Memleket basşysynyŋ tapsyrmasyna säikes elımızde balalardyŋ qūqyǧyn qorǧau boiynşa auqymdy zaŋnamalyq jäne strategiialyq şaralar jüzege asyrylady. El tūrǧyndarynyŋ üşten bır bölıgın balalar qūraidy. Atap aitqanda, Qazaqstanda 6,8 mln. bala bar.
«Eldegı ärbır balanyŋ baqytty jäne qauıpsız balalyq şaǧy boluy tiıs», - Qasym-Jomart Toqaev, QR Prezidentı.
Qabyldanǧan üş zaŋdaǧy maŋyzdy bastama – ata-anasynyŋ qamqorlyǧynsyz qalǧan balalardyŋ ömırge beiımdeluı üşın tälımgerler institutynyŋ qūryluy. Bügınde 330-dan astam bala tälımgerlermen qamtylyp, qajettı kömek aluda.
Balalardyŋ qūqyǧyn qorǧaudaǧy negızıgı şaralardyŋ bırı – balalarǧa qatysty qūqyqbūzuşylyq üşın jaza qataŋdatylyp, kämeletke tolmaǧandarǧa jäbır körsetkenı üşın äkımşılık jauapkerşılık engızıldı. Jasöspırımderdıŋ qauıpsızdıgın küşeitu maqsatynda balalardy qoǧamdyq kölıkterden tüsırıp ketuge tyiym salyndy.
2025 jyldan bastap mektepter men kolledjderde respublikalyq bıryŋǧai «111» bailanys ortalyǧyna jedel habarlasa alatyn QR-kodtar engızıldı. Biylǧy jyldyŋ qaŋtar aiyndaǧy mälımet boiynşa bailanys ortalyǧyna 17 400 bala jügıngen.
Eldıŋ är öŋırınde balalardyŋ qūqyqtary jönındegı arnaiy uäkılder jūmys ısteidı. 2024 jyldan bastap qorǧanşylyq organdarynda mamandarynyŋ sany 303-ten 692 adamǧa, iaǧni ekı esege artty. Qorǧanşylyq organdarynyŋ ştattyq sany boiynşa normativ bekıtıldı. Atap aitqanda, 5 myŋ balaǧa kemınde 1 mamannan bölındı.
Elımızde ata-anasynyŋ qamqorlyǧynsyz qalǧan jäne jetım 17 660 bala qazaqstandyq otbasylarda tärbielenude. 2024 jyly 3 myŋnan astam bala jaŋa otbasyn tapty.
2025 jyldan bastap otbasylyq ornalastyrudyŋ jaŋa türı – käsıbi qabyldauşy otbasylar engızılmek. Būl bastama qiyn ömırlık jaǧdaiǧa tap bolǧan balalarǧa qamqorlyq körsetıp, olarǧa üi jaǧdaiynda qolaily orta qalyptastyruǧa baǧyttalǧan.
2024 jyldan bastap elımızde 627 balabaqşa aşylyp, 93,1% bala mektepke deiıngı ūiymmen qamtyldy. Soŋǧy 3 jylda balabaqşa kezegı 2 esege qysqarǧan.
«Jaily mektep» ūlttyq jobasy mektepterdegı oryn tapşylyǧy men üş auysymdy oqu mäselesın tiımdı şeşıp keledı. Joba jüzege asyrylǧan uaqyttan bastap 105 jaily mektep qoldanysqa berıldı.
Sonymen qatar 2024 jyly 373 myŋ orynǧa arnalǧan 257 mektep qoldanysqa berıldı. Biyl 300 myŋ bılım aluşyǧa arnalǧan 200-ge juyq mekteptıŋ qūrylysy jürude. Bılım beru ūiymdarynyŋ qauıpsızdık şaralary küşeitıldı. 20 myŋnan astam nysan beinebaqylau jüiesımen jabdyqtalyp, Jedel basqaru ortalyqtaryna qosylǧan. Barlyq ūiymdarda dabyl tüimelerı men turniketter ornatylyp, lisenziialanǧan küzetpen qamtamasyz etıldı.
Memleket öskeleŋ ūrpaq üşın teŋ mümkındıkter qalyptastyruǧa basymdyq berıp keledı. 2024-2025 oqu jylynda memlekettık mektepterde oqityn 1,7 mln. bala tegın tamaqpen qamtamasyz etıldı. Būl maqsatqa 162 mlrd. teŋge bölındı.
«Jalpyǧa mındettı bılım beru» qorynyŋ esebınen qosymşa 22,5 mlrd. teŋge bölınıp, 510 myŋ bala mektep kerek-jaraqtarymen qamtyldy.
2025 jyldan bastap jekemenşık mektepterde oqityn äleumettık tūrmysy tömen otbasylardyŋ balalary da tegın tamaqpen qamtylady. Jergılıktı biudjetten 25 myŋ balany tegın tamaqtandyru üşın 12 mlrd. teŋgeden astam qarajat bölındı.
«Ūl-qyzdarymyzdyŋ parasatty jäne jan-jaqty bolyp ösuıne jaǧdai jasau, jas azamattardyŋ qūqyǧyn qorǧap, densaulyǧyn saqtau ärdaiym memlekettıŋ basty basymdyǧy sanalady. Balalar – bızdıŋ bolaşaǧymyz. Sondyqtan elımızdegı ärbır jetkınşektıŋ meiırım men qamqorlyqqa bölenıp, ülkennıŋ qoldauyn sezınuı, erteŋgı künge senımmen qarauy öte maŋyzdy», - Qasym-Jomart Toqaev, QR Prezidentı.
Qazaqstanda balalardyŋ qosymşa bılım aluy, sapaly demalys jäne sauyqtyru ūiymdarymen qamtyluy üşın barlyq jaǧdai jasaluda. Bügınde 3,3 mln. bala türlı baǧyttar boiynşa üiırmelerge, seksiialarǧa qatysady.
2024 jyldyŋ jaz mezgılınde 3,1 millionnan astam bala 10 743 lagerde sauyqtyru demalysyn ötkızdı.
Bılım beru ūiymdarynda qauıpsız orta qalyptastyru tek tehnikalyq qauıpsızdık jüielerımen qamtamasyz etumen ǧana şektelmeidı.
Memleket balalardy zorlyq-zombylyqtan qorǧau, suisidtıŋ aldyn alu jäne olardyŋ qūqyqtary men salamattyǧyn qamtamasyz etu boiynşa keşendı jospar qabyldady. Jospar balalarǧa qauıpsız orta qalyptastyruǧa baǧyttalǧan ıs-şaralar jiyntyǧyn qamtidy. Onyŋ aiasynda öŋırlerde 20 psihologiialyq qoldau ortalyǧy aşylyp, 242 759 oquşy men ata-analarǧa kömek körsetıldı.
Barlyq bılım beru mekemelerınde bullingpen küres jürgızu maqsatynda Kiva jäne DOSBOLLiKe baǧdarlamalary engızıldı. Būl şaralar mektepterde dostyq pen özara syilastyq qarym-qatynasyn qūruǧa septıgın tigızedı. 2024 jyldyŋ qyrküiegınen bastap balalardyŋ jas erekşelıkterın eskere otyryp äzırlengen jeke qauıpsızdık sabaqtary engızıldı. 14,3 myŋnan astam bılım beru qyzmetkerı balalardyŋ qūqyqtaryn qorǧau mäselelerı boiynşa oqytyldy.
Sondai-aq mektep pen otbasy arasynda yntymaqtastyq ornatuǧa, pozitivtı ata-ana mädenietın qalyptastyruǧa baǧyttalǧan «Bırtūtas tärbie» baǧdaralamasy engızıldı.
Balalardyŋ qauıpsızdıgı – bolaşaqqa jasalǧan qamqorlyq. Bügın erteŋgı eldıŋ ırgetasyn qalaityn ūrpaqty qalyptastyrudamyz. Balalarǧa qamqorlyq körsete otyryp, qauıpsız ärı gumanist, myqty qoǧam qūramyz.
Qazaqstan balalardyŋ jan-jaqty damuy jäne bolaşaǧynyŋ jarqyn boluy üşın qūqyqtyq bazany nyǧaityp, äleumettık qoldaudy küşeite otyryp, olardyŋ qauıpsızdıgın qamtamasyz etudı jalǧastyrady.
