Oǵyz Doǵan esimi, ásirese, sońǵy "Qazkommerbank" bólimshesinde bolǵan oqıǵadan keıin kópshilik jadynda qaıta jańǵyrdy. Astanadaǵy "Qazkommerbank" bólimshesinde ózi qalaǵan tilde qyzmet almaǵan Oǵyz Doǵannyń áreketi áleýmettik jelide qoǵamdyq rezonans týdyrǵan edi. Budan keıin jurtshylyq Oǵyz Doǵannyń "Air Astana" kompanııasymen sottasqan sátin eske aldy. 2017 jyly "Air Astana" kompanııasynyń ushaǵynda da ózi qalaǵan tilde qyzmet almaǵanyn aıtqan Oǵyz myrza áýekompanııasynsotqa berip, sotta jeńip shyqqan edi. Biri Oǵyzdyń bundaı áreketterin jaqtaıdy, biri dattaıdy. Syn-pikir aǵyny áli tolastar emes. Osyǵan oraı Today.kz redakııasy Oǵyz myrzanyń jeke tulǵasyna qyzyǵýshylyq tanytyp, belsendi azamatty áńgimege tartqan bolatyn.
– Oǵyz myrza, qaıyrly kún! Qazaqstanǵa qalaı keldińiz? Munda qandaı qyzmet atqarasyz?
– Men Qazaqstanǵa alǵash ret 1995 jyly keldim. 1995-1997 jyldar aralyǵynda Túrkistan qalasyndaǵy Qoja Ahmet Iassaýı atyndaǵy halyqaralyq qazaq-túrik ýnıversıtetinde sabaq berdim. Ǵylymı jumystarymdy qazaq tilinde qorǵadym. Magıstratýrada dıssertaııamdy qazaq, noǵaı jáne qyrym tilderindegi maqal-mátelderge arnap jazdym.
Al doktorantýrada dıssertaııamdy qazaq tiliniń fonetıkasy boıynsha qorǵadym.
Túrkııada jaryq kórgen alǵashqy jáne jalǵyz "Qazaq tiliniń grammatıkasy" kitabynyń avtorymyn.
Qazaq tiliniń mamany, qazaq tili boıynsha akademık retinde Qazaqstanǵa jıi kelip-ketip júrmin. Túrkııa men Qazaqstannyń ortasynda júrgenime 20 jyl bolyp qalypty.
Al qazirgi tirligim – "Alashorda qozǵalysy" atty kitabymdy jazý ústindemin.
Túrkııada shyǵatyn "Qazaq eli" atty jýrnaldyń Qyrǵyzstandaǵy tilshisi degen taǵy bir qyzmetim bar. Osyǵan baılanysty Qazaqstannan bólek, Qyrǵyzstanda da jıi bolamyn.
– Qazaq halqy men qazaq tiline degen qyzyǵýshylyǵyńyz qashan, qalaı paıda boldy?
– Qazaq tiline degen qyzyǵýshylyǵym sábı kezimde paıda boldy desem, artyq aıtqanym emes. Óıtkeni anamnyń ulty – qazaq. Qazaq tilin sol úshin de ana tilim dep esepteımin. Sheshem qazaq bolǵandyqtan, Túrkııada mektepte oqyp júrgende ózimdi erekshe jan retinde sezinip óstim. Ǵylym jolyna túskende túrkologııa fakýltetin ádeıi tańdadym. Oıym – túrik halyqtarynyń tiline, mádenıetine qyzmet etý boldy. Qazaq tilin úırenýime Maǵjan Jumabaevtyń óleńderi kóp kómektesti. Qazaqstan Respýblıkasy táýelsizdigin endi alaıyn dep jatqanda men Maǵjannyń óleńderin jatqa oqydym. Maǵjannyń óleńderi arqyly qazaq tilin úırendim.
– Otbasyńyz týraly aıtyp berińizshi.
– Jubaıym bar, ekeýmiz Qazaqstanda turamyz. Ol kisiniń mamandyǵy – mýzykant. Fılarmonııa orkestrinde fleıtada oınaıdy.
– Bolashaǵyńyzdy Qazaqstanmen baılanystyrasyz ba?
– Barlyq eńbegimde jazyp júrgenimdeı, men Qazaqstannyń jaqyn bolashaqta túrki áleminiń kóshbasshysy bolatynyna senemin. Osyny ǵylymı derektermen dáleldeı alamyn. Túrkııada ótkizgen konferenııalarymda, jazǵan maqalalarymda osyny aıtýmen júrmin. Nege deısiz ǵoı? Óıtkeni, birinshiden, qazaq halqy basqa túrki halyqtarymen salystyrǵanda bizdiń kóne túrkibabalarymyzdan qalǵan salt- dástúrdi eń taza qalpynda saqtaǵan halyq. Ekinshiden, qazaq halqy túrki halyqtarynyń ishinde namysshyl halyq. Úshinshiden, qazaq halqynyń tarıhynda "Alashorda" degen kezeń bar. Odan buryn "Qazaq handyǵy" degen kezeń boldy. Bul – árbir qazaqtyń genetıkasyna sińgen nárse.
Meni qazaq halqy "Air Astana", "Qazkom" oqıǵalary arqyly tanıdy, biraq, men shırek ǵasyrdan beri qazaq halqyna, qazaq tiline qyzmet etip kele jatqan adammyn. Ýnıversıtetti bitirgen kezden bastap qazaq tiline akademııalyq, ǵylymı deńgeıde qyzmet etýmen kelemin. Sol úshin óz bolashaǵymdy Qazaqstan Respýblıkasymen baılanystyramyn.
Qazaqstan óziniń ekonomıkasymen, demokratııasymen, adam quqyǵy men adam teńdigin qorǵaı bilýimen Orta Azııanyń kóshbasshysy bolýǵa eń laıyqty memleket dep esepteımin.
– Áńgimeńizge raqmet, Oǵyz myrza!
_______________________________________________________________________________________________________________ today.kz
