa anamyzǧa jabylǧan jaladan keiıngı tüsken aiatta: «Eger ony estıgen sätte: «Būny bızdıŋ aituymyzǧa bolmaidy. Alla saqtasyn. Būl bır ırı jala» degen bolsaŋdar edı» («Nūr» süresı, 12-aiat), – delınedı.
Izgı ǧūlamanyŋ bırı: «Eger qandai da bır mūsylmannyŋ jaman ısı turaly habar estıseŋ, oǧan jetpıs türlı aqtau ızde. Eger jetpıs türlı aqtaudy qabyldai almasaŋ «Äi, menıŋ jüregım! Ne degen qatty jürek edıŋ» dep özıŋnıŋ jüregıŋdı aiypta» degen eken. Jaratuşy Jabbar İemız Qūranda küllı adamzat balasyn jaman oidan saqtandyryp, bylai degen: «Äi, mümınder! Kümännyŋ köbınen saqtanyŋdar. Öitkenı, kümännyŋ keibırı künä. Syr teksermeŋder, bıreudı-bıreu ǧaibattamasyn. Bıreulerıŋ ölgen tuysynyŋ etın jeudı jaqsy köre me? Ärine ony jek köresıŋder. Rasynda Alla täubenı tym qabyl etuşı, erekşe meiırımdı».
Aqparat qūraldarynda jazylǧan maqalalardyŋ mazmūnyna qarasaq, avtor qazırgı imamdardyŋ bılımıne kümän keltıredı. Allaǧa şükır, dın qyzmetkerlerınıŋ bılımı men täjıribesı jyldan jylǧa şyŋdalyp keledı. İmamdarymyz Mysyr, Türkiia elderınen bılım jetıldırıp, täjıribe jinaqtauda. Olardyŋ qatarynda men de barmyn. Ras, dıni salaǧa älı de joǧary bılımdı ǧalymdar men täjıribelı dın qyzmetkerlerı qajet. Būl mäsele Qazaqstan mūsylmandary dıni basqarmasynyŋ strategiiadyq josparyna säikes, kezeŋ kezeŋımen öz şeşımın tauap keledı. Endıgı maqsat – bülıkke boi aldyrmai, sauapty ıske qoldan kelgenşe üles qosu.
Baqdäulet qajy NŪRMATŪLY,
Şymkent qalasynyŋ bas imamy
