Túrkistan oblysynda uzyndyǵy 152 km bolatyn Ózbekstan baǵytynda Darbaza – Maqtaaral jańa temirjol jelisiniń qurylysy bastaldy. Bul týraly «Qazaqstan temir joly» UK» AQ baspasóz qyzmeti jarııalady, dep habarlaıdy “Adyrna” ulttyq portaly.
Premer-Mınıstri Álıhan Smaıylov telekópir rejıminde jumystardy resmı túrde bastap berdi. Al iri ınfraqurylymdyq joba Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń tapsyrmasy boıynsha iske asyp jatyr jáne respýblıkanyń kólik-tranzıttik áleýetin odan ári damytýǵa baǵyttalǵan. Onyń aıasynda qazaq-ózbek memlekettik shekarasy arqyly jańa ótkizý beketi ashylady.
Jalpy jyl basynan beri Qazaqstan men Ózbekstan arasynda júk tasymalynyń kólemi 25,8 mln tonnany qurady. Negizgi júk aǵyny búginde ótkizý múmkindikterin tolyǵymen paıdalanyp otyrǵan «Saryaǵash» memleketaralyq torap stanııasy arqyly ótedi.
Jańa t/j jelisin salý qoldanystaǵy Saryaǵash – Tashkent ýchaskesinen júkterdi jańa tarmaqqa qaıta baǵdarlaýǵa, «Saryaǵash» stanııasynyń júktemesin azaıtýǵa jáne jalpy Ózbekstan baǵytynda eksporttyq tasymaldardy ulǵaıtýǵa múmkindik beredi. Budan basqa joba Túrkistan oblysynyń respýblıkanyń negizgi temirjol jelisimen qosylýy esebinen onyń damýyna yqpal etetin bolady.
Premer-Mınıstr óz sózinde búgin Qazaqstanda taǵy bir mańyzdy oqıǵa bolyp jatqanyn atap ótti.
«Temirjol – memleketimizdiń ekonomıkalyq jáne áleýmettik ómiriniń damýyn qamtamasyz etetin bolat arterııalar. Ótken jyly temirjoldarmen Qazaqstan táýelsizdiginiń 30 jyldyǵyndaǵy eń joǵary júk kólemi tasymaldanyp, ol 245 mlrd tonna-kılometrdi qurady. Mundaı qarqyndar geosaıası jaǵdaılarǵa jáne ınfraqurylymdyq shekteýlerge qaramastan bıyl da saqtalyp otyr», — dedi Álıhan Smaıylov.
Úkimet basshysynyń aıtýynsha osy jyldyń sońyna deıin Ózbekstannyń qatysýymen júkterdi tasymaldaý kólemi shamamen 31 mln tonnany quraıdy dep boljanýda, bul ótken jylmen salystyrǵanda 16%-ǵa artyq.
«Osy ýchaskeniń ótkizý qabiletin keńeıtý, sondaı-aq elimizdiń eksporttyq jáne tranzıttik áleýetin arttyrý úshin iri temirjol jobasy – Darbaza – Maqtaaral jańa jelisin salýdy bastaımyz», — dedi Premer-Mınıstr.
Joba eki kezeńge bólinedi. Birinshi kezeń «Syrdarııa» stanııasyna shyǵatyn Ózbekstannyń memlekettik shekarasy – Erdaýt – Maqtaaral jelisin salýdy kózdeıdi. Ekinshi kezeńde Jetisaı – Ózbekstannyń memlekettik shekarasy tarmaǵyn paıdalanýǵa berý kózdelgen. Barlyǵy 152 km temirjol tósemi salynady. Joba úshin 19,7 myń tonna rels, sondaı-aq 280 myń temirbeton shpal men rels bekitkish satyp alý josparlanyp otyr.
Jańa temirjol qurylysy 3 400 jumys ornyn qurýǵa múmkindik beredi. Jobadaǵy qazaqstandyq qamtý úlesi 85%-dy quraıdy.
Temirjol tóseminiń birinshi býynyn tósegennen keıin Premer-Mınıstr rásimge qatysýshylardy jumystyń bastalýymen quttyqtap, jobany belgilengen merzimde sapaly túrde iske asyrý qajettigin atap ótti.
«QTJ» UK» AQ basqarma tóraǵasynyń orynbasary Qanat Álmaǵambetov Darbaza – Maqtaaral jelisi Túrkistan oblysynyń shalǵaıda ornalasqan Maqtaaral jáne Jetisaı aýdandaryn Qazaqstannyń qalǵan bóligimen baılanystyratynyn atap ótti.
«9 stanııa salynady. Bul temirjol Qazaqstannan osy aýdandarǵa jáne sol aýdandardan Qazaqstanǵa júkterdiń tikeleı jiberilýin qamtamasyz etedi. Sebebi qazir olar Ózbekstanmen shekaradan ótýge májbúr. Bul osy aýdandardyń damýyna áser etedi. Qurylystan keıin olar jańa serpin alady», — dedi ol.
Qanat Álmaǵambetovtyń aıtýynsha, Qazaqstannyń tranzıttik áleýeti de aıtarlyqtaı artpaq.
«Aýǵanstan, Iran, Tájikstan jáne Ózbekstanǵa keletin júkter osy jolmen tezirek ótedi. Oǵan qosa Saryaǵash – Tashkent ýchaskesindegi keptelis azaıady. Sońǵy jyldary júk kólemi kóp boldy. Osy oraıda olardyń birazy ýaqytynda berilmeı jatady, sebebi bul býyn mundaı júk kólemine arnalmaǵan. Sońǵy eki-úsh jylda júkteme kúrt ósken. Qurylys osy negizgi ýchaskeniń júktemesin azaıtýǵa jáne jolaýshylar poıyzdaryn basqarýǵa kómektesedi», — dedi Q. Álmaǵambetov.
Sonymen qatar «QTJ» UK» AQ basqarma tóraǵasynyń orynbasary qazirgi ýaqytta Pákistan arqyly Úndistanǵa temirjol qurylysy talqylanyp jatqanyn málimdedi. Darbaza-Maqtaaral jelisin iske qosý Qazaqstannyń osy strategııalyq baǵytty damytýǵa qosqan eleýli úlesi bolmaq.
«Biz júk aǵyny qosymsha 10-14 mln tonnaǵa artady dep boljap otyrmyz. Al bolashaqta 20-25 mln tonnaǵa deıin ósýi múmkin. Bul ýchaske Tashkent torabyn aınalyp ótip, júkterdi eki baǵytta da tezirek tasymaldaıtyn bolady», — dep túıindedi Qanat Álmaǵambetov.
Aıta keteıik, Qazaqstannyń kólik-tranzıttik áleýetin odan ári keńeıtý aıasynda Úkimet temirjol ınfraqurylymyn damytý boıynsha josparly jumys júrgizýde. Atap aıtqanda, Dostyq – Moıynty ýchaskesinde ekinshi jol jáne Almaty aınalma jańa temirjol qurylysy júrip jatyr. Jaqyn arada Qytaımen úshinshi halyqaralyq torapqa shyǵatyn Baqty – Aıagóz jańa t/j jelisi boıynsha jumystardy bastaý josparlanyp otyr. Barlyǵy úsh jyl ishinde respýblıkada 1 300 shaqyrymnan astam temirjol salynady.
