Atyraudaǧy Ūlttyq qūryltaida söilegen sözınde Prezident Q.Toqaev bıraz mäselenı aitypty.
Sonyŋ ışınde Eltaŋbany özgertu turaly ūsynys el arasynda bırden qyzu talqyǧa tüsıp jatyr eken. Qarasam, qarsy şyǧuşylardyŋ qarasy basym, degenmen qoldauşylar da az emes siiaqty.
Äu basta bekıtılgen dünienı orta jolda «ärı tart ta berı tart» jasauǧa mülde qūlyqsyz adamnyŋ bırı – men edım. Alaida tap osy Eltaŋba mäselesıne kelgende eleŋ ete qalǧanym...
Öitkenı, jasyratyny joq, qazırgı Eltaŋba maǧan ä degennen-aq ūnamaǧan bolatyn, tıptı 1992 jyly būl turaly pıkırım «Almaty aqşamy» gazetıne jariialanǧany esımde. Bırınşıden, baiaǧy keŋestık poşymnan alys kete qoimaǧan. Özbekstan men Täjıkstannyŋ qazırgı gerbterı de sondai. Ekınşıden, memlekettık rämız sekıldı naqty da baisaldy düniege «bärın qamti bersem, eşteŋe ūmyt qalmasa eken» degen aǧyl-tegıl «maksimalizm» jarasa bermeidı. Şaŋyraq, uyq, pyraq, kümbez, kün, jūldyz, t.b. bärın qamti beruge tyrysu – aqyrynda jypyrlaǧan byjyrqai beinege ūlasyp ketuı mümkın. Ras, kezınde onyŋ ärqaisysyn bızge qily qisynmen qiystyryp tüsındırdı, türlı saraptau maqalalar da jazyldy. Bıraq... sol küiı qabyldai almai, ıştei tynǧanmyn.
Sodan bergı qanşa jyldan berı köpşılıktıŋ közı de üirendı, közqarasy qalyptasty ǧoi, sondyqtan «osy qalpynda qala bersın» degen pıkırlerge de tüsınıstıkpen qaraimyn. «Būdan basqa bas qatyrar şarua joq pa?» deuşılerdıŋ narazylyǧy da tüsınıktı.
Prezident bylai deidı: «...Eltaŋbamyzǧa qatysty syni pıkırler aitylyp qalady. Ony keŋes zamanyndaǧy Gerbke ūqsatyp jatady. Tym eklektikalyq, kürdelı deidı. Mūndai oidy el ısıne bei-jai qaramaityn belsendı azamattar ǧana emes, mamandar da aityp jür. Oryndy paiymdar eskerusız qalmauy kerek. Ortaq kelısımge kelgen jaǧdaida arnauly komissiia qūruǧa bolady. Būl komissiia mäselenı jan-jaqty qarastyryp, qoǧamdyq talqylau ötkızedı. Sosyn Qazaqstannyŋ jaŋa Eltaŋbasynyŋ jobasyn jasauǧa aşyq baiqau jariialanady».
Iаǧni, menıŋ tüsıngenım, aldymen türlı paiymdar, pıkırler tyŋdaluy kerek. Sodan soŋ da, ortaq şeşımge kelgen jaǧdaida da, mäsele äbden jan-jaqty qarastyrylyp, pysyqtaluy şart. Eger Eltaŋbany auystyrmasaq bolmaidy degen tübegeilı qorytyndyǧa kelgen kezde ǧana jaŋa Eltaŋbanyŋ jobasyn jasauǧa aşyq baiqau jariialanady.
Demek, Eltaŋba auystyru esık auystyrǧandai bügın-erteŋ bola salatyn şarua emes. Äbden taldanyp-tarazylanuy kerek, türlı közqarastar tyŋdalyp, eskerıluı kerek.
Menıkı de oiym sol...
Säken SYBANBAI,
jazuşy-jurnalist
Ūqsas jaŋalyqtar
