Taiauda Mäjılıste «Halyqtyŋ şamadan tys kredit aluyn azaitu jäne qarjylyq sauattylyǧyn arttyru turaly» taqyrybynda tyŋdau öttı. «AMANAT» partiiasynyŋ «Qaryzsyz qoǧam» baǧdarlamasyn qolǧa alǧany qūptarlyq qadam.
Äitse de jiynda «Halyq sauatsyzdaqtan nesie alyp jatyr» degen pıkır jiı aitylyp qaldy. Şyn mänınde halyq sauatsyzdyqtan nesie alyp jatyr ma, joq älde mäjbürlı türde qaryzǧa kırude me? Osy jäne özge de sūraqty bırneşe deputatqa qoidyq. Sondai-aq deputattar nesie alyp, bankke boryşker boldy ma?
«AIFONDY NESİEGE ALU»
Mäjılıs deputaty Ashat Aimaǧambetov osy eldıŋ azamaty retınde kezınde nesie alǧanyn aitady. Qazırgı taŋda ol nesiesın jauyp, bankke barmaityndai bolǧan körınedı.
Deputat «Halyq sauatsyzdyqtan nesie alyp otyr ma, joq älden mäjbürlıkten be?» degen sūraqqa jauap berdı. Ashat Aimaǧambetovtyŋ aituynşa, nesie mäselesınde köptegen problemalar bar.
- Sondyqtan bank pen qarjylyq jäne kollektorlyq ūiymdarǧa şekteu bolu kerek. Qazır bızdıŋ ärıptester mäsele köterıp qana qoimai, ony şeşudıŋ naqty joldaryn belgılep otyr. Sol sebeptı tiıstı zaŋ jobasy daiyndalyp jatyr. Osy zaŋ jobasy nesiege bailanysty problemalardy şeşuge mümkındık beredı. Al endı nesie aluǧa kelsek, būl jerde bız ekı mäselenı bölıp aituymyz kerek. Bırınşıden, şyn mänınde sauatsyzdyq mäselesı de bar. Mysaly sızde, men de Aifon 15-tı nesiege alatyndar bar ekenın jaqsy bılemız. Solai ǧoi. Özımız tanityn adamdar da bar. Sondyqtan būl mäselenı aşyq aituymyz kerek. Bıraq Kaspii redtı qoldanyp, erteŋ jeitın tamaǧynda osy arqyly alyp otyrǧan azamattar da bar. Sondyqtan sız aityp otyrǧan mäselenıŋ sauatsyzdyq jaǧdailary da bar, ekınşı jaǧynan basqa tabysy joq bolǧandyqtan, mäjbürlı türde nesie alyp jatqan adamdar da bar. Sol sebeptı būl mäselenı jan-jaqty qarastyruymyz kerek, – dedı ol.
«JALAQYNY KÖTERIP, JAŊA JŪMYS ORYNDARYN AŞU»
Kelesı mäjılıs deputaty Baqytjan Bazarbek osydan 5 jyl būryn ipotekalyq neisesını jauyp tastaǧanyn aitady. Deputat sodan keiın aqşalai nesie almaǧanyn eskerttı. Äitse de ol Kaspii banktıŋ qosymşasy arqyly aviabilet räsımdep alatynyn jasyrmady.
Baqytjan Bazarbek nesiege bailanysty sūraqqa jauap bergen kezde halyqtyŋ jemqorlyqtan zardap şegıp jatqanyn aitty.
- Bılım beru men densaulyq saqtau, jer, qūrylys salasy sekıldı barlyq jerde sybailas jemqorlyq bar. Osynyŋ saldarynan jūmyssyzdyq örşıp tūr. Onsyz da künın äreŋ körıp jatqan halyqqa balasyn oqytyp, mektepke kiındıru oŋai emes. Sol sebeptı halyq amalsyzdan nesiege basyn tıgedı. Qymbat būiymyn lombardqa qoiyp, şaǧyn nesie ūiymdarynan aqşa alady. Nesie alu jeŋıl bolǧanymen ony qaitaru qiyn. «Qaryzsyz qoǧamdy» qalyptastyru üşın bırınşıden, är azamattyŋ ömırlık tabysyn köteru kerek. Jalaqysy 100 myŋ teŋge bolatyn adam ärine nesie alady. Balasyn mektepke kiındıru üşın kemınde 200-250 myŋ teŋgege şyǧyndalady. Al ekı-üş balasy barlar būl mäselenı qalai şeşetının men tüsınbeimın. Eger bız jalaqyny 100 myŋnan 200-300 myŋǧa köterıp, jaŋa jūmys oryndaryn aşsaq, äleumettık jaǧdai oŋalar edı, - dedı deputat.
Mäjılıs deputaty Rinat Zaitovtyŋ ekı bırdei nesiesı bar ekenın aitady. Mysaly ol bır bankke 64 myŋ teŋge, ekınşı bankke 115 myŋ teŋge töleitın körınedı. Sondai-aq deputat halyq nesienı sauatsyzdyqtan emes, ailyǧy şailyǧyna jetpegen soŋ alatynyn eskerttı. Iаǧni ol «tömengı jalaqyny köbeitpei tūryp, halyqty sauatsyz dep aitu ūiat tırlık» dedı.
Serık Joldasbai
«Adyrna» ūlttyq portaly
