Mádenıettanýshy-lıngvıst A.Qalnazarovtyń «Balýan tas» atty eki tomdyq kitabynyń tusaýkeseri ótti

10099
Adyrna.kz Telegram

QR Ulttyq mýzeıi Ǵylymı kitaphanasynda Táýelsizdiktiń 30 jyldyǵy jáne Qajymuqan Muńaıtpasulynyń 150 jyldyǵyna arnalǵan mádenıettanýshy-lıngvıst Abylaıhan Qalnazarovtyń «Balýan tas. Balýandar men kúres ónerine baılanysty ańyz-áfsanalar, qıssa-dastandar, el aýzyndaǵy áńgimeler (tarıhı derekter)» atty eki tomdyq avtorlyq-jınaq kitabynyń tusaýkeseri bolyp ótti.

Kitapqa qazaq halqynyń kóne túrki-ıslam dáýirlerinen bastaý alatyn balýandary men kúres ónerine qatysty ańyz-áfsanalary, qıssa-dastandar, el aýzyndaǵy áńgimeler, keıbir jekelegen tarıhı derekter engizilgen. Basty mazmundy aty ańyzǵa aınalǵan Balýan Sholaq, Qajymuqan, Jetpis syndy alapat kúsh ıeleri men olardyń balýandyq jolyndaǵy tosyn hıkaıalary men oqıǵalary, sheshendik sózderiniń shoǵyry quraıdy. Munda qazaqsha kúres pen jekpe-jek dástúri kóshpendi qoǵamnyń azamattyq qundylyqtary turǵysynan qarastyrylǵan.

Kitap jańalyǵy – ulttyq sport pen degdarlyq mádenıet týraly jańa kózqaras qalyptastyrady. Sonymen qatar baıandalǵan oqıǵalardyń tanymdyq-patrıottyq turǵyda mańyzy asa zor.

Kitap lentasyn Y.Altynsarın atyndaǵy Ulttyq bilim akademııasynyń prezıdenti Ǵanı Beısembaev, kitaptyń avtor-qurastyrýshysynyń ákesi Mamyraıhan Qalnazarov pen belgili zertteýshi-ónertanýshy Erlan Tóleýtaı qıdy.

«Ata dáýirden kúrestiń – eki adamnyń beldesip, birin-biri kaırat pen aıla-tásil qoldanyp jyǵýdy maqsat etken kúsh synasý óneri ekeni maǵulym. Sondaı-aq qazaq halqynyń óte erteden jalǵastyryp kele jatqan dəstúrli sporttyq-jaýyngerlik oıyndarynyń biri bolǵany esepti onyń ańyzdalǵan ıdeologııalyq-personajdyq bazasy birshama. Iaǵnı bul da qaharman batyrlardy kópke nasıhattaý saltynyń aıasyna syıyp tur. Osy taqyrypqa syrttan kımeleı kelip qosylatyn tarıhı keıipkerler de jeterlik. Al balýan kitap sol tuǵyrnamanyń baıandamalyq manıfesti ispetti», – dep atap ótti avtor-qurastyrýshy A.Qalnazarov.

Onyń aıtýynsha, munda bir kúresý men beldesý taqyryby kóterilmeıdi. Ultqa tán degdarlyqpen astasqan irilik, kúshtilik, elsúıerlik, batyrlyq pen alyptyq ta qamtylǵan. Qazaq kúresiniń sporttyq-jaýyngerlik baǵytty ǵana emes, ádebı-tarıhı kezeńderdi de qamtıtyny aıshyqtalǵan. Shyn oqyrman munan talpynyp izdense ıntellektýaldyq tizbekti de, Uly dala jurtynyń tranedentti-ekzıstenııalyq izdenis joldaryn da tabary anyq.

«Munan el azamattary bir kezderi ákesi, nemese atasy, bálkı ózi joǵaltyp alǵan jeńimpaz rýhyn tabar-dy! Ult mádenıeti men dilinen, aqlaq sheńberinen tys ketpeýge barynsha tyrystyq. Bizde «Qajymuqandar arqyly tarıhı tizbegimizge jalǵanaıyq, cana silkinsin, erkin rýh qaıta kelsin, qazaqqa bolsyn» degen nıet qana. Bir sózben aıtqanda, «Qazaqtyń qarnyn emes, maırylǵan namysyn qaırap, jutaǵan rýhanııatyn qýattaý». Zııatkerlik muramyzdy bylaı jıyp qoıyp, bir kúsh kýltin basa nasıhattaý oıymyzda bolǵan emes. Báriniń balansy saqtalǵan», – dep túıindedi Abylaıhan Mamyraıhanuly.

Jıyn barysynda Astana halyqaralyq ýnıversıtetiniń Dızaın jáne joǵary óner mektebi dekany Saıat Baımuratuly arnaıy tarıhı-retrospektıvalyq baıandama jasap, jas jyrshylar – Álıhan Dúısenbaı «Zarlyqtyń Qaradáýmen alysqany», Eshat Nuráli «Alpamys» atty kóne jyrlardy jyrlasa, kásipker-prodıýser, sportshy Arman Súleımen qabattalǵan kirpishterdi jalań qolmen uryp syndyryp, shege ıip, atlettik oıynnyń birneshe túrin kórsetti.

Shara sońynda A.Qalnazarov Ulttyq mýzeı Ǵylymı kitaphanasy qyzmetkerlerine kitaphana qorynda saqtaý úshin balýandyq kitap tomdaryn saltanatty túrde tabystady.

Aıta keteıik, is-sharaǵa ondaǵan tanymal tulǵalar, birqatar estrada juldyzdary, bilim-ǵylym, BAQ jáne sport salasy ókilderi qatysty.

Kitap túrkistandyq «Balaýsa» sharýaqojalyǵynyń basshylary Mamyraıhan Qalnazarov pen Meıirhan Qalnazarovtyń demeýshiligimen jaryq kórip otyr.

Eki tomdyq avtorlyq-jınaq – kúres ónerine mamandanǵan orta men salalyq mektepter men úıirmelerdiń ustaz-shákirtterine, JOO stýdentteri men magıstranttarǵa, jalpy qazaq halqynyń erlik folklory, ańyzdary men mıfterine, keıingi zaman áńgimelerine qyzyǵýshylyq tanytatyn oqyrman qaýymǵa arnalǵan.

Saltanatty shara fotolary:

Pikirler