Azattyq äuenderı şyrqaldy

Almatydaǧy Jambyl atyndaǧy Qazaq memlekettık filarmoniiasynda Almaty qalasy äkımdıgınıŋ qoldauy­men «Adyrna» ūlttyq-etnografiialyq bırlestıgı men «Tıl» ortalyǧynyŋ ūiymdas­tyruymen «Azat ruhtyŋ aldaspandary» atty än men küi keşı öttı. Täuelsızdıktıŋ 21 jyldyǧy men Jel­toq­san oqiǧasynyŋ 26 jyldyǧyna orai­lastyrylyp  ūiymdastyrylǧan konserttıŋ erekşelıgı – mūnda azattyq jolynda qūrban bolǧan, qudalanǧan, jer aidalyp, atylyp, abaqtyǧa jabylǧan kompozitor­lardyŋ şyǧarmaşylyǧy körınıs tapty. Azattyqty aŋsaǧan Mahambet, İmanjüsıp, Jaiau Mūsa, Mädi, Qapez, Sary, Qūrman­ǧazy, Tättımbet, Qazanǧap, Äbdı, Qanapiia, Kenen, Äbıken Hasenov siiaqty saŋlaqtar­dyŋ şyǧarmalarymen qatar, Täuelsızdık taqyrybyndaǧy halyq änderı men küilerı, keiıngı zaman kompozitorlarynyŋ tuyn­dy­­lary sahnaǧa jol tartty.

Önertanuşy Erlan Töleutai azatkerlık muzyka tarihyn baiandap, är şyǧarmaǧa qysqaşa tüsınık­teme berıp otyrdy.  Almaty qalasy Işkı saiasat basqarmasy men Tılderdı damytu basqarmasynyŋ qol­dauymen ötkızılıp otyrǧan keştıŋ şymyl­dyǧy Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen ärtısı, Qūrmet ordenınıŋ iegerı, rejisser Saǧyz­bai Qarabalinnıŋ sahnalauynda azattyq­tyŋ azapty jolyn beineleitın şaǧyn qoiylymmen türıldı. Ahmet, Maǧjan tärız­dı Alaş arystary, Äliia men Mänşük­tei qazaqtyŋ batyr qyzdary, Qairattai jı­ger­lı bozdaqtardyŋ beinelerı somdal­ǧan körınıs äserı bükıl eldı ornynan tık tūrǧy­zyp, qoşemet pen qūrmetke böledı.

Belgılı küişı Bıläl Ysqaqov Äbıken Ha­senovtıŋ «Qoŋyr» küiımen jūrtty tol­ǧan­dyrsa, tanymal änşı Jolaman Qūji­manov «Alaş marşyn» oryndap, alaş­tyq­tar­dyŋ ruhyn aspandatty. Osy oryn­daudaǧy Hasen Qoja-Ahmettıŋ änı men totalitarlyq jüie qūrbany Bürkıt Ysqaqovtyŋ sözıne jazylǧan «Duşar bop beinet soryma» at­ty änı köŋılderdı tolqytty. Halyq kom­pozi­torlarynyŋ ışındegı Mahambetten keiıngı qūrbandarynyŋ bırı Bataqtyŋ Sarysynyŋ änın oryndaǧan jas änşı Elza Qarabalina da jūrtşylyqtyŋ qoşame­tıne bölendı. Erlan Töleutaidyŋ şyr­qauyn­daǧy Mädidıŋ «Qarakesek» änı, Tıleules Qūrmanǧalievtyŋ oryndauyn­daǧy Qapezdıŋ qoştasuy men Kenennıŋ «Būlbūlǧasy» qalyŋ körermendı beijai qaldyrmady. Kömeiıne qūt ūialaǧan änşı Erkın Şükımanov Ramazan Elebaevtyŋ «Jas qazaǧy» men Serık Qalievtıŋ «Alaş arystary» atty änderın joǧary deŋgeide şyrqady. Al Erlan Rysqali Jaiau Mūsanyŋ «Aq sisasy» men Qanapiianyŋ änın qūiqyljyta salyp, qalyŋ tyŋdarman qoşemetıne bölendı. Barmaǧynan kümbır küiler tögılgen şeber küişı Mūrat Äbuǧa­zy tartqan halyq küiı «El aiyryl­ǧan» men Mahambettıŋ «Jūmyr qylyşy», Qūrman­ǧazynyŋ «Töremūraty» men Tät­tım­bettıŋ «Kökeikestısı» eldıŋ köŋılın qozǧasa, talantty jas küişı Nūrken Äşı­rov tökpe­letıp tögıltken Qazanǧaptyŋ «Şyryldat­pasy» jūrtqa jıger bere tüstı. Sybyzǧynyŋ qūlaǧynda oinaityn sy­byzǧyşy Talǧat Mūqy­şev halyq küiı «Zaman-aidyŋ»  tereŋ tolǧamdy sazy­men oi iırımderıne jetelese, jas änşı Tal­ǧat Äbu­ǧazy halyq änı «On alty­nyŋ zarymen» tarihtaǧy zobalaŋ jyl­dardy köz aldymyzǧa äkel­gendei boldy. Aqyn Äbubäkır Qairan­nyŋ sö­zıne ja­zyl­ǧan Jolaman Qūji­manovtyŋ «Ainal­dym se­nen» änı Erlan Qūji­manov­tyŋ oryn­dauyn­da öz änşısın tap­qan­dai äser qal­dyr­dy. Soǧys jyldary şyqqan Qasym Amanjolovtyŋ «Dariǧa, sol qyz» änın naqyşyna keltırıp aitqan änşı Erkın Nūr­hanov pen Sätma­ǧam­bettıŋ «Qanattal­dy­syn»  şeber oryndaǧan jas änşı Saiat Nūrǧazin de halyqtyŋ rizaşylyǧyn aldy. Jas talantty änşı Jaqsygeldı Maia­sar men Bolat Qūsaiynov­tyŋ oryndauyn­daǧy otarşyldyq jüienıŋ qūrbany İman­jüsıptıŋ änderı batyr babamyzdyŋ arua­ǧyn qaita tırıltkendei küi keşırttı.

Būǧan deiın Bırjan sal, Aqan serı, Mūhit, Jaiau Mūsa, Ükılı Ybyrai änderınen leksiia konsertter ūiymdastyrǧan «Adyr­na» ūlttyq-etnografiialyq bırles­tıgı jyl saiyn Täuelsızdık meiramy men Jeltoqsan oqiǧasyn eske alu künı qarsa­ŋynda «Azat ruhtyŋ aldaspandary» atty konserttı ötkızudı dästürge ainaldyr­maqşy.

Arman SERIKŪLY