Täuelsızdık jyldary Qazaqstanda tau-ken sektory qalai damydy?

Qazaqstannyŋ basty bailyqtarynyŋ bırı – paidaly qazbalar. Älemnıŋ jetekşı elderı ǧalymdarynyŋ baǧalauy boiynşa Qazaqstan tabiǧi resurstar qory boiynşa älemde altynşy oryn alady. Onyŋ ışınde volfram qory boiynşa 1-oryn, hrom kenı– 2-oryn, qorǧasyn jäne myryş – 5-oryn, mys – 12-oryn, altyn boiynşa 15-oryn. Qazaqstandaǧy negızgı paidaly qazbalar qorlarynyŋ jalpy qūny 3 trln AQŞ dollaryn qūrady, al olardyŋ alynatyn qūny 2 trln AQŞ dollarynan asady. Qazaqstanda naryqtyq ekonomikaǧa köşkennen keiın bastapqyda ekonomikalyq qūldyrau baiqaldy, keiınnen ol eleulı ösımmen almastyryldy. Naqty JIÖ tūraqty baǧada ıs jüzınde ornyqty. Būl kezeŋ öndıruşı sektordyŋ, atap aitqanda mūnai jäne tau-ken önerkäsıbınıŋ ösıp kele jatqan tabystaryna bailanysty. Bügınde öndıruşı sektor Qazaqstan jalpy ışkı önımınıŋ 30% - ǧa juyǧyn qamtamasyz etedı. Mineraldyq otynǧa eksporttyq tüsımderdıŋ şamamen 60% -y, al qatty paidaly qazbalar men metaldarǧa 22% -y tiesılı. Qazaqstan Respublikasynyŋ egemendıkke ie boluymen, sondai-aq naryqtyq qatynastardyŋ qalyptasuymen mineraldyq-şikızat keşenınıŋ äleuetın paidalanudyŋ tübegeilı jaŋa saiasatyn äzırleu qajettılıgı tuyndady. Būl kezeŋ belsendı zaŋ şyǧaru prosesımen sipattalady. Osylaişa, jer qoinauyn paidalanu salasyndaǧy qatynastardy retteuge baǧyttalǧan bırqatar maŋyzdy zaŋnamalyq aktıler qabyldandy. 1992 jyly «Jer qoinauy jäne mineraldy resurstardy keşendı öŋdeu turaly» Kodeks, 1994 jyly «İnvestisiialar turaly» Zaŋ, 1995 jyly «Mūnai turaly» Zaŋ, 1996 jyly «Jer qoinauy jäne jer qoinauyn paidalanu turaly» Jarlyq, 2010 jyly «Jer qoinauy jäne jer qoinauyn paidalanu turaly» Zaŋ qabyldandy. QR İndustriia jäne infraqūrylymdyq damu ministrlıgı mälımetınşe, Täuelsızdık jyldary Qazaqstanda tau-ken sektorynda şamamen 189,2 mlrd dollar tıkelei şeteldık investisiia (96,5 mlrd dollar tau-ken önerkäsıbıne, 92,7 mlrd dollar geologiialyq barlauǧa) tartyldy. Qatty paidaly qazbalar boiynşa jer qoinauyn paidalanuǧa investisiialar jyl saiyn 2 trln teŋge qūraidy, onyŋ ışınde ǦZTKJ 24 mlrd-tan astam, äleumettık salaǧa 10 mlrd-tan astam, qazaqstandyq kadrlardy oqytuǧa 4,4 mlrd teŋgeden astam.