Ataqty änşı Mūhit (şyn esımı – Mūhambetkerei – B.O.) Meralyūlynyŋ nemere ınısı Şyntas Qarataiūly 1913 jyly qazaq jäne orys sözderın aralastyryp şyǧarǧan ändı bügınderı qazaqtyŋ bärı bıledı. Būl ändı Şyntastyŋ özınen üirengen, Ǧarifolla Qūrmanǧaliūly keremet şyrqaityn. Kezınde «Dos-Mūqasan» tobynyŋ muzykalyq öŋdeuınde taǧy bır ret keŋınen tanymal bolǧan «On alty qyz» änınde ekı halyqtyŋ esımderı atalady.
ON ALTY QYZ
Astyma mıngen atym genaduşka,
Şabamyn köŋıl aşyp nemnojka.
Ne stoit na svete jit etuge,
Azyraq oinap-külmei moloduşka.
Qaiyrmasy:
Zūlqiia-ai, Ūrqiia-ai,
Qatira-ai, Saǧira-ai,
Külzira-ai, Näzira-ai,
Naǧima-ai, Bätima-ai.
Äşekei qyz Aijan-ai, bälekei qyz Baljan-ai,
Şaşbauly qyz Sälima-ai, erkelegen Taisa-ai,
Tolyqsyǧan Marusia-ai,
tyŋdauşy edıŋ-au, Sälem-au.
Qaida kettı Raisa-ai, ia liubliu aiai Raia-ai!
Qaraǧym ainalaiyn chernyi közım,
Nikogda ne zabudu aitqan sözıŋ.
Vtoroi, tretii sorttar tolyp jatyr,
Pervyi sort qaidan tudyŋ, senıŋ özıŋ?
Osy «On alty qyz» änıne bailanysty mynadai qyzyq mälımet bar. Belgılı teatr jäne kino artisı Asanälı Äşımūlynyŋ «Jan bölek» kıtabynda Sätjan Şülenbaiqyzynyŋ mynadai estelıgı keltırılgen: «...osy Asanälınıŋ jaqyn jeŋgesı bolǧan edım. Sodan ol öleŋdı kelıstıre aitady. Endı jandary jannatta bolǧyr, atyn atamaityn atalarym keşıre jatar. ...Asanälı qolyna qurai ma, taiaq pa alyp aitqanda, älgı «On alty şaly» qūlpyryp ketedı. Astyma mıngen atym gınaduşka... – aityp keledı de:
Molda atanǧan Toǧyzaqbai,
Maimaŋdaǧan Toqpanbai,
Kırpıgı ūzyn Yntyqbai,
Juan sary Äljekeŋ,
Syryq boily Baltekeŋ,
Qūrtaqandai Qūsekeŋ,
Täi-tailaǧan Qasekeŋ,
Gürıldegen Mūsekeŋ,
Bälekei şal Älekeŋ,
Tentek mınez Tyrnekeŋ,
Arba aidaǧan Bäsekeŋ,
Basyn taŋǧan Mahajan
Aumai qalǧan apadan, –
dep şūbatyp kete beretın».
Būl bolaşaq tanymal öner iesı, bügıngı qazaq sahnasynyŋ aqsaqaly Asanälı Äşımūlynyŋ köpşılık bıle bermeitın qyrlarynyŋ bırı ǧana.
Adamnyŋ esımın äzıl etu ädetı halyq ta älı de saqtalyp keledı.
Berdaly OSPAN,
"ADYRNA" ūlttyq portaly.
