بۇگىن، 1 شىلدە كۇنى، ەكاتەرينبۋرگتە رەسەي فەدەرالدىق قاۋىپسىزدىك قىزمەتى (فسب) ارنايى وپەراتسياسى كەزىندە قازا تاپقان زياددين مەن گۋسەين سافاروۆتار ازەربايجاننىڭ اگدجابەدي اۋدانىنداعى گادجيباداللى اۋىلدىق زيراتىنا جەرلەندى. بۇل تۋرالى Trend اگەنتتىگى جازدى، دەپ حابارلايدى “ادىرنا”.
قوشتاسۋ راسىمىنە مارقۇمداردىڭ تۋىستارى مەن جاقىندارىنان بولەك، اگدام جانە اگدجابەدي اۋداندارىنىڭ تۇرعىندارى مەن قوعام وكىلدەرى قاتىستى.
وقيعا نەدەن باستالدى؟
ايتا كەتەيىك، 27 ماۋسىم كۇنى تاڭەرتەڭ فسب قىزمەتكەرلەرى ەكاتەرينبۋرگتەگى بىرنەشە مەكەنجايعا رەيد ۇيىمداستىرىپ، ەتنيكالىق نەگىزدە قىلمىس جاسادى دەگەن كۇدىكپەن بىرنەشە ازاماتتى تۇتقىنداعان. ارنايى وپەراتسيا بارىسىندا زياددين جانە گۋسەين سافاروۆتار قازا تاۋىپ، تاعى بىرنەشە ادام جاراقات العان.
فسب بۇل رەيدتىڭ بىرنەشە جىل بويى ادام ءولتىرۋ مەن وزگە دە قىلمىستار جاسادى دەپ كۇدىككە ىلىنگەن ەتنيكالىق بانداعا قارسى باعىتتالعانىن حابارلادى. اتاپ ايتقاندا، 2001 جىلى ەكاتەرينبۋرگ تۇرعىنى يۋنيس پاشاەۆتى توپ بولىپ ءولتىرۋ ءىسى بويىنشا سافاروۆ باۋىرلارى بۇرىن دا كۇدىككە ىلىنگەنىمەن، ول كەزدە دالەل تابىلماعان.
قازىرگى تاڭدا بۇل ءىس اياسىندا 50-دەن استام ادام تۇتقىندالىپ، تەرگەۋ جۇمىستارى جالعاسىپ جاتىر.
جينالعان ماتەريالدار نەگىزىندە ازەربايجاننىڭ باس پروكۋرورى قىلمىستىق كودەكستىڭ 12.2 (ەل اۋماعىنان تىس جەردە ازەربايجان ازاماتىنا قارسى جاسالعان قىلمىس), 120.2.1 (توپپەن جاسالعان قاساقانا كىسى ءولتىرۋ), 120.2.4 (اسا قاتىگەزدىكپەن نەمەسە قوعامدىق قاۋىپ توندىرەتىن تاسىلمەن جاسالعان كىسى ءولتىرۋ), 120.2.7 (ەكى نەمەسە ودان دا كوپ ادامدى ءولتىرۋ), 120.2.9 (الدىن الا كەلىسىم بويىنشا جاسالعان كىسى ءولتىرۋ), 309.2 (اۋىر سالدارعا اكەپ سوققان قىزمەتتىك وكىلەتتىكتى اسىرا پايدالانۋ), 293.3 ولىمگە اكەپ سوققان ازاپتاۋ نەمەسە باسقا دا قاتىگەز، ادامگەرشىلىككە جاتپايتىن نەمەسە قادىر-قاسيەتتى قورلايتىن ءىس-ارەكەت نەمەسە جازا) باپتارى بويىنشا قىلمىستىق ءىس قوزعادى.
قايتا ساراپتاما رەسەيلىك قورىتىندىلارعا قايشى
كەيىن زياددين جانە گۋسەين سافاروۆتاردىڭ مايىتتەرى ازەربايجانعا جىبەرىلىپ، قايتا ساراپتاما جاسالدى.
رەسەي تاراپىنان سافاروۆتاردىڭ ولىمىنە قاتىستى ۇسىنىلعان رەسمي قورىتىندىدا زياددين سافاروۆتىڭ "جۇرەك تالماسىنان" قايتىس بولعانى ايتىلعان. الايدا ازەربايجاندا جۇرگىزىلگەن قايتا سوت-مەديتسينالىق ساراپتاما بۇل نۇسقامەن كەلىسپەدى.
ازەربايجان دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنە قاراستى سوت-مەديتسينالىق ساراپتاما جانە پاتولوگيالىق اناتوميا بىرلەستىگىنىڭ ديرەكتورى، پروفەسسور اداليات گاسانوۆتىڭ ايتۋىنشا، ەكى باۋىردىڭ دا ولىمىنە دەنەگە تۇسكەن اۋىر جاراقاتتار جانە پوستتراۆماتيكالىق شوك سەبەپ بولعان.
«ازەربايجاندا جۇرگىزىلگەن ساراپتاما ەكى اعايىندىنىڭ دا ولىمىنە كوپتەگەن جاراقاتتار سەبەپ بولعانىن انىقتادى. كوز قابىقتارىندا قان ۇيىعان، وڭ كوزدىڭ جوعارعى جانە تومەنگى قاباقتارىندا كوگەرۋلەر، كەۋدە تورىندا كوگەرۋلەر مەن اسيممەتريا، ءىشتىڭ وڭ جاعىندا جانە بوكسەدە سىرىلعان جارالار، ۇماسىندا كوگەرۋلەر بايقالدى.
سونىمەن قاتار، ىشكى اعزالار — وكپە، باۋىر، ساننىڭ ىشكى بەتى — زاقىمدانعانى، ءىش قۋىسىندا قان جينالعانى انىقتالدى. ىشكى تەكسەرىس بارىسىندا ارقا مەن بۇيرەك اينالاسىنداعى جۇمساق تىندەردە قان ۇيىعان، كوپتەگەن قابىرعا سۇيەكتەرى سىنعان جانە اۋىر جاراقاتتان شوك بولعان بەلگىلەر تابىلدى.
مۇرىن سۇيەكتەرىنىڭ ىعىسۋى، كەۋدە قۋىسىنىڭ دەفورماتسياسى، سول كوز اينالاسىندا 14ح12 سم كولەمىندەگى گەماتوما، ەرىننىڭ سىلەمەيلى قابىعىندا كوگەرۋلەر، ماڭداي مەن قاس ۇستىندە سىرىلعان جارالار، قولدىڭ سىرتى مەن بەل ايماعىندا كوگەرۋلەر، سول ساننىڭ ىشكى جاعىندا 17ح2,5 سم ۇزىن جارا انىقتالدى. باس تەرىسىنىڭ ىشكى جاعىندا دا كەڭ كولەمدى قان قۇيىلۋ بايقالدى.
رەسەي تاراپىنان جاسالعان العاشقى قورىتىندىعا — اتاپ ايتقاندا، زياددين سافاروۆتىڭ ولىمىنە جۇرەك تالماسى سەبەپ بولدى دەگەن نۇسقاعا كۇمان كەلتىرەمىز. كوپتەگەن اۋىر جاراقاتتار انىق بايقالىپ تۇرعاندا، رەسەيلىك ساراپشىلار مۇنداي قورىتىندىنى قالاي جاسادى – بىزگە تۇسىنىكسىز»، - دەدى گاسانوۆ.
پروفەسسوردىڭ ايتۋىنشا، ەكىنشى باۋىردىڭ دەنەسىندە دە اۋىر جاراقاتتار انىقتالىپ، بۇل جاعدايلار اۋىر پوستتراۆماتيكالىق شوكتىڭ بولعانىن جانە ولىمگە سەبەپ بولعانىن دالەلدەيدى. رەسەيلىك ساراپشىلاردىڭ «جۇرەك جەتكىلىكسىزدىگى» دەگەن دياگنوزى ازەربايجاندىق ساراپتامامەن ۇندەسپەيدى.
وسىلايشا، ازەربايجان ساراپتاماسى سافاروۆتار باۋىرلارىنىڭ ولىمىنە اۋىر فيزيكالىق زورلىق-زومبىلىق پەن ازاپتاۋلار سەبەپ بولعانىن كورسەتىپ، رەسەيلىك نۇسقالاردى جوققا شىعارادى.
اتالعان جاعداي ماسكەۋ مەن باكۋ اراسىنداعى قارىم-قاتىناسقا ەلەۋلى ىقپال ەتتى. رەسەيدىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى «جەكەلەگەن كۇشتەر ەكىجاقتى قاتىناسقا ىرىتكى سالۋعا تىرىسىپ جاتىر» دەپ مالىمدەدى. سونىمەن قاتار، رەسەي تاراپى باتىس ەلدەرىن ارمەنيا مەن ازەربايجان اراسىنداعى رەتتەۋ ۇدەرىسىنەن رەسەيدى ىعىستىرۋعا ارەكەت ەتۋدە دەپ ايىپتادى.
بۇعان قوسا، ازەربايجاننىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى سافاروۆتار ىسىنە بايلانىستى ماسكەۋدى تولىق تەرگەۋ جۇرگىزۋگە جانە «قابىلداۋعا كەلمەيتىن زورلىق-زومبىلىققا» جول بەرگەندەردى جاۋاپقا تارتۋعا شاقىردى.
بۇل وقيعا ەكى ەل اراسىنداعى كۇردەلى ساياسي، قۇقىقتىق جانە قوعامدىق رەاكتسيالارعا سەبەپ بولىپ وتىر. سافاروۆتار ءىسى تەك قانا قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ جۇمىسى عانا ەمەس، سونىمەن قاتار حالىقارالىق قاتىناستاردىڭ نازىك شەكاراسىن دا ايقىن كورسەتتى.
رەسەيمەن بايلانىستى بىرقاتار كونتسەرتتەر توقتاتىلدى
بۇدان بولەك، ازەربايجان ازاماتتارىنا قاتىستى جاسالعان قاتىگەز ارەكەتتەرگە بايلانىستى رەسەيمەن بايلانىستى بىرقاتار كونتسەرتتەر مەن مادەني ءىس-شارالار توقتاتىلعان. بۇل تۋرالى اقپاراتتى iTicket.az تاراتتى.
مالىمەتكە سايكەس، كەلەسى ءىس-شارالار توقتاتىلدى:
-
Yumor Fest (18.07.2025, Sea Breeze Resort);
-
باستا كونتسەرتى (30.08.2025, Sea Breeze Resort);
-
«ششەلكۋنچيك» بالەتى (11.10.2025, گەيدار اليەۆ سارايى);
-
«اققۋ كولى» بالەتى (11.10.2025, گەيدار اليەۆ سارايى);
-
سەرگەي بەزرۋكوۆتىڭ كونتسەرتى (17.10.2025, گەيدار اليەۆ سارايى);
-
«رومەو مەن دجۋلەتتا» بالەتى (12.10.2025, گەيدار اليەۆ سارايى);
-
«ديۋيموۆوچكا» بالەتى (12.10.2025, گەيدار اليەۆ سارايى);
-
ەۆگەني سينياكوۆتىڭ ستەنداپ شوۋى (01.11.2025, وپەرا ستۋدياسى);
-
لەونيد اگۋتين مەن انجەليكا ۆارۋمنىڭ كونتسەرتى (23.11.2025, گەيدار اليەۆ سارايى);
-
«ماستەر ي مارگاريتا» فلامەنكو-سپەكتاكلى (20.12.2025, وپەرا ستۋدياسى);
-
«ششەلكۋنچيك» فلامەنكو-بالەتى (20–21.12.2025, وپەرا ستۋدياسى).
ازەربايجاندا رەسەيدىڭ مەملەكەتتىك جانە جەكەمەنشىك ۇيىمدارى ارقىلى جوسپارلانعان بارلىق مادەني ءىس-شارالار — كونتسەرتتەر، فەستيۆالدەر، سپەكتاكلدەر، كورمەلەر جانە باسقا دا شارالار — توقتاتىلاتىنى تۋرالى ەلدىڭ مادەنيەت مينيسترلىگى مالىمدەدى.
«ەكاتەرينبۋرگ قالاسىندا رەسەي قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى تاراپىنان ازەربايجان ۇلتىنا ەتنيكالىق نەگىزدە جاسالعان دەمونستراتيۆتى، ماقساتتى جانە سوتسىز ولتىرۋلەر مەن زورلىق-زومبىلىق اكتىلەرىن، سونداي-اق مۇنداي وقيعالاردىڭ سوڭعى ۋاقىتتا جۇيەلى سيپات الا باستاعانىن ەسكەرە وتىرىپ، رەسەيدىڭ مەملەكەتتىك جانە جەكەمەنشىك ۇيىمدارى ارقىلى ازەربايجاندا وتكىزىلمەك بولعان بارلىق مادەني ءىس-شارالار – كونتسەرتتەر، فەستيۆالدەر، سپەكتاكلدەر، كورمەلەر جانە باسقالار – توقتاتىلادى»، – دەلىنگەن حابارلامادا.
بيلەتتەردى قايتارۋ ءۇشىن ازاماتتارعا ساتۋ ورىندارى مەن ونلاين پلاتفورمالارعا جۇگىنۋگە بولاتىنى اتاپ ءوتىلدى.