Qoǧamda aqyn-jazuşylardyŋ mereitoilaryn ötkızuge qatysty türlı pıkırler aitylyp jür. Solardyŋ keibırı äleumettık jelıler arqyly «Jazaryn jazyp, halyqqa kıtap arqyly bererın berıp qoiǧan aqyn-jazuşylardyŋ mereitoiyn qarjy şyǧyndap ötkıze bergennen paida bar ma?» degenge saiatyn pıkırlerın jariialap jatyr. Osyǧan qatysty «Adyrna» ūlttyq portalynyŋ tılşısı Qazaqstan Jazuşylar odaǧynyŋ töraǧasy Mereke Qūlkenovpen äŋgımelesken edı.
- Mereke aǧa, qazırgı taŋda, qoǧamda aqyn-jazuşylardyŋ mereitoilyq datalaryna qatysty ärtürlı syni pıkırlerdı estıp qalamyz. Qalamgerlerdıŋ mereitoilyq datalary arqyly şyǧarmalarynyŋ nasihattaluyn qoldaityndar da bar. Bıraq, kerısınşe «mūnyŋ barlyǧy artyq şyǧyn, ömırden ötken aqyn-jazuşylardyŋ eŋbekterı kıtaptarynda tūr. Kerek etkender ızdenıp, oqyp alady. Al türlı maǧynasyz jiyndar, konferensiialar ötkızu, bır şyqqan kıtaptardy qaita şyǧaru – aqşany jelge şaşu» deitınder de kezdesedı. Jazuşylar odaǧynyŋ töraǧasy retınde būl mäselege qatysty oiyŋyzdy bılsek dep edık.
- Özderıŋız bılesız, Jazuşylar odaǧy 800-ge juyq aqyn-jazuşynyŋ basyn qosyp otyrǧan eŋ ırı şyǧarmaşylyq ūiym. Jazuşylar odaǧy tek köz tırı şyǧarma ielerınıŋ ǧana mäselesımen ainalysyp, eŋbekterın därıpteitın ūiym emes. Jazuşylar Odaǧy eŋ aldymen – ūlttyq ädebietke qyzmet etedı.
Ūlttyq ädebietımızdıŋ bastauynda – keşegı ömırden ötıp ketken klassikterımız tūr. Sondyqtan bız qazaq ädebietınıŋ barlyq jarqyn tūlǧalalaryn eske alamyz. Jyl saiyn ömırden özı ötse de, artynda ölmes sözı qalǧan ziialylarymyzdyŋ mereitoilyq datasyn şamamyz jetkenşe atap ötemız. Būl – bügıngı buynnyŋ paryzy dep bılemın. Qalamgerlerdıŋ mereitoiyn atap ötu arqyly bız aqyn-jazuşylardyŋ şyǧarmasyn, jarqyn tūlǧasyn – oqyrman jadynda qaita jaŋǧyrtamyz. Jaŋa buyn öskeleŋ ūrpaqqa – olardyŋ eŋbegın, şyǧarmalaryn tanystyramyz. Odan ūrpaq ūtyla qoimaidy dep oilaimyn.
- Biyl Odaq qandai qalamgerlerdıŋ mereitoiyn atap ötıp jatyr?
- Biyl bırqatar aqyn-jazuşynyŋ ǧasyrlyq toiy. Atap aitqanda, jazuşy-dramaturg – Tahaui Ahtanov, qazaq ädebietınde detektiv janrynyŋ negızın qalaǧan – Kemel Toqaev, balalar ädebietınıŋ klassigı – Mūzafar Älımbaev, sonymen qatar körnekı qalamgerler Äsken Näbiev, Ötebai Qanahinderdıŋ 100 jyldyǧy toilanyp jatyr. Osy aǧalarymyzdyŋ barlyǧynyŋ da mereilı merekesın Jazuşylar Odaǧy ūmyt qaldyrmai, är öŋırdegı filialdarymyz arqyly keŋ kölemde atap ötuge tyrysyp jatyrmyz. Sonymen qatar, ärbır aqyn-jazuşynyŋ tuǧan elınde de – jerlesterı, ūrpaqtary at salysyp, oǧan demeuşıler qosylyp ıs-şaralardyŋ auqymyn keŋeituge septesıp jatyr. Jaŋaǧy aitqanymdai, osyndai ıs-şaralar arqyly bız ömırden ötken jazuşylarymyzdyŋ esımın, eŋbegın halyqtyŋ jadynda qaita jaŋǧyrtamyz.
- «Qalamgerlerdıŋ mereitoiyna qatysty maǧynasyz jiyndar, konferensiialar ötkızu, bır şyqqan kıtaptardy qaita şyǧaru aqşany jelge şaşu» deitınderge ne aitasyz?
- Olarǧa ne aitaiyn? Qazaq halqynyŋ ruhaniiaty üşın ter tökken qalamgerlerdıŋ şyǧarmaşylyǧyna qatysty ūiymdastyrylatyn konferensiialardy maǧynasyz jiyn deu ädıldık emes. Būndai şaralar äsırese – öskeleŋ ūrpaqqa qajet. Türlı konferensiia, bas qosularǧa qatysqan jastar, jalpy oqyrman – jazuşynyŋ tūlǧasyn tereŋnen tanidy, şyǧarmalarymen tanysady. Būl olardyŋ ūlttyq ädebietımızge degen qyzyǧuşylyqtaryn oiatuǧa äser etetını sözsız. Sol sebeptı, qandai pıkır aitylsa da, mereitoilyq şaralardy ūiymdastyrudy aldaǧy uaqytta da jalǧastyra beremız. Sebebı būl – ūlttyq ruhaniiatymyzǧa qajet dünie. Sondyqtan mūndai şaralarǧa qarsy jandarǧa ruhaniiatty aqşamen emes, ıs-şaranyŋ mazmūny men maŋyzymen ölşeuge, keŋes berer edım.
”Adyrna” ūlttyq portaly
