قازاق رۋحانياتىنىڭ ءۇش الىبى. مۇحتار اۋەزوۆ، شەرحان مۇرتازا، ورالحان بوكەي تۋعان كۇن

1902
Adyrna.kz Telegram
https://www.adyrna.kz/storage/uploads/9kpCiHzxTXlTrD5HLn6tzFA6RsND29d7bG3YuLyo.jpg

بۇگىن، 28 قىركۇيەك – قازاق ادەبيەتىنىڭ تاريحىنا التىن ارىپتەرمەن جازىلعان ءۇش بىردەي ۇلى تۇلعانىڭ تۋعان كۇنى. بۇل كۇنى حالقىمىزدىڭ رۋحاني الەمىن بايىتقان، ۇلتتىق ادەبيەتتى جاڭا بيىكتەرگە كوتەرگەن – مۇحتار اۋەزوۆ، شەرحان مۇرتازا جانە ورالحان بوكەي دۇنيە ەسىگىن اشتى، دەپ حابارلايدى "ادىرنا".

مۇحتار اۋەزوۆ (1897–1961) – الاشتىڭ ارىستانى، الەم تانىعان جازۋشى

مۇحتار ومارحانۇلى اۋەزوۆ – قازاقتىڭ كوركەم ءسوز ونەرىن جاڭا ساپاعا كوتەرىپ، الەمدىك دەڭگەيگە شىعارعان كەمەڭگەر جازۋشى. ونىڭ شوقتىعى بيىك تۋىندىسى – «اباي جولى» رومان-ەپوپەياسى – تەك قازاق ادەبيەتىنىڭ عانا ەمەس، الەم ادەبيەتىنىڭ جاۋھارى. بۇل شىعارما ارقىلى اۋەزوۆ قازاق حالقىنىڭ رۋحاني بولمىسىن، سالت-ءداستۇرىن، الەۋمەتتىك جاعدايىن تەرەڭ بەينەلەدى.

اۋەزوۆتىڭ قالامگەرلىك قۋاتى تەك كوركەم ادەبيەتپەن شەكتەلمەي، دراماتۋرگيا، عىلىم، اۋدارما، پۋبليتسيستيكا سالالارىندا دا ايرىقشا كورىندى. ول – ۇلتتىق ادەبيەتىمىزدىڭ نەگىزىن قالاۋشىلاردىڭ ءبىرى عانا ەمەس، ۇلتتىڭ رۋحاني ۇستازى.

شەرحان مۇرتازا (1932–2018) – ۇلتتىڭ ار-نامىسى، ادىلەتتىڭ جارشىسى

شەرحان مۇرتازا – وتكىر تىلىمەن، ءادىل سوزدەرىمەن ەل ەسىندە قالعان قالامگەر. ونىڭ شىعارمالارىندا حالىقتىڭ مۇڭى، ەلدىڭ ەگەسى، ۇلتتىق مىنەز ايقىن كورىنىس تاپقان. شەرحان مۇرتازا – تەك جازۋشى عانا ەمەس، قوعام قايراتكەرى، ۇلت مۇددەسى ءۇشىن كۇرەسكەن قايسار ازامات.

ول «قىزىل جەبە» رومان-ەپوپەياسى ارقىلى تۇرار رىسقۇلوۆ بەينەسىن تاريحي ءارى كوركەم تۇرعىدا سومداپ، قازاقتىڭ كۇردەلى تاعدىرىن، بوداندىق كەزەڭدەگى حالىقتىڭ حال-احۋالىن تەرەڭ سيپاتتاي الدى. سونىمەن قاتار شەرحان اعامىز قازاق جۋرناليستيكاسىن جاڭا بەلەسكە كوتەرگەن بىرەگەي تۇلعا رەتىندە دە ەستە قالدى.

ورالحان بوكەي (1943–2003) – تابيعاتپەن ۇندەسكەن سىرشىل سۋرەتكەر

ورالحان بوكەي – XX عاسىردىڭ ەكىنشى جارتىسىنداعى قازاق پروزاسىنا تىڭ تىنىس اكەلگەن ەرەكشە دارىن يەسى. ونىڭ شىعارمالارىندا التايدىڭ اسەم تابيعاتى مەن ادامنىڭ ىشكى جان دۇنيەسى كەرەمەت ۇيلەسىم تاپقان. ورالحاننىڭ ءتىلى – كوركەم، سەزىمگە تولى، فيلوسوفيالىق تەرەڭدىككە باي.

«قامشىگەر»، «قايداسىڭ، قاسقا قۇلىنىم؟»، «اتاۋ كەرە»، ء«بارى دە مايدان» سىندى تۋىندىلارى وقىرماننىڭ جۇرەگىنە جول تاۋىپ، ساناسىن وياتتى. ونىڭ كەيىپكەرلەرى – شىنايى، سەزىمتال، ار-نامىستى بيىك قوياتىن تۇلعالار. ورالحان بوكەي – ادامنىڭ جان الەمىن، قوعامداعى رۋحاني داعدارىستى نازىك سۋرەتتەي العان ءسوز شەبەرى.

پىكىرلەر