Osydan ekı ai būryn Oqu-aǧartu ministrı Ǧani Beisembaev memlekettık balabaqşalardy qazaq tılıne köşıru jospary baryn aitqan bolatyn. Ministrdıŋ būl mälımdemesı köpşılıktıŋ qoldauyna ie bolyp, äleumettık jelıde qyzu talqylanyp edı. Äitse de ministrlıkke qarasty Erte jastaǧy balalardy damytu institutynyŋ direktory Manara Adamovamūny «Bır künde ıske asyrylatyn närse emes»dep otyr. Būl mäselege bailanysty ministrge senemız be, joq älde direktordyŋ degenı oryndy ma?
«QAZAQ BALABAQŞALARYNA SŪRANYS BAR»
Ǧani Bektaiūlynyŋ aituynşa, elımızdegı 11 myŋnan asa balabaqşanyŋ teŋ jartysy memlekettık balabaqşa.
«Sondyqtan jalpy aşylatyn oryndy, qajettılıktı de körıp otyrmyz. Qazaq tılındegı balabaqşalarǧa qajettılık te, sūranys ta bar. Jalpy, memlekettık balabaqşalardyŋ barlyǧyn memlekettık tılde jürgızu mäselesın tolyqqandy ıske asyruǧa bolady dep esepteimız», - dedı ol.
Bügınde būl mäselemen Mektepke deiıngı bılım beru departamentı ainalysyp jatqanyn aitty. Sondai-aq ol memlekettık tılde balabaqşalardyūiymdastyru eşqandai qiyndyq tuǧyzbaidy depesepteitının jetkızdı.
«Öitkenı tärbieşılerdıŋ jetkılıktı sany bar. Sūranys ta bar. Mamandardyŋ bılıktılıgıneqatysty aitsaq, olardy oqytudan ötkızu, daiyndau, qosymşa mamandar, logopedter kerek. Solardyŋbärın daiyndau mäselesı qazır qosymşa qolǧaalynady, - dep atap öttı ministr.
BAQ ökılderı būl jūmys qaşan aiaqtalatynyn sūrady.
«Üzdıksız jüretın dünie ǧoi. Būl jūmys bastalypjatyr. Balabaqşalar aşylǧan saiyn onyŋ qazaqtılınde boluy qamtamasyz etıledı», - dep tüiındedı Ǧani Beisembaev.
DİREKTOR NEGE SÖZBŪIDAǦA SALDY?
Düisenbı künı QR Prezidentı janyndaǧy ortalyq kommunikasiialar qyzmetınde «2023-2024 oqu jylynda mektepke deiıngı tärbie men oqytudyŋ mazmūnyn qamtamasyz etu» taqyrybynda baspasöz konferensiiasy öttı. Atalǧan jiynda QR Oqu-aǧartu ministrlıgıne qarasty Erte jastaǧy balalardy damytu institutynyŋ direktory Manara Adamovaǧa «Ministr aitqan 100 paiyz memlekettık tılde tärbie beretın balabaqşa qai jyldan bastalady?» dep sūraq qoidyq.
«Bügıngı taŋda 69 paiyz balabaqşalarymyz qazaq tılınde tärbie berıp jatyr. Būdan ekı jyl būryn memlekettık tılde tärbie beretın balabaqşalardyŋ üles salmaǧy 65 paiyz bolǧan. Jalpy bügıngı taŋda osy baǧytta jūmystar jürgızılıp jatyr. 2022-20323 jylǧy oqu jylynda qabyldanǧan bızdıŋ negızgı normativtık qūjattarymyzdyŋ negızınde baǧdarlamaǧa qosymşa sözdık minimumy äzırlengen. Būl qazaq tılındegı sözdık minimum qazırgı taŋda pedagogtardyŋ, jalpy balabaqşadaǧy barlyq personaldyŋ taŋerteŋnen keşke deiın balamen söilesken uaqytta sözdık qoryn qalyptastyruǧa baǧyttalǧan. Būdan bölek bala tärbiesın qalyptastyruda ata-analarmen jūmys jürgızıledı iaǧni özımızdıŋ ūlttyq qūndylyqtarymyz ben salt-dästürımızge negızdelgen şaralardy ūiymdastyru qarastyrylǧan. Sonymen qatar qazır aşylyp jatqan balabaqşanyŋ barlyǧy öz tılımde täribieleitın balabaqşa boluyna nazar audaryluda», – dep jauap berdı.
Manara Elenkenqyzy naqty sūraqqa aşyq jauap bermegen soŋ «Ministr aitqan 100 paiyz memleketttık tılde tärbie beruge qaşan köşemız? 2025 jyly köşemız be, joq älde 2030 jyly köşemız be? Ministr aitqan uädenıŋ merızımın aityŋyzdarşy...», dep aituǧa tura keldı.
«Endı sızdıŋ aityp otyrǧan 100 paiyz degen närse... Onyŋ artyŋda är bır balanyŋ taǧdyry bar, är bır otbasynyŋ sūranysy bar. Sondyqtan ol bır künde ıske asyrylatyn närse emes şyǧar. Aldaǧy uaqytta osy ata-analardyŋ tarapynan mektepke deiıngı bılım beru ūiymdarynda qai tılde olardyŋ balasyna tärbie qajet? Osyǧan bailanysty būl sūranystyŋ barlyǧy kezeŋ-kezeŋımen jüzege asyrylatyn bolady», – dedı ol.
«BALA MEN ATA-ANA PSİHOLOGİIаLYQ STRESS ALADY»
Oqu-aǧartu ministrı men Erte jastaǧy balalardy damytu institutynyŋ direktorynyŋ pıkırı mülde basqa bolyp tūrǧany qalai? Sonda ǦaniBeisembaevtyŋ «Balabaqşalar aşylǧan saiyn onyŋ qazaq tılınde boluy qamtamasyz etıledı»degen mälımdemesı josparlanbai aitylǧan pıkır me? Būl sūraqty Manara Adamovanyŋ özıne qoidyq.
«Nege oilaspai, josparlanbai aitylǧan närse? Olai dep aita almaisyz. Sebebı bız özımızdıŋ tarapymyzdan ıske asyrylyp jatqan qadamdardy turaly aityp otyrmyz jäne sızge qazır men sandyq mälımetterdı keltırıp otyryp, būl baǧytta jūmystar jürıp jatqandyǧyn aityp otyrmyn. Sondyqtan 100 paiyzǧa jetetın uaqytta keledı. Ol endı aldaǧy 3 jyl bola ma, 5 jyl bola ma, onyŋ bärı uaqyttyŋ enşısındegı närse. Bızdıŋ qoǧamnyŋ jäne ata-analardyŋ özınıŋ daiyndyǧyna da bailanysty. Sebebı qazırgı kezde basqa tılde tärbieleitın balabaqşa baryp jatqan balaǧa da, ata-anaǧa da psihologiialyq stress nemese bır qolmen alyp, bügın jauyp tastaityn närse emes. Sondyqtan būlardyŋ barlyǧy kezeŋ-kezeŋmen jüzege asyrylatyn närse. Aldymen bırınşı qadam jaŋadan aşylyp jatqan balabaqşalar memlekettık tılde boluy jäne ekınşı qadam bızde aralas tılde tärbieleitın mektepke deiıngı bılım beru ūiymdarynda äuelı qazaq tıldı toptyŋ ata-analardyŋ sūranysyna säikes köbeitu, negızgı tıldık ortany qazaq tıldı etıp qalyptastyru kerek. Däl osylai kezeŋ-kezeŋ boiynşa atqarylatyn närse», – dep jauap berdı.
Serık Joldasbai
