Tamyz aiynda qazaqstandyq oquşylar Saha Respublikasynda (Iаkutiia) matematika, fizika jäne informatika pänderı boiynşa ötken XXVIII halyqaralyq "Tuimaada" olimpiadasyna qatysyp, jüldelı oralǧan edı. Portalymyzdyŋ tılşısı jeŋımpazdardyŋ qatarynan tabylǧan daryndy oquşymen tıldesıp, az-kem sūqbat qūrdy.
Sūltanbek Baijanov – Nūr-Sūltan «Bılım-İnnovasiia» liseiınıŋ 10-synyp oquşysy. 15 jastaǧy jetkınşek matematika pänınen bırneşe halyqaralyq olimpiadanyŋ jeŋımpazy atanyp ülgergen.– Sūltanbek, olimpiadalarǧa neşe jasyŋyzdan bastap qatysyp kelesız? – Menıŋ olimpiadalyq jolym 8 jasymda AQŞ-ta bastau alyp, mektepışılık jarystar arqyly örbıdı. 9 jasymda Qazaqstanǧa köşıp kelgen soŋ tıldık tosqauyldarǧa tap bolyp, bılım aluda bıraz qinalǧan bolatynmyn. Būl kedergılerdı uaqyt öte kele jeŋe bastadym. 12 jasqa tolǧanymda Nūr-Sūltan qalasyndaǧy «Bılım-İnnovasiia» liseiıne tüsıp, qaitadan türlı bılım dodalaryna qatysudy qolǧa aldym. – Taŋdauyŋyz nege matematika pänıne tüstı? – Būl pänge degen qyzyǧuşylyǧym 7-synypta oqyp jürgen kezımde oiandy. Osy oraida ūlaǧatty ūstazym Muammer Güldıŋ eŋbegın erekşe atap ötkım keledı. Matematika ǧylym bastauy bolǧandyqtan, däl osy pän boiynşa ötkızıletın saiystarǧa baru turaly şeşımge keldım. – Halyqaralyq «Tuimaada» olimpiadasy sız qatysqan aldyŋǧy jarystardan qanşalyqty erekşelenedı? – «Tuimaada» – halyqaralyq deŋgeidegı ekınşı ǧylymi olimpiadam. Būl saiysqa älemnıŋ tükpır-tükpırınen 200-den astam oquşy qatysty. Arasynda men de barmyn. Ziiatkerlık jarys esepterı salystyrmaly türde jeŋıldeu boldy. Oǧan deiın jasöspırımder arasyndaǧy halyqaralyq Balqan matematika olimpiadasynda (JBMO) baǧymdy synap, qola medal alǧan edım. Dese de, «Tuimaada»-da jetken jetıstıgıme köbırek quandym. Sebebı būl olimpiadany jeŋu oŋaiǧa soqpady. Al ekı matematikalyq jarysqa qatysu prosesın salystyrsaq, JBMO-ǧa ötu äldeqaida kürdelı. Oǧan Qazaqstan boiynşa üzdık 6 "iunior" olimpiadaşynyŋ qatarynan tabylǧan oquşylar ǧana joldama alady. – Olimpiadada jeŋımpaz atanu üşın ne ısteu qajet? – Ataqty oişyl äl-Farabi atamyz: «Adamǧa eŋ bırınşı bılım emes, tärbie kerek»,– dep ösiet qaldyrǧan edı. Osy ūstanym janyma jaqyn bolǧandyqtan, ışkı tärtıp pen yjdahattylyǧymdy arttyrudy közdedım. Sonyŋ arqasynda eŋbegımnıŋ jemısın kördım dep oilaimyn. Kez kelgen jetıstıkke jetken tūlǧanyŋ eŋbek jolyn alyp qaraityn bolsaq, onyŋ tynbai talaptanǧanyn köre alamyz. Sol sekıldı olimpiada deŋgeiınde şyŋdardy baǧyndyrǧan jandar da künıne 4-5 saǧat uaqytyn ǧylymǧa arnaidy. Odan bölek ata-anamnyŋ, ūstazdarym men dostarymnyŋ qoldaulary men baǧyt-baǧdarlary erekşe şabyt berdı. Jalǧyz jürıp, alysqa barmaisyŋ. Osyndai orta men aiqyn maqsattyŋ arqasynda talai belestı baǧyndyruǧa bolatynyn tüsındım. – Bolaşaqta qandai mamandyq iesı bolǧyŋyz keledı? – Bır jyl būryn osy sūraqqa jauap ızdegenımde, oiyma «aeroǧaryştyq injeneriia» mamandyǧy kelgen. Bälkım, kışkentai kezımnen ǧaryş älemın zertteudı armandaǧanym türtkı bolǧan şyǧar. Al qazır IT-ǧa degen qyzyǧuşylyǧym artyp keledı. Onyŋ keleşegınıŋ kemel ekenı barşamyzǧa aian. Äzırge naqty baǧytyn şeşpedım. Dese de, özımnıŋ bolaşaǧymdy aqparattyq tehnologiialar salasynan köremın. – Qai JOO-ǧa tüsudı josparlap otyrsyz? — Älemnıŋ eŋ üzdık 10 joǧary oqu ornynyŋ bırınde bılım aludy kım armandamaidy? Olardan basqa Koreiadaǧy KAIST jäne Seul ūlttyq universitetınıŋ, Gonkongtaǧy HKUST-tıŋ studentı atanǧym keledı. – Sūqbatyŋyzǧa raqmet! Alǧa qoiǧan maqsattaryŋyzǧa qol jetkızıp, armandaryŋyzdyŋ oryndaluyna tılektespız!
Diana ASAN, «Adyrna» ūlttyq portaly
