الماتى قالاسى اگرارلىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ «رۋحاني جاڭعىرۋ» ورتالىعىندا پروفەسسور حانگەلدى ابجانوۆپەن كەزدەسۋ ءوتتى. بۇل كەزدەسۋدى «ادىرنا» ۇلتتىق بىرلەستىگى الماتى قالاسىنىڭ ىشكى ساياسات باسقارماسىنىڭ قولداۋىمەن جۇزەگە اسىرىپ جاتقان «تاريحتان تاعىلىم» جوبا اياسىندا وتكىزدى.
عالىم جاستارعا قازاق حالقىنىڭ باسىنا تۇسكەن ناۋبەتتەر تۋرالى ايتىپ بەردى. قولدان جاسالىنعان اشارشىلىق پەن ساياسي رەپرەسسيالاردىڭ زاردابى تۋرالى ءوزى زەرتتەپ، مۇراعاتتاردان تاپقان كوپتەگەن قۇندى دەرەكتەرمەن ءبولىستى. وسى زۇلمات جىلدار ميلليونداعان قازاقتاردىڭ ءومىرىن ۇزگەنىن، ادامداردىڭ اشارشىلىقتان تۋعان جەرىنەن بوسىپ كەتكەنىن، ءتىپتى ادام ەتىن جەۋگە دەيىن بارعانىن، سول كەزدەگى كسرو بيلىگىنىڭ وسىنىڭ ءبارىن بىلە وتىرىپ ەشتەڭە ىستەگىسى كەلمەگەنىن، قازاق زيالىلارى قانشا حات جازسا دا ورتالىقتاعى باسشىلاردىڭ بۇنداي ەسكەرتۋلەرگە كوڭىل بولمەگەنىن تاريحشى رەتىندە ناقتى دالەلدەر كەلتىرە وتىرىپ اڭگىمەلەدى. وسىنداي نەمقۇرايلىقتىڭ سەبەبىنەن ءبۇتىن ءبىر ۇلتتان تارتىپ الىنعان مال اشتان قىرىلىپ ءۇيىلىپ جاتتى. تاماقتان اشىپ-ارىعان حالىقتىڭ سانى كۇرت كەمىدى.
عالىمنىڭ اڭگىمەسىن جاستار ۇلكەن ىنتامەن تىڭدادى. حانگەلدى ءابجانوۆ اشارشىلىق پەن ساياسي قۋعىن-سۇرگىننىڭ قازاقستانعا اسەرىن ايتا كەلىپ كسرو بيلىگىنىڭ قازاق ەلىنە بىرنەشە رەت ءتۇرلى اۋىرتپالىقتاردى قولدان جاساعانىنا باسا توقتالدى. ءتۇرلى ۇلتتاردى دەپورتاتسيالاپ قازاقستانعا كوشىرۋى مەن تىڭ جەرلەردى يگەرۋ دەگەن ماقساتپەن باسقا ۇلت وكىلدەرى كوشكىنىنىڭ تاعى دا بىرنەشە تولقىنىن توعىتۋ ماقساتىنىڭ قازاقتاردى ءوز ەلىندە ازايتۋعا جەتۋدى كوزدەگەنىن اشىپ ايتتى. سول تىڭ جەرلەرى يگەرىلگەن كەزدە 1400 قازاق مەكتەبىنىڭ ادەيى جابىلعانىن مۇراعاتتان تاۋىپ ءباسپاسوز بەتىندە جاريالاعانىن ايتتى.
جاستار عالىم اعانىڭ كسرو بيلىگىنىڭ قازاق ۇلتىنا ادەيى جاساعان زۇلىمدىقتارىنا حالىقارالىق دەڭگەيدە ءالى باعا بەرىلمەگەنىن ايتا كەلىپ، الدا وسىنداي ۇلكەن ءىستى جۇزەگە اسىرۋ كەرەك ەكەنىنە جاستاردىڭ نازارىن باسا اۋداردى.
ءوز كەزەگىندە جاستار كوپتەگەن سۇراقتار قويدى. حانگەلدى ءابجانوۆ قويىلعان سۇراقتاردىڭ بارىنە تولىققاندى جاۋاپ بەردى. كەزدەسۋ سوڭىندا جاستار عالىممەن بىرگە ەستەلىك سۋرەتكە ءتۇستى.
