"Kettik!" Gagarın tiri bolǵanda, búgin 90-ǵa tolar edi

1273
Adyrna.kz Telegram
Tuńǵysh ǵaryshker Iýrıı Gagarın (ortada, taqııa kıgen) Qyrǵyzstanda. foto.kg fotoarhıv saıtynan alynǵan sýret.
Tuńǵysh ǵaryshker Iýrıı Gagarın (ortada, taqııa kıgen) Qyrǵyzstanda. foto.kg fotoarhıv saıtynan alynǵan sýret.

Búgin, ıaǵnı 9 naýryzda tuńǵysh ǵaryshker Iýrıı Gagarınniń týǵanyna 90 jyl toldy, dep habarlaıdy "Adyrna" ulttyq portaly. 

Iýrıı Gagarın 1934 jyly KSRO-nyń Batys oblysyndaǵy (qazirgi Smolensk oblysy) Klýshıno selosynda dúnıege kelgen. Ol ǵaryshqa ushqan alǵashqy adam retinde tarıhta qaldy.

1959 jyly 5 qańtarda KOKP Ortalyq Komıteti men KSRO Mınıstrler Keńesiniń qaýlysymen «Vostok-1» ǵarysh kemesimen ǵaryshqa alǵashqy ushýǵa ǵaryshkerlerdi irikteýdi bastaý týraly sheshim qabyldandy. KSRO Áskerı-áýe kúshteri 20 kandıdatty tańdap, usynýy kerek bolatyn.

Irikteý týraly bilip, sol jyldyń 9 jeltoqsanynda Gagarın ǵaryshkerlikke úmitkerler tobyna qosylýdy surap baıandama jazdy. Bir aptadan keıin Gagarın Máskeýge Ortalyq ǵylymı avıaııalyq gospıtalde tekserýden ótýge shaqyryldy. Medıınalyq komıssııa ony ǵaryshqa ushýǵa jaramdy dep tanydy - Iýrıı deni saý, fızıkalyq damyǵan, ózine senimdi jáne qajetti psıhologııalyq qasıetterge ıe boldy.

Bortynda Iýrıı Gagarın bar «Vostok-1» ǵarysh kemesi 1961 jyly 12 sáýirde Máskeý ýaqytymen tańǵy saǵat 09:07-de ushyryldy. Zymyrannyń kóterilýiniń basynda Gagarın «Kettik!» dep, sol sátti tarıhta máńgige qaldyrdy.

Jalpy ushý 108 mınýtqa (basqa derekter boıynsha 106 mınýtqa) sozyldy, osy ýaqyt ishinde «Vostok-1» Jerdi bir ret tolyq aınalyp ótip, josparlanǵandaı KSRO aýmaǵyna qondy.

1968 jyly 27 naýryzda Iýrıı Gagarın MıG-15 UTI ushaǵynda oqý-jattyǵý ushýyn oryndaý kezinde ushaq apatynan qaıtys boldy. Burynnan tanys mashınaǵa jáne qarsy oryndyqtaǵy tájirıbeli nusqaýshy Vladımır Serıogınniń basshylyǵyna qaramastan reıs Vladımır oblysy, Kırjach aýdany, Novoselovo aýyly mańynda apatqa ushyrady.

Pikirler