NAMYS... Osy kielı sözdıŋ kökjiegın keŋeitu üşın tömendegı ömırde bolǧan oqiǧany Sızderdıŋ nazarlaryŋyzǧa ūsynyp otyrmyn... 1984 jyl, şıldenıŋ şılıŋgır ystyq künı Semei oblysyndaǧy Aiagöz qalasynda bır tosyn oqiǧa oblys tūrǧyndaryn dür sılkındırdı. Qazandyqta (kochegarka) ot jaǧatyn Qaiyrbek degen azamat künnıŋ ystyǧynan şölın basaiyn dep, janynda ornalasqan syrahanadan syra ışuge sonda basyn sūǧady. Ekı saptyaiaq syrasyn alyp, susyndap otyrǧanda, körşı stolda otyrǧan Käp tauynan kelgen üş şeşennıŋ jıgıtterınıŋ bırı qyzyp alyp: - Kez kelgen qazaqtyŋ jıgıtıne üş som (Rubl) aqşa bersem, saptyaiaǧymdy tasyp zyr jügıredı, - deidı. Yzaǧa bulyqqan Qaiyrbek: - Aitqan sözıŋdı qaitala, - deidı. Anau özınıŋ soryna aitqanyn qaitalap beredı. Qaiyrbek: - Qazaqtyŋ namysyna tigenıŋ üşın qazır senıŋ basyŋdy kesıp alamyn,- deidı de, syrahanadan şyǧyp ketedı. Bırazdan soŋ qaitadan oralyp, älgı sözdı aitqan jıgıttıŋ janyna kelıp: - Menıŋ namysyma tigen sözıŋ üşın qazır men senıŋ basyŋda alamyn, - deidı de, älgı qarqyldap otyrǧan jıgıttıŋ şaşynan ūstap tūryp, otyrǧan jerınde keŋırdegınen bauyzdap jıberedı. Bükıl syrahananyŋ ışı u-şu bolyp, barlyq syra ışıp otyrǧan jıgıtter dalaǧa qaşyp şyǧady. Qaiyrbek asyqpai bauyzdaǧan jıgıttı jūlyndap, basyn kesıp alady da, köşede tūrǧan qoqys salatyn jäşıkke laqtyryp jıberıp, özı tura saqşyǧa (milisiiaǧa) tartady. Bırneşe kün qamauda jatqan Qaiyrbekke şeşen jıgıtterı bır amalyn tauyp kezdesedı. Sonda Qaiyrbek: - Sender ana bauyrlaryŋnan artynan quǧynşy bolyp kelıpsıŋder, sender de sol jaqqa barasyŋdar, - degende, olar şyǧyp jüre beredı. Ūzaq jylǧa bas bostandyǧynan airylǧan Qaiyrbektı etappen Semei qalasyna äkeledı. Erteŋınde monşaǧa aparǧanda- , deidı, osy äŋgımenı aityp otyrǧan jıgıt, Qaiyrbek qandai jıgıt ekenın körgısı keledı. Sottalǧan adamdardyŋ ūnjyrǧasy tüsıp, köŋılderınde kırbıŋ bolsa, Qaiyrbek bır toida jürgen adamdai köŋıldı, qajylyqqa bara jatqan adamdai janyndaǧy jıgıttermen äŋgımelesıp tūr eken deidı. Jaqyndap kelıp qarap edım, janary jasyndai jarq etkende, közımdı taidyryp äkettım. Ūlttyŋ namysyn taptaǧan toŋmoiyndar älı de bar, degenmen olardy basqa bır täsılmen de betterın qaitaruǧa bolady... Sol azamat aman - esen elıne oralsa, qanypezer retınde emes, batyr retınde qabyldai aldy ma eken, - dep, äŋgımesın aiaqtady jıgıt aǧasy.
P.S. Qai zamanda da namysy bar ūlt joǧalmaǧan, memlekettı de namysy bar azamattar qorǧaǧan eken. Erdı namys, qoiandy qamys öltıredı, - degen sözdı babalar beker aitpasa kerek. Ärine, būl oqiǧadan jastar ülgı alsyn dep otyrǧan joqpyn, ǧibrat alsyn, - degen oimen jazylǧan edı. Qazaq qyzdary da öz namystaryn qorǧau üşın atqa otyrǧanyn tarihtar bılemız... Egemendık alǧannan keiın, Qaiyrbek türmeden bosap, Başqūrtstanda qaitys bolypty.
Marqūmnyŋ topyraǧy torqa bolsyn!!!
Ūlttyq namysty qorǧau üşın - Ūlttyq namysy bar azamat boluy kerek!!!
Säbetqazy NŪRSİLÄ
