Atyraýdaǵy Ulttyq quryltaıda sóılegen sózinde Prezıdent Q.Toqaev biraz máseleni aıtypty.
Sonyń ishinde Eltańbany ózgertý týraly usynys el arasynda birden qyzý talqyǵa túsip jatyr eken. Qarasam, qarsy shyǵýshylardyń qarasy basym, degenmen qoldaýshylar da az emes sııaqty.
Áý basta bekitilgen dúnıeni orta jolda «ári tart ta beri tart» jasaýǵa múlde qulyqsyz adamnyń biri – men edim. Alaıda tap osy Eltańba máselesine kelgende eleń ete qalǵanym...
Óıtkeni, jasyratyny joq, qazirgi Eltańba maǵan á degennen-aq unamaǵan bolatyn, tipti 1992 jyly bul týraly pikirim «Almaty aqshamy» gazetine jarııalanǵany esimde. Birinshiden, baıaǵy keńestik poshymnan alys kete qoımaǵan. Ózbekstan men Tájikstannyń qazirgi gerbteri de sondaı. Ekinshiden, memlekettik rámiz sekildi naqty da baısaldy dúnıege «bárin qamtı bersem, eshteńe umyt qalmasa eken» degen aǵyl-tegil «maksımalızm» jarasa bermeıdi. Shańyraq, ýyq, pyraq, kúmbez, kún, juldyz, t.b. bárin qamtı berýge tyrysý – aqyrynda jypyrlaǵan byjyrqaı beınege ulasyp ketýi múmkin. Ras, kezinde onyń árqaısysyn bizge qıly qısynmen qıystyryp túsindirdi, túrli saraptaý maqalalar da jazyldy. Biraq... sol kúıi qabyldaı almaı, ishteı tynǵanmyn.
Sodan bergi qansha jyldan beri kópshiliktiń kózi de úırendi, kózqarasy qalyptasty ǵoı, sondyqtan «osy qalpynda qala bersin» degen pikirlerge de túsinistikpen qaraımyn. «Budan basqa bas qatyrar sharýa joq pa?» deýshilerdiń narazylyǵy da túsinikti.
Prezıdent bylaı deıdi: «...Eltańbamyzǵa qatysty synı pikirler aıtylyp qalady. Ony keńes zamanyndaǵy Gerbke uqsatyp jatady. Tym eklektıkalyq, kúrdeli deıdi. Mundaı oıdy el isine beı-jaı qaramaıtyn belsendi azamattar ǵana emes, mamandar da aıtyp júr. Oryndy paıymdar eskerýsiz qalmaýy kerek. Ortaq kelisimge kelgen jaǵdaıda arnaýly komıssııa qurýǵa bolady. Bul komıssııa máseleni jan-jaqty qarastyryp, qoǵamdyq talqylaý ótkizedi. Sosyn Qazaqstannyń jańa Eltańbasynyń jobasyn jasaýǵa ashyq baıqaý jarııalanady».
Iaǵnı, meniń túsingenim, aldymen túrli paıymdar, pikirler tyńdalýy kerek. Sodan soń da, ortaq sheshimge kelgen jaǵdaıda da, másele ábden jan-jaqty qarastyrylyp, pysyqtalýy shart. Eger Eltańbany aýystyrmasaq bolmaıdy degen túbegeıli qorytyndyǵa kelgen kezde ǵana jańa Eltańbanyń jobasyn jasaýǵa ashyq baıqaý jarııalanady.
Demek, Eltańba aýystyrý esik aýystyrǵandaı búgin-erteń bola salatyn sharýa emes. Ábden taldanyp-tarazylanýy kerek, túrli kózqarastar tyńdalyp, eskerilýi kerek.
Meniki de oıym sol...
Sáken SYBANBAI,
jazýshy-jýrnalıst
