Eŋ bırınşı Asaubaevtar kımder? Soǧan jauap bereiık. Qazaqstanda ülken biznes jasau üşın ülken "tıreu" kerek. Asaubaevtardyŋ baǧy qalai jandy? Aidar Asaubaevtyŋ äielı Läzzat - Tūŋǧyş Prezident N. Nazarbaevtyŋ äielı Saranyŋ tuǧan sıŋlısınıŋ qyzy. Nazarbaevtar äuletımen qūdalasqan otbasynyŋ osylaişa äp-sätte jūldyzy jarqyraidy.
Asaubaevtar otbasy otandyq BAQ nazaryn ekı-üş jylda audaryp otyrudy ädetke ainaldyrǧandai. Osydan tura ekı jyl būryn Jerorta teŋızınde örtengen iahtada däl osy otbasy müşelerı bolǧan degen derek bar. Odan özge Reseige satylǧan «Qazaqaltyn» AQ aksiialary tögıregındegı dau da el esınen şyǧa qoiǧan joq. Osy oqiǧadan keiın Qazaqstan da ırı investorlardyŋ qarjy qūiatyn tızımınen şyǧyp qalǧan-dy. Otbasynyŋ «Bıryŋǧai jinaqtauşy zeinetaqy qory» aldyndaǧy 300 mln dollar qaryzy da osyndai kezde aitylyp qalady. Äitpese, ony sūrap, artynan şyraq alyp jürgen jan joqtyŋ qasy.
Oqyrmanǧa tüsınıktı bolu üşın «Asaubaevtar kım jäne käsıp tarihy» degen saualǧa jauap berelık. Otbasy basşysy – Qanat Asaubaev. «Qazaqaltyndy» memleketten satyp alyp, damytqan käsıpker. 2005 jyly IPO arqyly qūndy qaǧazdaryn satylymǧa şyǧarǧanda ülken Asaubaev kompaniianyŋ prezidentı ärı bas direktory tūǧyn. Odan özge 2006 jyly memleketten «Qūrmet» ordenın alǧanynan habardarmyz. Būnyŋ bärı aşyq derekközderden alynǧan mälımet. Qanat Asaubaevtyŋ marqūm Marusia Asaubaevadan tuǧan Bauyrjan, Aidar, Sanjar esımdı üş ūl bar jäne olar da äke jolyn quǧan käsıpkerler. Ülken ūl Bauyrjan Asaubaev 2015 jyly jol kölık apatynan qaza tapty. Otbasy qazır Qazaqstanda tūrmasa da döŋgeletıp otyrǧan käsıpterı barşylyq. Halyqaralyq Forbes jurnalynyŋ 2012 jylǧy deregı boiynşa, otbasynyŋ auqaty 280 mln AQŞ dollaryna teŋ edı.
Sonymen, Asaubaevtar būl joly qazaqqa tiesılı temır qory men tas maiy ūŋǧymalarynan tüsetın paidany üleske şyǧaruǧa bel buypty.Būl jaily qytaida aǧylşyn tılınde basylatyn South China Morning Post jazyp otyr. Otbasy Gonkong birjasynan ne joǧaltty? Soŋǧy uaqytta Qytai bilıgınıŋ solaqai saiasaty Gonkong birjasyna degen qyzyǧuşylyqty azaitqany mälım. Qazır onyŋ qyzmetıne tek jergılıktı kompaniialar ǧana jügınedı. Gonkong birjasynda jyl basynan berı tek bır ǧana şeteldık emintent bolypty. Asaubaevtar üleske şyǧarǧan Kazakh Steel jäne MM Petroleum kezektısı.
MM Petroleum menşıgınde Kaspii teŋızınıŋ soltüstıgınde 14 tas maiy ūŋǧymasy bar. Al, Kazakh Steel batys öŋırındegı temır ızdeu qūqyǧyna ie. Osy ekı kompaniia da Gonkong birjasyna ötınış jıbergen.Būl kezektı nazar audaru täsılı boluy äbden mümkın. Qanat Asaubaevtyŋ ekınşı ūly Aidar Altyn GOLD altyn öndıru kompaniiasynyŋ basşysy ekenın esten şyǧarmaǧan jön. Altyn GOLD 2020 jyly Astana halyqaralyq qarjy ortalyǧy arqyly 10 mln dollarǧa juyq qarjy tartqan-dy. Asaubaevtar būl joly qūndy qaǧazdaryn nege Qytai arqyly satylymǧa şyǧarudy közdep otyr? Kei sarapşylar, syrtqa satylǧan aksiialardy memleket qaita satyp alǧysy kelse qiyn bolatynyn aituda. Asaubaevtardyŋ közdegenı de osy şyǧar?! Äzırge, qazaqtyŋ jer asty bailyǧy ūstaǧannyŋ qolynda, tıstegennıŋ auzynda jür.
Arman QŪDAIBERGEN,
«Adyrna» ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
