"Eń kishkentaı qazaq"

1103
Adyrna.kz Telegram
Sýret: e-history.kz
Sýret: e-history.kz

Búgin — qazaqtan shyqqan tuńǵysh geolog ári akademık Qanysh Sátbaevtyń týǵanyna 125 jyl toldy, dep habarlaıdy «Adyrna» tilshisi.

Ol — Jezqazǵan ken ornyn ashýshy, qazaqstandyq metallogenııa ǵylymynyń negizin salýshy, Qazaq ǵylym akademııasyn uıymdastyrýshylardyń biri ári tuńǵysh prezıdenti.

Qanysh Imantaıuly 1899 jyly 12 sáýirde Pavlodar oblysynyń Baıanaýyl aýdanynda dúnıege kelgen. Saýatyn aýyl moldasynan ashqan bolashaq ǵalym Pavlodardaǵy orys-qazaq mektebinde, Semeı muǵalimder semınarııasynda, Tomsk tehnologııa ınstıtýtynyń taý-ken fakýltetinde bilim alǵan.

Muǵalimder semınarııasynda J.Aımaýytov, M.Áýezov syndy kórnekti qaıratkerlermen birge oqyǵan. Sh.Qudaıberdiulymen tyǵyz baılanysta bolyp, onyń shyǵarmashylyǵyn joǵary baǵalaǵan. «Alash» qozǵalysy qaıratkerleriniń is-áreketine qoldaý bildirgen.

Sátbaev geologııalyq barlaý jumystaryn júrgizdi, onyń jetekshiligimen burǵylaý masterleri, syzba syzýshylar, prorabtar jáne taǵy da basqa kadrlar qalyptasty.

Qazaqstandyq ǵalym Jezqazǵan mys ken ornynyń qory burynǵydan áldeqaıda kóp ekenin dáleldedi. Osy jańalyq úshin oǵan 1940 jyly KSRO joǵary memlekettik nagradasy – Lenın ordeni berildi. Keıinirek oǵan taǵy tórt orden tabys etildi.

Qanysh Sátbaev soǵystan keıingi jyldary eldegi ǵylymda júrgen adamdardyń basyp qosyp, Qazaq ǵylym akademııasyn qurdy. 1946 jyly ashylǵan QazKSR ǵylym akademııasynyń alǵashqy prezıdenti bolyp Qanysh Sátbaevtyń saılanýy kezdeısoqtyq emes.

Ol 1947 jyly naýryzda KSRO joǵarǵy keńesiniń depýtaty retinde Londonda premer-mınıstr Ýınston Cherchıllmen kezdesedi. Sol kezde saıasatker odan "Ózge qazaqtar da siz sııaqty boıshań ba?" dep suraǵanda akademık: "O ne degenińiz, Cherchıll myrza, olaı emes, men qazaqtyń ishindegi eń kishkentaıymyn! Halqym menen de bıik" dep jaýap bergen eken.

12 sáýir Qanysh Sátbaevtyń týǵan kúni qurmetine oraı Qazaqstanda Ǵylym qyzmetkerleri kúni retinde bekitilgen.

Pikirler