Ūlttyq tärbie negızderın bır arnaǧa tüsıretın tūjyrymdamany engızu qajet – «Miras» keŋesı

«AMANAT» partiiasynyŋ sailaualdy baǧdarlamasynda «Ūlttyq tärbie – ūlt bolaşaǧy» tūjyrymdamasyn engızu közdelgen. Osy oraida bügın partiia janyndaǧy Azamattyq qoǧam men mädeniettı damytu jönındegı «Miras» respublikalyq qoǧamdyq keŋesınıŋ otyrysynda «El bolaşaǧy – tärbielı ūrpaq» taqyryby talqylandy. Keŋes töraǧasy, Mäjılıs deputaty Amanjol Ältai jasöspırımder arasynda jappai töbeles, suisid, zorlyq-zombylyq äreketterınıŋ beleŋ alyp tūrǧanyna alaŋdauşylyq bıldırdı. Onyŋ aituynşa, ūlt tamyryna balta şabatyn osyndai äreketterdıŋ aldyn alu üşın ūlttyq tärbienıŋ negızderın bır arnaǧa tüsıretın tūjyrymdamany engızu maŋyzdy. Būl rette partiia Hatşysy Däulet Kärıbek «AMANAT» būl ıske atsalysuǧa daiyn ekenın jetkızıp, erteŋgı ūrpaq onyŋ jemısın köretınıne senım bıldırdı.

«Jahan jūrtşylyǧy özınıŋ ūlttyq bolmysyn, töl tuma tabiǧatyn, dästürın qaimaǧyn būzbai saqtap qalu üşın jūmys ıstep jatyr. Ondai memleketterde «Myqty ūlt otbasynda qalyptasady» degen tüsınık bar. Bız aityp jürgen Norvegiia, Şvesiia, Japoniia sekıldı älemnıŋ ozyq elderınde ūlttyq qūndylyqtardy nyǧaitu jūmysy eŋ aldymen ūrpaq tärbiesınen bastau alady. Ökınışke qarai, bızde osy mäsele kenjelep qaluda. Osyny eskere kele «AMANAT» partiiasynyŋ sailaualdy baǧdarlamasynda «Ūlttyq tärbie – ūlt bolaşaǧy» tūjyrymdamasyn engızu körınıs tapty. Būl tūjyrymdama aldaǧy uaqytta jan-jaqty saralanyp baryp qabyldanady degen oidamyn», - dedı partiia Hatşysy.

Jiynda Keŋes müşelerınıŋ nazaryna soŋǧy üş aidaǧy statistika men jaqynda oryn alǧan rezonanstyq oqiǧalardyŋ beine jazbasy ūsynyldy. Būl rette ädettegı «Kım kınälı?» degen sūraqtyŋ orynsyz ekenın alǧa tartqan Keŋes müşesı, «KAZGIýU Universitetı» AQ Basqarma töraǧasynyŋ orynbasary Ainūr Kärıbozova tärbie mäselesı boiynşa tereŋ zertteu nätijesınde daiyndalǧan eldık baǧdarlama kerek dep esepteidı. Ol 80-90 jyldary jetkınşekter arasynda būzaqylyq, esırtkı, ışımdıkke salynu örşıgen İslandiianyŋ jastar tärbiesıne qatysty engızgen keşendı şaralaryn mysal ettı.

«İslandiiada ata-ana balalarymen mümkındıgınşe köbırek bırge uaqyt ötkızuı üşın olardyŋ jūmystan erterek üige qaituyna jaǧdai jasalǧan. Jetkınşekterdıŋ saǧat 22:00-den keiın dalada, köpşılık oryndarda jüruıne tyiym salyndy. Bos uaqytynda meilınşe sport, önermen ainalysuy üşın är jasöspırımge jylyna 500 dollar bölıngen. Reikiavik qalasynyŋ merı «Kezınde chempionatta Angliiany jeŋuımızdıŋ basty sebebı de osy reforma», deidı. Bızge İslandiia revoliusiiasyn qaitalaudyŋ qajetı joq. Bıraq osyǧan ūqsas oŋ nätije bergen üzdık ülgılerdı zerttep, özımızdıŋ erekşelıgımızdı eskere otyryp, jastar tärbiesı baǧdarlamasyn qabyldaǧan jön dep sanaimyn», - dedı ol.

Tärbie mäselesınde halyqaralyq täjıribege arqa süiei berudıŋ qajetı joq ekenın QR Parlamentı Mäjılısındegı «AMANAT» fraksiiasynyŋ deputaty Jūldyz Süleimenova da atap öttı. Onyŋ aituynşa, Qazaqstan ūrpaq tärbiesıne qatysty özınıŋ jeke damu traektoriiasyn aiqyndap aluy tiıs. Elımız ūrpaq tärbiesı mäselesınde tek özıne ǧana tän ışkı özegın tauyp, ony bılımmen ūştastyruy kerek. Al qoǧam qairatkerı Aldan Smaiyldyŋ aituynşa, jas ūrpaqtyŋ boiyna eŋ aldymen ūlttyq qūndylyqtardy sıŋırıp, el tarihymen tereŋ tanystyru maŋyzdy.

«Tuǧan tarihyn jete tanyǧan bala ǧana ony basqalarmen salystyra alady. Özınıŋ elın tereŋ tanymaǧan adam kez kelgen syrtqy yqpalǧa jyǧyla salady. Sondyqtan mektep turizmın qalyptastyryp, balalardy tarihi oryndarmen tanystyrǧan jön. Ekınşı nazar audaratyn mäsele, bügınde bız ekı tıldı orta qalyptastyrdyq. Būl ekeuı bırın-bırı qabyldamaidy, bır ūlttyq ideiaǧa kele almaidy. Būl – tragediia! Menıŋ oiymşa, osy ekeuın bır qazaqi ortaǧa ainaldyru kerek», - dedı A.Smaiyl.

Öz kezegınde, QR Parlamentı Senatynyŋ deputaty Nūrtöre Jüsıp elımızdegı jastar ortalyqtarynyŋ jūmys sapasyna nazar audardy.

«Ökınışke qarai, ötken üş onjyldyqta bız qūndylyqtar jüiesın qalyptastyra alǧan joqpyz. Barşa Qazaqstan azamatyna baǧyt-baǧdar sılteitın, jas ūrpaqtyŋ sanasynda saqtalatyn jüie jasai almadyq. Elımızdegı jastar ortalyqtary nemen ainalysady? Tärbienıŋ özegı sol jastarmen jūmys ısteude emes pe? Ūrpaq tärbiesı solardyŋ qolynda boluy kerek. Tärbiege qatysty qandai mehanizmder bar? Mıne, osyǧan qadaǧalau jasaǧan kezde ǧana jūmys nätijelı bolady. Ūlttyq qūndylyqtardy ärdaiym äleumettık jelıde nasihattap otyrǧan jön», - dedı senator.

Qoǧam qairatkerı, tıl janaşyry Orazkül Asanǧazyqyzynyŋ aituynşa, ūrpaq tärbiesın ata-anany tärbieleuden bastau kerek.

«Ūlttyq tärbie – ūrpaq tärbiesınıŋ özegı. Jastar arasyndaǧy ūlttyq bolmysymyzǧa jat saiystardy, baǧdarlamalardy tyiyp, öz qūndylyqtarymyzdy nasihattaityn ıs-şaralardyŋ sanyn arttyru qajet. Töl mädenietımızdı, salt-dästürımızdı därıpteitın pän nemese fakultativ engızu kerek», - dedı ol.

«Änge äues, küige qūmar bolyp ösken bala jamandyqqa barmaidy. Naǧyz tärbie – önerde! Ūlttyq tärbienıŋ negızı – ūlttyq mädeniet ekenı dausyz». Būl – Astana qalasy filarmoniiasynyŋ änşısı Svetlana Aitbaevanyŋ pıkırı.

Al QR Oqu-aǧartu vise-ministrı Edıl Ospan vedomstvo äzırlep jatqan tūjyrymdamanyŋ özegı – ūlttyq adami qūndylyqtar bolatynyna sendırdı.

«Bız ūlttyq qūndylyqtardy boiǧa sıŋırgen bılımdı, sanaly azamattardy tärbieleudı maqsat etıp otyrmyz. Halqymyzdyŋ san ǧasyrlyq tärbie tūǧyrnamasy da eskerıledı. Sonau Äl-Farabiden bastap, ūlttyq qūndylyqtardy qalyptastyru ısınde öşpes ız qaldyrǧan Abai, Şäkärım, Ybyrai syndy tūǧyrly tūlǧalarymyzdyŋ ösietın basşylyqqa alamyz. Bügınde būl qūndy qūjat Y.Altynsarin atyndaǧy Ūlttyq bılım akademiiasynyŋ bılıktı mamandarynyŋ qatysuymen äzırlenude», - dedı vise-ministr.

Keŋes töraǧasy Amanjol Ältai elımızde jastardy tärbieleu salasynda şeşımı tabylmaǧan köptegen problema bar ekenın atap öttı. Onyŋ aituynşa, tärbienıŋ maqsatyn jäne basym baǧytyn aiqyndaityn naqty ūlttyq ideologiialyq baǧdardyŋ jetkılıksızdıgı baiqalady. Sondai-aq, oqytu rölınıŋ joǧary baǧalanyp, tärbie rölınıŋ tolyq baǧalanbauy, äleumettık institut retınde otbasynyŋ tärbielık rölınıŋ älsıreuı, salauatty ömır salty daǧdylarynyŋ tolyq qalyptaspauy siiaqty t.b. qordalanǧan mäseleler bar. Sondyqtan da «Miras» keŋesı Ükımet äzırlep jatqan jastardyŋ tärbie jūmystary tūjyrymdamasyna bügıngı jiyn barysynda aitylǧan ūsynys-pıkırlerdı joldaidy.

«Ūly ūlttar ūlttyq tärbienı bırınşı orynǧa qoiady. Tärbie mäselesı bärımızge ortaq. Ony barlyq qūzyrly organ men ziialy qauym ökılderı, qoǧam bolyp bırlesıp şeşuımız kerek. Sonymen qatar ministrlıkter arasynda bailanys dūrys jolǧa qoiylmaǧan. Būl tek Oqu-aǧartu ne Mädeniet ministrlıgınıŋ jūmysy emes, barlyǧymyzǧa qatysty mındet. Ortaq jüielı jūmysty qolǧa alu üşın bırlesıp bır şeşımge keluımız kerek», - dep tüiındedı Keŋes töraǧasy.

«AMANAT» partiiasynyŋ baspasöz qyzmetı

Surettı tüsırgen Äli Ǧalym

 

"Adyrna" ūlttyq portaly